Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń

Druk nr 3401

Warszawa, 5 sierpnia 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Komisja Nadzwyczajna "Przyjazne

Państwo" do spraw związanych z
ograniczaniem biurokracji
NPP-020-141-2010



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu Komisja Nadzwyczajna
"Przyjazne Państwo" do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji wnosi
projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń.

Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy
został upoważniony poseł Adam Szejnfeld.


Zastępca Przewodniczącego
Komisji


(-) Adam Szejnfeld







projekt


USTAWA

z dnia
2010 r.

o zmianie ustawy – Kodeks wykroczeń


Art. 1.

W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 i Nr
106, poz. 672) po art. 602 dodaje się art. 603 w brzmieniu:

„Art. 603. § 1. Kto sprzedaje towary poza miejscem do tego przeznaczonym, podlega karze
grzywny.

§ 2. Przepisu §1 nie stosuje się do sprzedaży grzybów, owoców leśnych i płodów rolnych
poza administracyjną granicą miasta.

§ 3. Jeżeli sprawca był uprzednio karany za wykroczenie określone w § 1, to można orzec
przepadek towarów przeznaczonych do sprzedaży, choćby nie stanowiły własności sprawcy.”



Art. 2.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.


UZASADNIENIE

Stan faktyczny oraz zarys celu projektu.

Uprawianie procederu polegającego na nielegalnej sprzedaży towarów w miejscach
do tego nie wyznaczonych i nie przygotowanych – w dalszej treści uzasadnienia zwanego
nielegalnym handlem ulicznym – ma wiele negatywnych skutków. Mamy w tym przypadku
bowiem do czynienia z łamaniem prawa związanego z porządkiem i spokojem publicznym,
ochroną środowiska i czystością w miejscach publicznych, czy wreszcie z bezpieczeństwem
na drogach i ulicach. Nierzadko jednak, ze względu na niewiadome pochodzenie towarów
oraz sposób ich oferowania (np. sprzedaż towarów spożywczych z naruszeniem norm
sanitarnych, albo sprzedaż towarów przemysłowych niespełniających polskich norm
bezpieczeństwa, w tym dotyczących ochrony dzieci), nielegalny handel uliczny wywoływać
może również zagrożenie życia i zdrowia obywateli. Niebagatelne znaczenie ma także i to, że
taka działalność niejednokrotnie stanowi zakłócenie estetyki i harmonii przestrzeni
publicznej, co jest wielce istotne w kontekście odbioru wizerunku polskich miast i całego
kraju, w oczach mieszkańców, a także w ocenie turystów zagranicznych.

Poza naruszaniem wyżej wskazanych przepisów porządkowych, na przykład
dotyczących czystości
w
miejscach
publicznych,
przepisów
sanitarnych,
czy
bezpieczeństwa ruchu drogowego, nielegalny handel uliczny w sposób oczywisty narusza
również zasady uczciwej konkurencji na rynku. Powszechnie łamane są również przepisy
związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, w tym prawa pracy, prawa
podatkowego oraz ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Z tych powodów, nielegalny
handel uliczny niejednokrotnie prowadzony jest, zwłaszcza w dużych miastach
i miejscowościach turystycznych, przez zorganizowane grupy przestępcze. Zajmują się one
pozyskiwaniem towarów do sprzedaży, ich dostawą do swoich ulicznych punktów
nielegalnego handlu, zatrudnianiem, ze złamaniem prawa pracy, osób do prowadzenia tej
działalności, najczęściej jako tzw. „staczy”, czy „słupów”, bo nie są oni ani właścicielami
podmiotów prowadzących sprzedaż, ani często nawet sprzedawcami. Działalność ta może być
także powiązana z praniem brudnych pieniędzy, bowiem zyski z nielegalnej działalności
jakoś trzeba zalegalizować. Osoby uprawiające ten proceder najczęściej nie opłacają opłaty
targowej, którą uiszczają ci, którzy handlują w miejscach do tego wyznaczonych. Ponadto
handlujący z naruszeniem przepisów prawa lokalnego nie tylko, że nie uiszczają należności
publiczno-prawnych na rzecz gminy, ale też nie płacą podatku dochodowego oraz podatku od
towarów i usług. Osoby te w zasadzie nie uiszczają również składek na ubezpieczenia
społeczne i zdrowotne. Działalność realizowana więc w takiej formie i okolicznościach jest
najczęściej działalnością prowadzoną w tzw. szarej strefie. Szara strefa jest natomiast
zjawiskiem szkodliwym nie tylko dla interesu legalnie działających podmiotów
gospodarczych, ale i jednostek samorządu terytorialnego oraz państwa.

Nielegalny handel uliczny realizowany „w biały dzień” naraża także na szwank
wizerunek państwa. Brak bowiem praktycznych możliwości skutecznej walki z nielegalną
działalnością z jednej strony zachęca do łamania prawa, a z drugiej strony zmniejsza szacunek
do państwa, jego organów i prawa. Państwo bowiem, które nie potrafi poradzić sobie
z nieakceptowanymi zjawiskami, z patologią wykroczeń i przestępstw traci autorytet
w oczach swoich obywateli.

W konsekwencji oceny obecnej, nieakceptowanej sytuacji, proponuje się penalizację
opisywanych zachowań, aby zapobiec niepożądanym przez państwo zjawiskom, których
odbiór społeczny jest również negatywny. Na podkreślenie zasługuje to, że w ocenie
projektodawców dotychczasowe przepisy Kodeksu wykroczeń, w tym w szczególności art.
54, art. 601 § 1 i art. 90, nie zapewniają efektywnej eliminacji negatywnych zjawisk będących
przyczyną podjęcia niniejszej inicjatywy ustawodawczej.

Proponowana nowelizacja Kodeksu wykroczeń ma więc na celu uzupełnienie obecnie
obowiązujących a nieskutecznych przepisów celem wyeliminowania z przestrzeni publicznej
niepożądanego zjawiska sprzedaży towarów w miejscach do tego nie przeznaczonych i nie
przygotowanych, w tym w szczególności w miejscach stanowiących „turystyczne wizytówki”
aglomeracji miejskich, choćby takich jak okolice zabytków atrakcyjnych dla przyjezdnych
turystów. Na podkreślenie zasługuje fakt, że omawiany proceder nielegalnego handlu
ulicznego ma charakter ogólnokrajowy, a zgłaszane problemy w tym zakresie dotyczą tak
miast dużych, na przykład Warszawy czy Łodzi, jak i mniejszych ośrodków, na przykład
Zakopanego, czy Kołobrzegu.

Aktualny stan prawny:

Handel poza stacjonarnymi punktami sprzedaży detalicznej (sklepami), w miejscach
do tego wyznaczonych przez władze lokalne, który można określić mianem sprzedaży
targowiskowej, może być prowadzony:
•
przez przedsiębiorcę osobiście, jako działalność handlowa,
•
przez powierzenie pracy zarobkowej innym osobom przez przedsiębiorcę,
•
w sposób okazjonalny – nie mający cech działalności gospodarczej, charakteryzujący
się w szczególności tym, że sprzedaż nie jest wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły,
czyli nie spełniający przesłanek z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej, przy czym kwestia ciągłości rozumiana jest, jako zamiar ciągłego działania.
Sprzedaż targowiskowa, niezależnie od wyżej wymienionych form, podlega opłacie
targowej, co reguluje ustawa z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych oraz
wiąże się jednocześnie z przestrzeganiem wielu innych ustaw, jak na przykład: ustawy z dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie gminnym, ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, ustawy
z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ustawy -
Kodeks pracy, czy ustawy z dnia 17 czerwca 1996 r. o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji.
Jak
widać, legalna działalność w zakresie sprzedaży targowiskowej jest obwarowana
w Polsce obowiązkiem przestrzegania wielu przepisów znajdujących się w licznych
ustawach. Działalność nielegalnego handlu ulicznego skutecznie jednak wymyka się
sankcjom przepisów prawa oraz egzekucji organów państwa przede wszystkim z powodu
braku wystarczająco restrykcyjnych kar dla organizujących i realizujących proceder
nielegalnego handlu ulicznego w Polsce. W sposób ewidentny widoczne jest to głównie w
przypadku zorganizowanych grup przestępczych, dla który istniejące w systemie prawa kary
nie mają żadnego oddziaływania z powodu czerpania wysokich zysków z nielegalnego
procederu.

Proponowane zmiany:
W
związku z powyżej opisanymi praktykami w projekcie ustawy proponuje się
wprowadzenie następujących zmian w kodeksie wykroczeń:
1. kary grzywny za prowadzenie sprzedaży towarów poza miejscami do tego przeznaczonymi
(projektowany art. 603 §1),
2. dopuszczenie prawa prowadzenia sprzedaży niektórych towarów, a mianowicie grzybów,
owoców leśnych i płodów rolnych, jeśli dotyczyć to będzie działalności prowadzonej poza
administracyjnymi granicami miast (projektowany art. 603 §2),
3. fakultatywnego prawa orzekania przepadku mienia, jeśli sprzedający nie będą chcieli
zastosować się do obowiązujących (projektowanych) przepisów (projektowany art. 603 § 3),
pod warunkiem, że uprzednio byli karani za to wykroczenie.

Ad. 1. Projektowany art. 603 § 1. Ustanawiając zakaz sprzedaży towarów poza
miejscem do tego przeznaczonym w sposób oczywisty należy taki zakaz obwarować sankcją
karną. W przeciwnym razie zaproponowana norma prawna byłaby pustym przepisem. Jak
dowodzi też od lat obserwowana praktyka, obecnie obowiązujące przepisy jak i na ich
podstawie działania służb porządkowych, nie dają żadnego pozytywnego rezultatu