Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych

Warszawa, 8 października 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-102(4)/10


Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy



- o zmianie ustawy o świadczeniach
rodzinnych (druk nr 3316).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Pracy i
Polityki Społecznej do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.

(-) Donald Tusk


Stanowisko Rady Ministrów
do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych
(druk nr 3316)


Przedłożony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych
(druk nr 3316) zakłada przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, w przypadku gdy
osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim z osobą, która również wymaga
opieki.
Zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.

o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.) świadczenie
pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku
małżeńskim.
Nie podważając zasadności przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, w sytuacji
gdy osoba niepełnosprawna pozostaje w związku małżeńskim, należy zwrócić uwagę
na następujące wątpliwości:
Uchwalona w 2003 roku ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach
rodzinnych określała prawo rodziców do świadczeń opiekuńczych w przypadku
wychowywania dzieci niepełnosprawnych, wyjątkiem był jedynie zasiłek pielęgnacyjny,
który jest świadczeniem osobistym i przysługuje bez względu na wiek osoby
niepełnosprawnej.
W dniu 18 lipca 2008 r., w sprawie o sygn. akt P 27/07, Trybunał Konstytucyjny
wydał wyrok, w którym orzekł, iż art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim uniemożliwiał nabycie prawa do
świadczenia pielęgnacyjnego innym niż rodzice osobom obciążonym obowiązkiem
alimentacyjnym wobec osoby wymagającej opieki, jest niezgodny z Konstytucją
Rzeczypospolitej Polskiej. Na skutek tego orzeczenia zmieniono przedmiotową ustawę
poprzez poszerzenie kręgu osób, którym przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.
Na podstawie zmienionych przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach
rodzinnych do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego uprawnione zostały osoby
zobowiązane do alimentacji wobec osoby wymagającej opieki.
Ponadto, od dnia 1 stycznia 2010 r., na podstawie przepisów ustawy z dnia
19 listopada 2009 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją wydatków
budżetowych (Dz. U. Nr 219, poz. 1706), zniesione zostało kryterium dochodowe przy
ustalaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, co spowodowało gwałtowny wzrost liczby
osób uprawnionych.
Należy również zwrócić uwagę, że ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach
rodzinnych nie zawiera żadnych mechanizmów pozwalających zweryfikować, czy osoba
ubiegająca się o świadczenie pielęgnacyjne faktycznie sprawuje opiekę nad osobą
wymagającą tej opieki (urzędnicy ustalający prawo do świadczeń nie mają możliwości
przeprowadzenia wywiadu). Brak podobnych instrumentów kontrolnych może w niedalekiej
przyszłości spowodować, że na wszystkie osoby legitymujące się odpowiednią
niepełnosprawnością przyznawane będzie świadczenie pielęgnacyjne. Bez wątpienia sytuacja
ta spowoduje lawinowy wzrost wydatków na świadczenia pielęgnacyjne.
Odnosząc się do proponowanej zmiany ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych należy podkreślić, że propozycja przyznania świadczenia
pielęgnacyjnego, w sytuacji gdy osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim
z osobą, która również wymaga opieki, jest propozycją dalej idącą niż to zostało wskazane
w uzasadnieniu do projektu ustawy. Zmiana ta oznacza nie tylko przyznanie prawa
do świadczenia pielęgnacyjnego osobie sprawującej opiekę i rezygnującej z zatrudnienia
w celu sprawowania opieki nad osobami wymagającymi opieki, pozostającymi w związku
małżeńskim, ale również przyznanie niepełnosprawnemu, wymagającemu opieki
małżonkowi, prawa do świadczenia z tytułu opieki nad swoim również niepełnosprawnym
współmałżonkiem.
Całkowity koszt przyznania świadczenia pielęgnacyjnego wraz z wydatkami

na składki emerytalne, rentowe oraz zdrowotne, w przypadku przyznania świadczenia
pielęgnacyjnego osobie wymagającej opieki, pozostającej w związku małżeńskim z osobą,
która również wymaga opieki, nie jest możliwy do oszacowania.
Ze świadczeń pielęgnacyjnych na koniec I półrocza br. korzystało 108 tys. osób.
Szacuje się, że w 2011 r. korzystać ze świadczeń pielęgnacyjnych będzie ok. 134 tys. osób.
Mając to na uwadze, podany przez autorów projektu ustawy koszt 50 tys. zł,
pozwalający na wypłatę świadczeń pielęgnacyjnych 8 osobom, jest bardzo zaniżony
i całkowicie nierealny.
W Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej prowadzone są prace nad nowelizacją
ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, mające na celu racjonalizację
zasad przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego.
Rada Ministrów, mając na uwadze wyżej sformułowane zastrzeżenia, negatywnie
opiniuje poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (druk
nr 3316).