Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Rolnych, Krajowy Związek Rewizyjny Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych,
Związek Zawodowy „Centrum” Młodych Rolników oraz Organizację Producentów
Ryb ródlądowych. Okres ten nie został wydłużony, gdyż spowodowałoby to
zmniejszenie wpływów do budżetu państwa z tytułu sprzedaży nieruchomości
Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w poszczególnych latach.
Pozostałe uwagi były następujące:
– wskazano,
iż wprowadzenie w życie projektowanej ustawy spowoduje, iż pracę
straci około 20 – 30 tys. osób i to w regionach, w których występuje dotychczas
strukturalne bezrobocie (uwaga ta została zgłoszona przez następujące
podmioty: NSZZ Solidarność, Związek Zawodowy Pracowników Rolnictwa RP,
Federacja Związków Pracodawców Dzierżawców i Właścicieli Rolnych),
– wskazano, iż jednostronne wypowiadanie umów dzierżawy przez Agencję
Nieruchomości Rolnych budzi zastrzeżenia pod względem prawnym,
gospodarczym i społecznym oraz może spowodować konieczność poniesienia
odpowiedzialności za szkody wyrządzone dzierżawcom, np. z tytułu utraty
dochodów z uwagi na konieczność ograniczenia produkcji zwierzęcej
i poniesionych na nią nakładów materialnych, konieczność przyspieszenia spłaty
kredytów bankowych (uwaga ta została zgłoszona przez następujące podmioty:
Związek Zawodowy Pracowników Rolnictwa RP, Federację Związków
Pracodawców Dzierżawców i Właścicieli Rolnych),
– wskazano,
iż znaczne zredukowanie powierzchni wielkoobszarowych gospo-
darstw rolnych spowoduje likwidację spółek pracowników byłych PGR (uwaga
ta zgłoszona została przez NSZZ Solidarność oraz „Cerplon” Sp. z o.o.
w Cerekwicy),
– zaproponowano,
iż to dzierżawca powinien wskazywać obszar do wyłączenia
z umowy dzierżawy nieruchomości Zasobu (uwaga ta została zgłoszona przez
następujące podmioty: Federację Związków Pracodawców – Dzierżawców
i Właścicieli Rolnych oraz Związek Zawodowy Centrum Narodowe Młodych
Rolników),
– zaproponowano, aby w projektowanej regulacji dotyczącej wypowiadania umów
dzierżawy wyłączyć spółki strategiczne.

30
Powyższe uwagi są nieaktualne, ponieważ obecny projekt ustawy nie przewiduje
jednostronnego wypowiadania umów dzierżawy przez Agencję Nieruchomości
Rolnych w zakresie wyłączenia 30 % użytków rolnych. Wyłączenie to następować
będzie za zgodą dzierżawców poprzez odpowiednią zmianę umowy dzierżawy,
której projekt zmiany Agencja przedstawi dzierżawcy w terminie 6 miesięcy od dnia
wejścia w życie projektowanej ustawy. W projekcie tym Agencja wskaże działki
ewidencyjne, które proponuje wyłączyć z dzierżawy. W terminie 3 miesięcy od dnia
otrzymania projektu zmiany umowy dzierżawy, dzierżawca będzie mógł
ustosunkować się do przesłanego projektu – przyjąć zaproponowane zmiany albo je
odrzucić. Powyższe uregulowania nie będą dotyczyły spółek strategicznych oraz
innych spółek prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka
badawczo-rozwojowa posiada większość udziałów lub akcji.
Ponadto nie uwzględniono uwag, zgodnie z którymi:
– zaproponowano zawieszenie prac legislacyjnych nad projektem ustawy oraz
wznowienie tych prac w bardziej sprzyjającym dla rolników okresie (uwaga ta
została zgłoszona przez następujące podmioty: Krajową Radę Izb Rolniczych,
Federację Związków Pracodawców Dzierżawców i Właścicieli Rolnych,
Krajowy Związek Rewizyjny Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych).
– wskazano na zbyt małe preferencje do nabywania gruntów przez rolnicze
spółdzielnie produkcyjne (uwaga ta została zgłoszona przez Krajowy Związek
Rewizyjny Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych),
– zaproponowano dodanie kolejnej, trzeciej kategorii osób (osoby do 40. roku
życia, posiadające kwalifikacje rolnicze, zamierzające utworzyć gospodarstwo
rodzinne) którym nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
byłyby sprzedawane bez przetargu oraz którym nieruchomości Zasobu mogłyby
być sprzedawane w przetargach ograniczonych (uwaga ta została zgłoszona
przez Związek Zawodowy Centrum Narodowe Młodych Rolników),
– zaproponowano
zmianę sposobu naliczania czynszów dzierżawnych (uwaga ta
została zgłoszona przez następujące podmioty: Krajową Radę Drobiarstwa
– Izba Gospodarcza w Warszawie, Krajowy Związek Rewizyjny Rolniczych
Spółdzielni Produkcyjnych, Radę Gospodarki ywnościowej przy Ministrze
Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Organizacja Producentów Ryb ródlądowych),

31
– wskazano
rozważenie innego sposobu udowodnienia zamieszkania w aspekcie
projektu zniesienia obowiązku meldunkowego (uwaga ta została zgłoszona
przez Krajową Radę Izb Rolniczych oraz Związek Zawodowy Centrum
Narodowe Młodych Rolników).
Powyższe uwagi uznano za niezasadne.
IV. Wpływ projektowanej regulacji na sektor finansów publicznych, w tym na budżet
państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego
Projektowana regulacja będzie miała pozytywny wpływ na sektor finansów
publicznych. Wyłączenie z zawartych umów dzierżawy 30 % użytków rolnych,
a następnie przeznaczenie ich do sprzedaży spowoduje zwiększenie wpływów do
budżetu państwa uzyskanych z gospodarowania Zasobem Własności Rolnej Skarbu
Państwa. Ponadto zmiana umów dzierżawy w zakresie wyłączenia 30 % użytków
rolnych dokonywana będzie za porozumieniem i zgodą dzierżawców, zatem nie
będzie im przysługiwało roszczenie o rekompensatę z powyższego tytułu.
W związku z tym, że zmiana umowy dzierżawy dokonywana będzie za zgodą
dzierżawcy, nie jest możliwe oszacowanie liczby hektarów użytków rolnych, które
zostaną wyłączone z umów dzierżawy, a następnie przeznaczone do sprzedaży.
Mając powyższe na uwadze, nie jest również możliwe oszacowanie wysokości
wpływów uzyskanych ze sprzedaży wyłączonych z dzierżawy użytków rolnych.
V. Wpływ projektowanej regulacji na rynek pracy
Projektowana regulacja nie będzie miała wpływu na rynek pracy.
VI. Wpływ projektowanej regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość,
w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw
Propozycja zmiany umów dzierżawy w zakresie wyłączenia 30 % użytków rolnych
dotyczyć będzie prawie wszystkich umów o powierzchni powyżej 10 ha
(z wyjątkiem tych, gdzie dzierżawcą jest spółka strategiczna). Wyłączone grunty
będą następnie dzielone na mniejsze nieruchomości i przygotowywane do
sprzedaży. W wyniku zmian umów dzierżawy w zakresie wyłączenia 30 % użytków
rolnych powstanie kilkanaście tysięcy nowych nieruchomości, które będą prze-
znaczane do sprzedaży w pierwszym rzędzie na rzecz miejscowych rolników

32
indywidualnych. Wprowadzenie w życie projektowanej ustawy będzie więc miało
wpływ na strukturę powierzchniową gospodarstw rolnych. Z dużych obszarowo
gospodarstw wyłączona zostanie część gruntów (aktualnie dzierżawionych od
Agencji), natomiast gospodarstwa rodzinne zwiększą swój stan posiadania gruntów
(poprzez nabycie nowych nieruchomości). Zgodnie bowiem z założeniem
projektowanej ustawy grunty wyłączone z umów dzierżawy mają zostać
przeznaczone do sprzedaży w pierwszej kolejności na rzecz miejscowych rolników
indywidualnych powiększających swoje gospodarstwa lub osób zamierzających
utworzyć gospodarstwo rodzinne, przy czym prawdopodobnie gros stanowić będą
rolnicy powiększający swoje gospodarstwa. Liczba gospodarstw rodzinnych
zapewne drastycznie nie wzrośnie, wzrośnie natomiast ich średnia powierzchnia,
a co za tym idzie wzrosną również dochody uzyskiwane przez te gospodarstwa.
Zmiana umów dzierżawy i przeznaczenie do sprzedaży dzierżawionych nieru-
chomości stworzy dzierżawcom możliwość nabycia na własność większości
dzierżawionych gruntów, co niewątpliwie w długoterminowej perspektywie
zapewni uzyskanie najbardziej trwałego i najmocniejszego prawa, jakim jest prawo
własności, co w długoterminowej perspektywie może zapewnić stabilizację
prowadzonej działalności. Ponadto nabycie wyłączonych gruntów przez
gospodarstwa rodzinne wpłynie na polepszenie warunków produkcji tych
gospodarstw.
VII. Wpływ projektowanej regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Projektowana regulacja będzie miała wpływ na sytuację i rozwój regionalny, gdyż
wywołane nią przemiany agrarne na wsi przyspieszą proces powiększania
gospodarstw rolnych i wzrost liczby gospodarstw o większej zamożności.
48-02-aa

33
Projekt


ROZPORZ DZENIE
MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI1)
z dnia ............................ 2010 r.
w sprawie trybu postępowania przy wykonywaniu prawa odkupu przez
Agencję Nieruchomości Rolnych

Na podstawie art. 29 ust. 8 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700, z późn.
zm. 2)) zarządza się, co następuje:
§ 1. Agencja Nieruchomości Rolnych, zwana dalej „Agencją”, może wykonywać
przysługujące jej prawo odkupu nieruchomości w przypadku gdy zbycie nieruchomości
lub jej części przez nabywcę nastąpiło lub ma nastąpić na rzecz innej osoby niż rolnik
indywidualny w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego.

§ 2. Wykonanie prawa odkupu może nastąpić wyłącznie w okresie 5 lat od dnia
sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z zastosowaniem
przepisów Kodeksu cywilnego i z uwzględnieniem postanowień zawartych w umowie
sprzedaży oraz zapisów w księdze wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości.

§ 3. 1. Decyzję o wykonaniu prawa odkupu podejmuje Agencja w oparciu o analizę
celowości wykonania prawa odkupu nieruchomości. Analiza ta sporządzana jest przez
powołaną przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych komisję, w skład której
wchodzą pracownicy Agencji.
2. Komisja, o której mowa w ust. 1, sporządza analizę celowości wykonania prawa
odkupu w formie protokołu, w którym zamieszcza informację odnośnie celowości lub jej
braku do wykonania prawa odkupu.