Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawy o Państwowej Straży Pożarnej

• obowiązek zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli (art. 79 ust. 1),
• zakaz równoczesnego podejmowania i prowadzenia więcej niż jednej kontroli działalno ci
przedsiębiorcy (art. 82 ust. 1),
• ograniczenie czasu trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku
kalendarzowym (art. 83 ust. 1), który to czas w wyniku ostatniej nowelizacji został
obniżony i uzależniony od wielko ci przedsiębiorcy,
• wprowadzenie instytucji sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania kontroli (art. 84c).

Regulacje te mają negatywny wpływ na działalno ć kontrolną organów PIP i jej
skuteczno ć, co w konsekwencji powoduje utrudnienia w wywiązywaniu się z nałożonych na
Państwową Inspekcję Pracy zadań. Wprawdzie ustawa wyłącza spod powyższych
obowiązków kontrole gdy jej przeprowadzenie jest niezbędne dla przeciwdziałania
popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa
skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia oraz
gdy przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpo rednim zagrożeniem życia, zdrowia lub
rodowiska naturalnego, to jednak wyłączenia te są przedmiotowo zbyt wąskie i nie obejmują
wielu sytuacji, które powinny być przedmiotem wyłączenia. Jako przykłady takich sytuacji
można wskazać kontrole przeprowadzane w wyniku skarg pracowników, kontrole dotyczące
warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, kontrole, których przedmiotem są zagadnienia
związane z wynagrodzeniami za pracę i czasem pracy oraz legalno cią zatrudnienia.

Instytucje ograniczające możliwo ć przeprowadzenia kontroli w większo ci
przypadków stoją w opozycji do charakteru kontroli organów Państwowej Inspekcji Pracy.
Częstokroć są to kontrole interwencyjne, wymagające sprawnego oraz szybkiego działania i
podejmowania natychmiastowych decyzji np. wydanie nakazu. Uprzedzenie o kontroli
powoduje, że jej wynik może być zupełnie odmienny od tego jaki dałaby kontrola
przeprowadzona bez zawiadomienia, co w rzeczywisto ci może fałszować obraz faktycznego
stanu przestrzegania przepisów prawa. Wątpliwo ci budzi również zakaz wszczęcia kontroli,
w przypadku gdy w tym samym czasie inny organ kontroli przeprowadza czynno ci
kontrolne. Nie można bowiem zgodzić się z tym, że inspektor pracy nie może przeprowadzić
kontroli interwencyjnej np. wywołanej wniesioną skargą tylko dlatego, że w tym czasie
czynno ci kontrolne przeprowadza inny organ. Natomiast wskazane w ustawie limity
czasookresów kontroli w danym roku kalendarzowym w żadnej mierze nie przystają do
potrzeb Państwowej Inspekcji Pracy. Znaczna ilo ć kontroli przeprowadzanych przez organy
PIP spowodowana jest również wniesieniem skargi bądź wniosku o przeprowadzenie kontroli
np. przez pracowników, związki zawodowe, posłów, senatorów czy Radę Ochrony Pracy.
W roku 2008 do PIP zostało zgłoszonych 34,1 ty . skarg i wniosków (dane ze sprawozdania
Głównego Inspektora Pracy z działalno ci Państwowej Inspekcji Pracy w 2008 roku).
Częstokroć skargi i wnioski dotyczą tego samego pracodawcy, który wielokrotnie łamie
prawa pracownicze. Limitowanie możliwo ci przeprowadzenia kontroli – w tym także
wywołanej wniesioną skargą – jedynie ze względu na fakt, że pracodawca w danym roku
kalendarzowym był kontrolowany przez okre loną w ustawie liczbę dni (i to przez wszystkie
organy kontrolne) nie znajduje żadnego uzasadnienia, a wręcz wypacza istotę kontroli.
Również instytucja sprzeciwu, której skutkiem jest wstrzymanie kontroli, skutecznie
przyczynia się w praktyce do uniemożliwienia skutecznej reakcji na działania naruszające
przepisy prawa.

Reasumując stwierdzić należy, że wej cie w życie wyłączeń zaproponowanych
w art. 1 oraz zmiany zaproponowanej w art. 2 projektowanej ustawy usprawni proces
kontrolny, co pozytywnie wpłynie na realizację nałożonych na wskazane Organy zadań
i przyczyni się do poprawy przestrzegania przepisów prawa pracy przez przedsiębiorców.

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

Wej cie w życie ustawy nie będzie powodowało skutków finansowych dla budżetu
państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jak również nie wpłynie na
rozwój regionalny.
Ustawa pozytywnie wpłynie na rynek pracy poprzez zwiększenie bezpieczeństwa
pracy oraz zwiększoną efektywno ć przeprowadzanych kontroli, co przyczyni się do poprawy
przestrzegania przepisów prawa .
Przedmiot regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.