Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 - 1990 oraz treści tych dokumentów

funkcjonariuszy komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, i o osobach, które przyczyniły się
do gromadzenia o nim tych informacji. Przyjęcie przedmiotowej regulacji odniesie
pozytywny skutek z punktu widzenia realizacji zasady jawno ci życia publicznego, która
powinna być traktowana jako jedna z naczelnych zasad w demokratycznym państwie prawa.
Projekt nowelizacji ustawy nie pociąga za sobą skutków finansowych dla budżetu
państwa.
Projektowane zmiany nie pociągają za sobą skutków gospodarczych.
Wej cie w życie projektowanych zmian spowoduje pozytywne skutki prawne,
ponieważ przyczyni się do pełniejszej realizacji praw obywatelskich.

5. Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych.
W rozporządzeniach, o których mowa w art.15 ust. 18 i 19, Prezes Rady Ministrów
okre li tryb i termin zgłaszania kandydatów do Rady Instytutu Pamięci oraz tryb wyboru
przez uprawnione podmioty przedstawicieli do zgromadzenia elektorów, a także warunki i
zasady zwoływania i organizowania posiedzenia zgromadzenia elektorów. Uprawnione
podmioty zgłaszając kandydatów na członków Rady IPN obowiązane będą podać dane o
kandydatach, ujęte w formularzu, stanowiącym załącznik do rozporządzenia. Wykaz
kandydatów podawany będzie do wiadomo ci publicznej. Kandydaci do Rady IPN wybierani
będą w głosowaniu tajnym, zwykłą większo cią głosów.


6. O wiadczenie o zgodno ci projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Warszawa, 15 grudnia 2009 r.
BAS-WAL-2583/09
Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
w sprawie zgodno ci z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji
cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz ustawy o
ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z
lat 1944 – 1990 oraz tre ci tych dokumentów (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Arkadiusz Rybicki)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt przewiduje zmianę ustaw: z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie
Pamięci Narodowej – Komisji cigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu
(Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424, ze zmianami) oraz z dnia 18 października
2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa
państwa z lat 1944 – 1990 oraz tre ci tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63,
poz. 425, ze zmianami). Zmiana dotyczy: utworzenia Rady Instytutu Pamięci
Narodowej w miejsce Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, zasad
powoływania i odwoływania Prezesa IPN oraz członków Rady IPN,
sprawozdawczo ci IPN, trybu udostępniania dokumentów znajdujących się w
zasobach IPN.
Projekt zawiera postanowienia przej ciowe.
Proponowana ustawa ma wej ć w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.



2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
2.1. W odniesieniu do zasad poszanowania praw człowieka i
podstawowych wolno ci należy stwierdzić, że zgodnie z art. 6 ust. 1 Traktatu o
Unii Europejskiej (TUE) Unia opiera się na warto ciach poszanowania godno ci
osoby ludzkiej, wolno ci, demokracji, równo ci, państwa prawnego, jak również
poszanowania praw człowieka, które są wspólne dla państw członkowskich.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 TUE Unia uznaje prawa, wolno ci i zasady okre lone w
Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 r., w brzmieniu
dostosowanym 12 grudnia 2007 r. w Strasburgu, która ma taką samą moc
prawną jak traktaty. Prawa podstawowe, zagwarantowane w europejskiej
Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolno ci oraz
wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych państwom członkowskim,
stanowią czę ć prawa Unii jako zasady ogólne prawa (art. 6 ust. 3 TUE).
2.2 W prawie Unii Europejskiej kwestię ochrony danych osobowych
reguluje art. 16 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE). Przepis
ten stanowi, że każda osoba ma prawo do ochrony danych jej dotyczących.
Zasada ta ujęta została także w art. 8 Karty praw podstawowych UE, który
stanowi ponadto, że dane osobowe muszą być przetwarzane rzetelnie w
okre lonych celach i za zgodą osoby zainteresowanej lub na innej uzasadnionej
podstawie przewidzianej ustawą. Zgodnie z tym przepisem każdy ma prawo
dostępu do zebranych danych, które go dotyczą, i prawo do dokonania ich
sprostowania.
Jednocze nie należy zaznaczyć, że zasady dotyczące ochrony osób
fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych przez instytucje,
organy i jednostki organizacyjne Unii oraz państwa członkowskie odnoszą się
do wykonywania działań wchodzących w zakres prawa Unii (art. 16 TfUE),
oraz że postanowienia Karty (a więc także art. 8) mają zastosowanie do
instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii przy poszanowaniu zasady
pomocniczo ci oraz do państw członkowskich wyłącznie w zakresie, w jakim
stosują one prawo Unii i w poszanowaniu granic kompetencji Unii okre lonych
w traktatach. Państwa te szanują zatem prawa, przestrzegają zasad i popierają
ich stosowanie zgodnie ze swymi odpowiednimi uprawnieniami i w
poszanowaniu granic kompetencji Unii powierzonych jej w traktatach (art. 51
Karty).
Zasady postępowania z danymi osobowymi szczegółowo reguluje
dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października
1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych
osobowych i swobodnego przepływu tych danych (Dz. Urz. WE L 281 z
23.11.1995 r., str. 31, oraz Dz. Urz. UE L 284 z 31.10.2003 r., str. 1; Dz. Urz.
UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 13, t. 15, str. 355, oraz rozdz. 1, t. 4, str.

1 Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (2007/C 303/01), ogłoszona w Dz. Urz. UE C 303 z 14.12.2007
r., str. 1.

2
447). Zgodnie z art. 1 ust. 1 dyrektywy, państwa członkowskie są zobowiązane
chronić podstawowe prawa i wolno ci osób fizycznych, w szczególno ci ich
prawo do prywatno ci w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
3.1. Biorąc pod uwagę tre ć projektu należy ocenić proponowaną
regulację w wietle postanowień art. 16 TfUE, art. 8 w związku z art. 51 Karty
Praw Podstawowych, oraz dyrektywy 95/46/WE dotyczącej ochrony danych
osobowych.
Projekt zawiera przepisy dotyczące udostępniania dokumentów
będących w zasobach IPN oraz zawartych w nich danych osobowych. Projekt
dotyczy więc przetwarzania danych osobowych, rozszerzając – w stosunku do
obowiązującej regulacji – zakres i sposób udostępniania danych.
Artykuł 2 dyrektywy definiuje przetwarzanie danych jako każdą
operację lub zestaw operacji dokonywanych na danych osobowych, jak np.
gromadzenie, rejestracja, porządkowanie, przechowywanie, wykorzystywanie,
ujawnianie poprzez transmisję, rozpowszechnianie lub udostępnianie w inny
sposób. Jednak art. 3 dyrektywy stanowi, że nie ma ona zastosowania do
przetwarzania danych osobowych w ramach działalno ci wykraczającej poza
zakres prawa wspólnotowego, a w żadnym razie do działalno ci na rzecz
bezpieczeństwa publicznego, obronno ci, bezpieczeństwa państwa oraz
działalno ci państwa w obszarach prawa karnego. W omawianym przypadku
dyrektywa nie ma więc zastosowania.
Zgodnie z TfUE zasady dotyczące ochrony osób fizycznych w zakresie
przetwarzania danych osobowych przez instytucje, organy i jednostki
organizacyjne Unii oraz państwa członkowskie odnoszą się do wykonywania
działań wchodzących w zakres prawa Unii (art. 16 TfUE). Postanowienia Karty
(a więc także jej art. 8) mają zastosowanie do instytucji, organów i jednostek
organizacyjnych Unii oraz do państw członkowskich wyłącznie w zakresie, w
jakim stosują one prawo Unii i w poszanowaniu granic kompetencji Unii
okre lonych w traktatach (art. 51 Karty). Należy uznać, że przedmiot przepisów
projektu odnoszących się do kwestii przetwarzania danych osobowych nie jest
objęty prawem UE.
3.2. Prawa podstawowe muszą być przestrzegane przez państwa
członkowskie podczas wprowadzania w życie i stosowania postanowień prawa
wspólnotowego. Z art. 51 Karty wynika, że prawo krajowe państw
członkowskich nie podlega ocenie zgodno ci z prawami podstawowymi bez
związku z prawem wspólnotowym. Przyjęcie proponowanej ustawy nie będzie
stanowiło wykonania prawa UE. Działania państwa podejmowane na podstawie
tej ustawy nie będą więc aktem stosowania prawa UE oraz nie będą podlegały, z

3
punktu widzenia zasady poszanowania praw podstawowych, kontroli sądowej
sprawowanej przez Trybunał Sprawiedliwo ci.

4. Konkluzja
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci
Narodowej – Komisji cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz
ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa
państwa z lat 1944 – 1990 oraz tre ci tych dokumentów nie jest objęty prawem
Unii Europejskiej.


Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego i Międzynarodowego
Akceptował: p.o. Szefa Kancelarii Sejmu


Lech
Czapla



4