Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej oraz niektórych innych ustaw

Warszawa, 5 maja 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-63(5)/08

Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej






Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy


- o zmianie ustawy o ochronie
przeciwpożarowej oraz niektórych
innych ustaw (druk nr 258).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku
prac parlamentarnych.



(-) Donald Tusk

Stanowisko Rządu do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie
przeciwpożarowej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 258)

Przedstawiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie
przeciwpożarowej oraz niektórych innych ustaw zawiera w większości propozycje zmian w
odniesieniu do uprawnień ochotniczych straży pożarnych.
W zakresie zmian dotyczących ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229, z późn. zm.) projekt przewiduje, iż
w przypadku, gdy gmina nie zatrudni komendanta gminnego ochrony przeciwpożarowej, wójt
(burmistrz, prezydent miasta) może koordynować funkcjonowanie krajowego systemu
ratowniczo-gaśniczego na obszarze gminy przy pomocy komendanta gminnego związku
ochotniczych straży pożarnych. Jednocześnie projekt zakłada, iż na stanowisku gminnego
komendanta ochrony przeciwpożarowej może zostać zatrudniony komendant gminny związku
ochotniczych straży pożarnych. Ponadto, projekt zawiera propozycje zmian dotyczących
wypłaty ekwiwalentu dla strażaków ochotników, zasad przeprowadzania okresowych badań
lekarskich oraz przewiduje możliwość finansowego wspierania jednostek ochrony
przeciwpożarowej przez gminy w postaci dotacji przedmiotowej.
W zakresie zmian w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym
(Dz. U. 2005 r. Nr 108 poz. 908, z późn. zm.), projekt przewiduje przekazanie szczególnych
uprawnień strażakowi Państwowej Straży Pożarnej oraz członkowi ochotniczej straży
pożarnej do wydawania poleceń lub sygnałów uczestnikowi ruchu lub innej osobie
znajdującej się na drodze oraz - w odniesieniu do członka ochotniczej straży pożarnej - do
prowadzenia pojazdu uprzywilejowanego na podstawie zaświadczenia wydanego przez
właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta), potwierdzającego spełnianie wymogów w
zakresie badań lekarskich i psychologicznych.
Projekt przewiduje, iż ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia,
z wyjątkiem przepisów dotyczących zmian w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej, które
miałyby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.
W związku z powyższym Rada Ministrów postanawia, co następuje:
1. Zmiana treści art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej.
Rada Ministrów w odniesieniu do propozycji, iż wójt (burmistrz, prezydent miasta)
będzie koordynować funkcjonowanie krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego przy


1/1
pomocy komendanta gminnego ochrony przeciwpożarowej albo przy pomocy komendanta
gminnego związku ochotniczych straży pożarnych, zajmuje stanowisko pozytywne.
2. Zmiana treści art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej.
Rada Ministrów, rozumiejąc potrzebę oraz popierając cel wprowadzenia regulacji,
wskazuje jednakże na wątpliwości natury ustrojowej. Projekt ustawy zakłada bowiem
obligatoryjny obowiązek wypłaty ekwiwalentu, co oznacza konieczność zwiększenia
dochodów gmin zgodnie z art. 167 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Powyższa
zasada konstytucyjna znalazła potwierdzenie w art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o
samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.). Przepis ten stanowi,
iż przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia
koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów
własnych gminy lub subwencji. Projekt przewiduje też określanie wysokości ekwiwalentu
przez organ stanowiący gminy.
Rada Ministrów wskazuje także na konieczność określenia w poselskim projekcie
ustawy ewentualnych skutków finansowych dla budżetów jednostek samorządu terytorialnego
z tytułu wypłat zryczałtowanego ekwiwalentu pieniężnego członkom ochotniczej straży
pożarnej.
Jednocześnie Rada Ministrów wskazuje, że zmianę art. 28 ust. 1 ustawy o ochronie
przeciwpożarowej przewiduje także poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie
przeciwpożarowej (druk nr 59).
3. Zmiana treści art. 28 ust. 7 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej.
Projektowaną zmianę, która przewiduje określenie w upoważnieniu do wydania
rozporządzenia także zakresu i podmiotów uprawnionych do przeprowadzania badań
okresowych, Rada Ministrów ocenia pozytywnie. Jednocześnie pewne wątpliwości budzi fakt
braku w projektowanym upoważnieniu ustawowym elementu odnoszącego się do trybu
i sposobu przeprowadzania badań członków ochotniczych straży pożarnych. Taki sposób
uregulowania tej sprawy może w przyszłości rodzić problemy dla ministra właściwego do
spraw zdrowia oraz ministra właściwego do spraw wewnętrznych ze względu na brak
możliwości uwzględnienia w akcie wykonawczym procedury dotyczącej przeprowadzania
przedmiotowych badań (kwestie techniczne i formalne). Powyższe pozwoli na objęcie
strażaków ochotników poziomem badań okresowych zbliżonym do badań okresowych
strażaków zawodowych.
W obecnie obowiązującym stanie prawnym kwestię badań lekarskich członków
ochotniczej straży pożarnej reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z


2/2
dnia 19 stycznia 1993 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania okresowych
bezpłatnych badań lekarskich członków ochotniczych straży pożarnych biorących
bezpośredni udział w działaniach ratowniczych (Dz. U. Nr 10, poz. 48). Wobec aktualnego
kształtu upoważnienia ustawowego rozporządzenie to istotnie nie mogło zawrzeć uregulowań
dotyczących zakresu badań oraz uregulowań odnośnie podmiotów uprawnionych do
przeprowadzania okresowych badań lekarskich. Stąd też istnieje konieczność dokonywania
skomplikowanej wykładni prawnej poprzez odwoływanie się do innych przepisów prawa. W
tym zakresie stosować należy art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.
U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94, z późn. zm.) oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich
pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń
lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332,
z późn. zm.). Stosowanie przepisów Kodeksu pracy oraz ww. rozporządzenia z dnia 30 maja
1996 r. wobec strażaków ochotniczych straży pożarnych jest możliwe na podstawie art. 3 ust.
2 oraz art. 45 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.) w związku z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia
24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. Wprowadzenie projektowanej zmiany, przy
uwzględnieniu zastrzeżeń wskazanych powyżej, pozwoli w przyszłości uprościć kwestię
zakresu badań, którym powinni być poddawani strażacy ochotnicy zgodnie z art. 28 ust. 6
ustawy o ochronie przeciwpożarowej, oraz ustalania podmiotów uprawnionych do ich
przeprowadzania.
4. Zmiana treści art. 32 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej.
Mając na uwadze proponowaną zmianę, jak i obecnie obowiązujący stan prawny, Rada
Ministrów wskazuje na ryzyko wystąpienia niezgodności systemowych, jakie proponowana
regulacje niesie ze sobą. Wprowadzenie projektowanych zmian będzie skutkowało tym, iż
ubezpieczenie członków ochotniczej straży pożarnej i młodzieżowej drużyny pożarniczej
w zakresie odpowiedzialności cywilnej i od następstw nieszczęśliwych wypadków, przyjmie
znamiona i charakter ubezpieczenia obowiązkowego. W tym miejscu Rada Ministrów
wskazuje, iż przepisami regulującymi w sposób kompleksowy zagadnienie obowiązkowych
ubezpieczeń gospodarczych są przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach
obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i

Polskim Biurze
Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.). Zgodnie z art. 4
tej ustawy, ubezpieczeniami obowiązkowymi są:
1) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów,
2) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania
gospodarstwa rolnego,


3/3
3) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia
i innych zdarzeń losowych,
4) ubezpieczenia wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub umów
międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską, nakładających
na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia.
Zgodnie z przyjętymi regulacjami systemowymi do grupy ubezpieczeń wskazanych wyżej
w pkt 4 są zaliczane inne ubezpieczenia obowiązkowe wynikające z przepisów odrębnych ustaw
lub umów międzynarodowych ratyfikowanych, tym niemniej są to ubezpieczenia obowiązkowe
odpowiedzialności cywilnej poszczególnych podmiotów (np. ubezpieczenie OC doradców
podatkowych, OC adwokatów, czy też OC zarządcy nieruchomości), czyli ubezpieczenia, które
mają za zadanie chronić osoby trzecie przed skutkami niewłaściwych działań ze strony osób, na
których ciąży obowiązek ubezpieczenia, przy czym zazwyczaj możliwość wyrządzenia szkody
przez te podmioty wynika ze zobowiązań kontraktowych (np. świadczenie usług doradztwa
podatkowego). Ubezpieczeniami obowiązkowymi są więc ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej poszczególnych podmiotów, których głównym celem jest objęcie odpowiedzialności
cywilnej takich podmiotów za szkody wyrządzone osobom trzecim czynem niedozwolonym oraz
wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.
Ponadto, określenie wprost w ustawie obowiązkowości ubezpieczenia wiąże się
z koniecznością zastosowania pozostałych reguł dotyczących ubezpieczeń obowiązkowych
wskazanych w art. 4 pkt 4 ww. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych oraz reguł
przyjętych w innych ustawach zawodowych wprowadzających obowiązkowe ubezpieczenie
OC - tj. koniecznością zapisania, zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach
obowiązkowych delegacji dla ministra właściwego do spraw instytucji finansowych do
określenia szczegółowego zakresu ubezpieczenia, minimalnej sumy gwarancyjnej i terminu
powstania obowiązku ubezpieczenia. Rada Ministrów poddaje zatem pod rozwagę
wprowadzenie w ustawie wprowadzającej obowiązkowe ubezpieczenie OC (w tym przypadku
ustawy o ochronie przeciwpożarowej) następujących przepisów:
- dodanie przepisu wskazującego jakiego rodzaju szkody ma obejmować ubezpieczenie
OC członków ochotniczej straży pożarnej i młodzieżowej drużyny pożarniczej;
- określenie (zgodnie z art. 22 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych) zasad
kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz konsekwencji jego
niespełnienia (organów uprawnionych i / lub obowiązanych do przeprowadzania kontroli
spełnienia obowiązku zawarcia umowy przedmiotowego ubezpieczenia OC, zasad kontroli,
sankcji za niespełnienie tego obowiązku);
- przepisu zawierającego upoważnienie ustawowe dla ministra właściwego do spraw
instytucji finansowych do określenia szczegółowego zakresu ubezpieczenia, minimalnej sumy
gwarancyjnej i terminu powstania obowiązku ubezpieczenia.


4/4