Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie innych ustaw

2
6. ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, ze zm.);
7. ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby
fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930, ze zm.);
8. ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z
ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z
2005 r. Nr 31, poz. 267);
9. ustawie z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz.U. z 2004 r. Nr 156,
poz. 1641, ze zm.);
10. ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju
Przedsiębiorczości (Dz.U. z 2007 r. Nr 42, poz. 275);
11. ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz.U. z 2001 r.
Nr 4, poz. 25, ze zm.);
12. ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z
tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz.
1673, ze zm.);
13. ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U.
Nr 60, poz. 535, ze zm.);
14. ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z
2006 r. Nr 139, poz. 992, ze zm.);
15. ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr
54, poz. 535, ze zm.);
16. ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę o
swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1808, ze zm.);
17. ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. Nr 210, poz. 2135, ze
zm.).
Zmiany w wymienionych ustawach związane są przede wszystkim z
planowanym wprowadzeniem instytucji zawieszenia prowadzenia działalności
gospodarczej, a także z likwidacją gminnych ewidencji działalności
gospodarczej i przeniesieniem ich do urzędów skarbowych.

II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
W kontekście proponowanych zmian należy zwrócić uwagę na
postanowienia prawa Unii Europejskiej dotyczące swobodnego przepływu
towarów, a także dotyczące łączenia rodzin.

a)
Zgodnie z art. 28 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,
zakazane jest ustanawianie w obrocie między państwami członkowskimi
ograniczeń ilościowych w przywozie towarów oraz wszelkich środków o
podobnym skutku.

3
Ograniczenia
ilościowe zostały zdefiniowane w orzeczeniu Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-2/73 Geddo przeciwko Ente Nazionale
Risi (Zb. Orz. 1973 s. 865) jako środki prowadzące do całkowitego lub
częściowego – zależnie od okoliczności – zakłócenia importu, eksportu lub
tranzytu towarów (w handlu wewnątrzwspólnotowym). Natomiast środki o
podobnym skutku do ograniczeń ilościowych zostały zdefiniowane w
orzeczeniu ETS w sprawie C-8/74 Procureur du Roi przeciwko Dassonville (Zb.
Orz. 1974 s. 837) jako wszelkie regulacje prawne wydawane przez państwa,
które mogą naruszać bezpośrednio lub pośrednio, rzeczywiście lub potencjalnie
handel wewnątrzwspólnotowy (przy czym nie jest konieczna dyskryminacja
towarów importowanych w stosunku do towarów krajowych, by środki te były
objęte zakazem z art. 28 TWE).
W wyroku w sprawie C-120/78 Rewe-Zentrale AG przeciwko
Bundesmonopolverwaltung für Branntwein (Zb. Orz. 1979 s. 649; tzw.
orzeczenie Cassis de Dijon), Trybunał Sprawiedliwości sformułował zasadę
wzajemnego uznawania standardów przez państwa członkowskie. Zgodnie z tą
zasadą, każdy towar legalnie wytwarzany w państwie członkowskim powinien
być dopuszczony do swobodnego obrotu we wszystkich pozostałych państwach
członkowskich.
Zatem, co do zasady, produkt legalnie wprowadzony do obrotu
przynajmniej w jednym państwie członkowskim powinien być bez żadnych
dodatkowych formalności dopuszczony do obrotu w pozostałych państwach
Unii Europejskiej.
Prawo Unii Europejskiej dopuszcza jednak pewne wyjątki w tym
zakresie. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską przewiduje możliwość
wprowadzenia przez państwa członkowskie jednostronnie pewnych ograniczeń
wwozu towarów. Jako wyjątek od zasady swobodnego przepływu towarów
ograniczenia te są możliwe tylko ze względu na pewne interesy publiczne
wyraźnie wskazane w art. 30 TWE, który stanowi, iż postanowienia art. 28 nie
stanowią przeszkody w stosowaniu zakazów lub ograniczeń przywozowych,
wywozowych lub tranzytowych, uzasadnionych względami:
• moralności publicznej,
• porządku publicznego,
• bezpieczeństwa publicznego,
• ochrony zdrowia i życia ludzi i zwierząt lub ochrony roślin,
• ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej
lub archeologicznej, bądź
• ochrony własności przemysłowej i handlowej.
Zakazy te i ograniczenia nie powinny jednak stanowić środka arbitralnej
dyskryminacji ani ukrytych ograniczeń w handlu między Państwami
Członkowskimi.
Należy podkreślić, że wymienione w art. 30 przyczyny odstępstw od art.
28 i 29 stanowią zamknięty katalog, a dopuszczalność wyjątków nakładanych na

4
podstawie art. 30 TWE jest przez Trybunał Sprawiedliwości interpretowana
restryktywnie. O zastosowaniu środków dopuszczalnych na podstawie art. 30
TWE decydują poszczególne państwa. Dlatego też środki te mogą się od siebie
znacznie różnić. Każdorazowo jednak wprowadzenie ograniczeń w przepływie
towarów może być poddane kontroli Trybunału Sprawiedliwości z punktu
widzenia dwóch aspektów: ewentualnej ukrytej, arbitralnej dyskryminacji oraz
proporcjonalności, konieczności, niezbędności. W pierwszym przypadku chodzi
o to, by środki podejmowane przy powołaniu się na art. 30 TWE nie stanowiły
ukrytych przeszkód w handlu pomiędzy państwami członkowskimi, tzn. by w
rzeczywistości nie służyły celom innym niż te, dla których zostały ustanowione.
Testem na brak dyskryminacji towarów innych niż krajowe jest zawsze
kontrola, czy podobne środki są stosowane także w odniesieniu do podobnych
produktów krajowych. W drugim przypadku chodzi o ustalenie, czy działania
państwa nie idą dalej niż jest to konieczne dla zapewnienia osiągnięcia
zamierzonego, usprawiedliwionego celu. Ciężar dowodu w odniesieniu do obu
kwestii spoczywa zawsze na państwie członkowskim stosującym dany środek.
Przewidziane w art. 30 TWE wyjątki od zasady swobodnego przepływu
towarów nie są wszystkimi wyjątkami dopuszczanymi na gruncie prawa Unii
Europejskiej. W przywołanym już wyroku w sprawie Cassis de Dijon, Trybunał
Sprawiedliwości (poza zasadą wzajemnego uznawania standardów) sformułował
zasadę tzw. wymogów koniecznych. Trybunał uznał istnienie pewnych
wyjątków pozwalających usprawiedliwić stosowanie niektórych środków o
podobnym skutku do ograniczeń ilościowych ze względu na ich cel (np.
efektywność nadzoru fiskalnego, uczciwość transakcji handlowych, ochrona
konsumenta; w kolejnych wyrokach dodano jeszcze np. ochronę warunków
pracy).
Według tej zasady, każde państwo może wprowadzić pewne ograniczenia
swobody obrotu towarowego, powołując się na ważny i uzasadniony interes
publiczny. Katalog istotnych interesów publicznych uzasadniających odstępstwa
od zasady swobodnego przepływu towarów nie jest zamknięty, jednak
każdorazowo należy liczyć się z sądową kontrolą wprowadzanych ograniczeń.
Wprawdzie Trybunał Sprawiedliwości rozszerzył katalog wyjątków
wymienionych w orzeczeniu w sprawie Cassis de Dijon, niemniej podchodzi do
tej sprawy bardzo restryktywnie. Należy pamiętać, że nawet jeżeli Trybunał
uzna za usprawiedliwione powoływanie się przez państwo członkowskie na
jakiś ważny interes publiczny, to bada jeszcze zgodność z zasadą
proporcjonalności. Wprowadzane przez państwa członkowskie ograniczenia w
swobodzie przepływu towarów nie mogą bowiem prowadzić do naruszenia
zasad proporcjonalności, konieczności i niezbędności.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości, w
braku wspólnotowych reguł harmonizujących sprzedaż danego towaru, regulacja
ta pozostaje domeną państw członkowskich. Nie oznacza to jednak pełnej
swobody działania. Należy brać pod uwagę zasadę swobodnego przepływu

5
towarów jako fundament funkcjonowania Wspólnoty Europejskiej.
Ograniczenia tej swobody muszą mieć charakter wyjątkowy i są możliwe
jedynie w celu dopełnienia podstawowych wymogów. Ograniczenia nie mogą
być arbitralne i przed ich wprowadzeniem zawsze należy się zastanowić, czy
zamierzonego celu nie można osiągnąć innymi metodami, mniej ingerującymi w
swobodę handlu.
Należy jeszcze wziąć pod uwagę, że przepisy art. 28-30 TWE mogą mieć
drugorzędne znaczenie, bądź w ogóle ich zastosowanie może być wyłączone w
sytuacji, gdy handel danym towarem lub jakiś aspekt obrotu nim jest
uregulowany na poziomie wspólnotowym w sposób bardziej szczegółowy.


b)
Przepis art. 14 ust. 1 dyrektywy Rady 2003/86/WE w sprawie
prawa do łączenia rodzin stanowi, że członkowie rodziny członka rodziny
rozdzielonej mają prawo, tak samo jak członek rodziny rozdzielonej m.in. do:
dostępu do podejmowania pracy najemnej i na własny rachunek.
Przepis art. 23 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich
rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw
Członkowskich, zmieniającej rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylającej
dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG,
75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG stanowi, iż
bez względu na przynależność państwową, członkowie rodziny obywatela Unii,
którzy posiadają prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w jednym z Państw
Członkowskich, są uprawnieni do podjęcia tam pracy lub do wykonywania
pracy na własny rachunek. Zgodnie zaś z art. 37 dyrektywy, Państwa
Członkowskie mogą przyjąć przepisy bardzie korzystne dla osób nią objętych.

c) Dyrektywa
95/46 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24
października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie
przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych
nakazuje Państwom Członkowskim chronić prawo osób fizycznych do
prywatności w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych. Dyrektywa
określa warunki dopuszczalności i zasady przetwarzania danych osobowych.

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
a) Obecnie
obowiązujący art. 20 ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej ustala zamkniętą listę sposobów umieszczania towarzyszących
towarowi informacji. Przepis ten nie jest w sposób oczywisty sprzeczny z
prawem UE, jednak w praktyce może się okazać, że stanowi środek o skutku
równoważnym do ograniczeń ilościowych w przywozie towarów. Nie jest też
pewne, czy zostałby uznany przez Trybunał Sprawiedliwości za
usprawiedliwiony względami ochrony konsumenta. Stąd propozycję

6
umieszczania informacji w języku polskim o przedsiębiorcy i towarze także „w
inny, zwyczajowo przyjęty sposób” należy ocenić pozytywnie. Przyjęcie takiego
rozwiązania usunie wątpliwości co do zgodności zmienianego przepisu z
prawem Unii Europejskiej.
b)
Zmiany art. 13 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej są
zgodne z przepisami dyrektywy Rady 2003/86/WE w sprawie prawa do łączenia
rodzin oraz dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w
sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego
przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich (…).
c) Dyrektywa
95/46 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24
października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie
przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych jest
zasadniczo implementowana do prawa polskiego ustawą z dnia 29 sierpnia 1997
r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, ze zm.).
Proponowane w projekcie ustawy przepisy dotyczące Centralnej
Informacji o Działalności Gospodarczej i Ewidencji przedsiębiorców (art. 1 pkt.
12, art. 5 pkt. 10 projektu) przewidują przetwarzanie danych osobowych osób
prowadzących działalność gospodarczą. Proponowane przepisy nie wyłączają
stosowania ogólnych zasad przetwarzania danych osobowych przewidzianych w
ustawie o ochronie danych osobowych i nie zawierają postanowień sprzecznych
z dyrektywą 95/46 Parlamentu Europejskiego i Rady.

IV. Konkluzje
Proponowana zmiana art. 13 ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej jest zgodna z przepisami dyrektywy Rady 2003/86/WE w sprawie
prawa do łączenia rodzin oraz dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do
swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich.
Proponowana zmiana art. 20 ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej jest zgodna z art. 28 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę
Europejską.
W pozostałym zakresie projekt nie jest sprzeczny z prawem Unii
Europejskiej.

Opracował: Zespół Prawa Europejskiego

Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych




Michał Królikowski



Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, działalność gospodarcza