Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o grach i zakładach wzajemnych

UZASADNIENIE
W uchwalonej przez Sejm w dniu 10 kwietnia 2003 r. ustawie o zmianie ustawy o grach
losowych, zakładach wzajemnych i grach na automatach oraz o zmianie niektórych innych
ustaw (Dz.U. Nr 84, poz. 774) wprowadzono dodatkową nową kategorię gier tj. gry na
automatach o niskich wygranych.
Pierwotnie ówczesny rząd proponował, aby prowadzenie gier na automatach o niskich
wygranych objęte było podatkiem w formie zryczałtowanej w wysokości 200 euro od jednego
automatu miesięcznie. Wskutek wprowadzonych poprawek w trakcie sejmowego
postępowania legislacyjnego ustawa przyjęta w 2003 r. ustanowiła ryczałt w wysokości 50
euro miesięcznie, który był okresowo podwyższany i od 1 stycznia 2006 r. osiągnął wysokość
125 euro miesięcznie, a po przyjęciu przez Sejm w 2007 r. kolejnej nowelizacji kwota
ryczałtu wzrosła do 180 euro miesięcznie począwszy od dnia 1 stycznia 2008 r.
Okres obowiązywania ustawy, która wprowadziła w 2003 r. możliwość instalowania
automatów o niskich wygranych wskazuje, iż ten segment rynku gier hazardowych nadal
stwarza możliwość - co wykazała praktyka – „prania brudnych pieniędzy”. Ponadto z danych
statystycznych wynika, iż w ciągu ostatnich lat gwałtownie wzrosła liczba automatów o
niskich wygranych. W Polsce gry na automatach o niskich wygranych są instalowane w
setkach lokali handlowych, usługowych i gastronomicznych. Automaty te są źródłem
uzależniającym od tej formy hazardu tysiące młodych ludzi i w świetle dotychczasowej
praktyki w ocenie posłów wnioskodawców nie są objęte przejrzystym modelem podatkowym.
Jak wynika z dostępnych danych statystycznych np. w Warszawie aktualnie zarejestrowanych
jest ponad 2500 punktów hazardowych (niemal tyle samo funkcjonuje w tym mieście sklepów
spożywczych). Przybywa w sposób zdecydowany osób uzależnionych od automatów, na co
wskazują środowiska psychologów i terapeutów.
Przedstawiony projekt ustawy całkowicie likwiduje możliwość prowadzenia gier na
automatach o niskich wygranych. Przewiduje on jednak, że wydane zezwolenia na urządzanie
i prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych wydane na
podstawie art. 24 ust.1b nowelizowanej ustawy, zachowują moc do końca okresu, na jaki
zostały udzielone. Nowe zezwolenie nie byłyby już wydawane, a dotychczasowe nie
podlegałyby przedłużeniu.


Konsekwencją likwidacji możliwości prowadzenia gier na automatach o niskich wygranych
są odpowiednie zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawie o
działach administracji rządowej, ustawy Kodeks karny skarbowy, ustawy o przeciwdziałaniu
praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz ustawy o podatku od towarów
i usług.
Bardzo istotną kwestią, która uległaby zmianie w stosunku do obecnego stanu prawnego jest
propozycja podwyższenia zryczałtowanego podatku od gier uiszczanego przez podatników
posiadających zezwolenie na urządzanie gier na automatach o niskich wygranych do sumy
380 euro miesięcznie od gier urządzanych na każdym automacie. Kwota ta jest adekwatna do
wysokości podatku jaki dotyczy funkcjonujących automatów do gier o niskich wygranych w
niektórych państwach Unii Europejskiej, jak np. na Węgrzech.
Proponowane zmiany mają na celu osiągnięcie takiego stanu prawnego, w którym hazard w
Polsce będzie mógł nadal funkcjonować przy zachowaniu zasady szczególnego nadzoru
podatkowego państwa np. w takich miejscach jak kasyna, salony gier na automatach oraz
salonach gry w bingo.
W najbliższych latach w ocenie wnioskodawców przewiduje się zwiększenie wpływów do
budżetu państwa z tytułu zwiększonej wysokości zryczałtowanego podatku od gier na
automatach o niskich wygranych z kwoty 180 euro do kwoty 380 euro. Konsekwencją
wprowadzonych zmian będzie również ściślejszy nadzór państwa nad dopuszczonymi przez
prawo formami hazardu.
W ocenie wnioskodawców należy spodziewać się ograniczenia negatywnych skutków
społecznych związanych z zwiększeniem się w ostatnich latach dostępu do gier hazardowych,
w szczególności najbardziej na to narażonych ludzi młodych, a także ograniczenie praktyki
uczestniczenia w tej formie hazardu niejednokrotnie osób niepełnoletnich.
Na podstawie zmienianego art. 24 ust. 6 ustawy o grach i zakładach wzajemnych Minister
Finansów określi, w drodze rozporządzenia, obszary właściwości miejscowej dyrektorów izb
celnych do udzielania zezwoleń na urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie loterii
fantowej, loterii audioteksowej, gry bingo fantowe i loterii promocyjnej. Minister Finansów w
rozporządzeniu powinien uwzględnić potrzebę sprawnego wykonywania zadań.
Rozporządzenie to , w stosunku do obecnie obowiązującego, będzie się różnić tym, że nie
będzie w nim określona właściwość miejscowa dyrektorów izb celnych do udzielania


zezwoleń na urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach o niskich
wygranych.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 10 listopada 2009 r.


BAS – WAL – 2295/09


Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o grach i zakładach wzajemnych (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Jerzy Polaczek)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r., Nr 5, poz. 47)
sporządza się następującą opinię:


1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt
ustawy
zakłada ograniczenie możliwości prowadzenia
działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie
gier i zakładów wzajemnych do gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na
automatach (art. 1 ustawy zmienianej i konsekwencje tej zmiany wprowadzone
w treści ustawy). Przewidziane w obowiązującej ustawie prowadzenie
działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych nie będzie
dopuszczalne, a zezwolenia na urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie
gier na automatach o niskich wygranych zachowają moc do końca okresu, na
jaki zostały udzielone (art. 8 ust. 1 projektu). Wnioski o przedłużenie
zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach o niskich
wygranych, nierozpatrzone przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej,
pozostawia się bez rozpatrzenia (art. 7 projektu). Projekt przewiduje zmianę
stawki podatku od gier uiszczanego przez podatników posiadających zezwolenie
na urządzanie gier na automatach o niskich wygranych do równowartości 380
euro miesięcznie od gier urządzanych na każdym automacie (art. 9 projektu).
Projekt
zakłada dokonanie zmian będących konsekwencją wprowadzenia
ograniczenia możliwości prowadzenia działalności w zakresie gier i zakładów
wzajemnych w ustawach: z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zmianami); z dnia 4
września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz.
437, ze zmianami); z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.
U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765, ze zmianami); z dnia 16 listopada 2000 r. o
przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2003
r. Nr 153, poz. 1505, ze zmianami) oraz z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od
towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zmianami).

Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.


2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem

Prawo Unii Europejskiej nie zawiera przepisów regulujących w sposób
szczególny prowadzenia działalności polegającej na urządzaniu gier i zakładów
wzajemnych. Działalność ta podlega ogólnym regułom wynikającym z Traktatu
ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE), w tym zwłaszcza wynikającym
z art. 43 (swoboda przedsiębiorczości) oraz art. 49 (swoboda świadczenia
usług). W zakresie dotyczącym zwolnienia z podatku od towarów i usług
działalności w zakresie zakładów, loterii i innych gier losowych lub
hazardowych należy wymienić dyrektywę 2006/112/WE Rady z dnia 28
listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej
(Dz. Urz. UE L 347, s. 1 , ze zmianami; dalej: dyrektywa 2006/112).


3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
1.
Projekt ustawy wprowadza ograniczenia w zakresie prowadzenia
działalności polegające na wykluczeniu gier na automatach o niskich wygranych
z kategorii dopuszczalnych na gruncie obowiązującej ustawy o grach losowych i
zakładach wzajemnych gier. Jednocześnie w projekcie przewiduje się ochronę
praw nabytych posiadaczy zezwoleń na urządzanie i prowadzenie działalności w
zakresie gier na automatach o niskich wygranych dopuszczając prowadzenie
takiej działalności do czasu wygaśnięcia posiadanych przez nich zezwoleń.

Wprowadzenie ograniczenia w zakresie dopuszczalnych form gier
hazardowych należy ocenić zwłaszcza w kontekście art. 43 oraz 49 TWE.

Zarówno art. 43 TWE, jak i art. 49 TWE zakazują stosowania środków o
charakterze dyskryminującym, jak i ograniczeń o charakterze
niedyskryminującym (patrz np. orzeczenia w sprawach C-33/74 van Binsbergen,
C-55/94 Gebhard [1995] ECR I-4165). Wyjątki od zasad swobody
przedsiębiorczości oraz swobody świadczenia usług, określone odpowiednio w
art. 46 oraz 55 TWE, a więc stosowanie ograniczeń w zakresie obu tych
swobód, dozwolone jest gdy uzasadniają to wymogi porządku publicznego,
bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego. Ograniczenia o
charakterze niedyskryminacyjnym w zakresie swobody przedsiębiorczości oraz
swobody świadczenia usług są dopuszczalne jeżeli są uzasadnione nadrzędnymi
powodami odnoszącymi się do interesu publicznego (patrz np. orzeczenie C-
33/74 van Binsbergen). Trybunał Sprawiedliwości w licznych orzeczeniach
określił zakres pojęcia interesu publicznego zaliczając do niego np. ochronę
konsumenta, ochronę zdrowia oraz egzekwowanie prawa podatkowego.

2