Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych

UZASADNIENIE

Projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o gwarantowanych przez Skarb
Państwa ubezpieczeniach eksportowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 59, poz. 609, z 2004 r.
Nr 96, poz. 959 oraz z 2005 r. Nr 143, poz. 1204) został przygotowany w związku z:
1) zapisem w „Strategii rozwoju gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeń
eksportowych w latach 2006 – 2009” zobowiązującym KUKE S.A. do podjęcia
działań w kierunku m.in. zaproponowania zmiany ustawy w kierunku zniesienia
wymogu, aby ubezpieczającym było przedsiębiorstwo z siedzibą w Polsce, przy
pozostawieniu wymogu wspierania eksportu krajowych towarów zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Gospodarki,
2) koniecznością doprecyzowania w ustawie podstawy prawnej do udzielania przez
KUKE S.A. ubezpieczeń krótkoterminowych kredytów eksportowych,
3) koniecznością zawarcia w ustawie podstawy prawnej do zdefiniowania ryzyka
politycznego, handlowego i nierynkowego,
4) koniecznością uregulowania kwestii korporacyjnych KUKE S.A. związaną
z nowelizacją ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji,
5) uwagami zgłoszonymi przez Rządowe Centrum Legislacji do przygotowanego
projektu nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb
Państwa ubezpieczeniach eksportowych i rozporządzenia Rady Ministrów
w sprawie zatwierdzenia regulaminu określającego tryb sprawowania nadzoru przez
ministra właściwego do spraw finansów publicznych nad działalnością Korporacji
Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych Spółki Akcyjnej w zakresie gwarantowanych
przez Skarb Państwa ubezpieczeń eksportowych i gwarancji ubezpieczeniowych.

Ad 1)
Obecnie KUKE S.A. ubezpiecza eksport tylko przedsiębiorstw mających siedzibę
w
Polsce. Proponowane zmiany do ustawy umożliwią ubezpieczanie kredytów
eksportowych i kontraktów eksportowych, realizowanych nie tylko przez
przedsiębiorców krajowych, lecz również przez przedsiębiorców powiązanych

2
kapitałowo z przedsiębiorcami krajowymi, którzy pośredniczą w eksporcie krajowych
towarów na zagranicznych rynkach. Rozszerzenie zakresu stosowania ustawy umożliwi
zachowanie konkurencyjności polskiego systemu gwarantowanych przez Skarb Państwa
ubezpieczeń eksportowych w stosunku do zagranicznych agencji ubezpieczeniowych.
Rozszerzenie zakresu podmiotowego ustawy o przedsiębiorców zależnych wynika
z faktu, iż krajowe przedsiębiorstwa będą coraz częściej podejmować decyzje
o rozszerzeniu swojej działalności, w szczególności do krajów Europy Wschodniej.
Spowoduje to poprawę ich pozycji na danym rynku, a w konsekwencji również wzrost
działalności krajowej przedsiębiorstw. Proponowane zmiany dotyczą tych
przedsiębiorstw zależnych, które realizować będą transakcje towarami i usługami
spełniającymi kryteria rozporządzenia ministra właściwego do spraw gospodarki,
wydanego na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy.

Powyższe zmiany oznaczają:
– rozszerzenie w art. 1 ust. 2 zakresu, jakiego może dotyczyć ubezpieczenie
eksportowe przez dodanie pkt 5 wprowadzającego możliwość ubezpieczenia umów
sprzedaży krajowych towarów i usług zawartych przez niemających siedziby na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorców zależnych w rozumieniu
kodeksu spółek handlowych od przedsiębiorców mających siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej,
– zawarcie w dodanym pkt 5 w art. 1 ust. 2 definicji przedsiębiorcy zależnego,
– rozszerzenie w art. 2 celu ubezpieczeń eksportowych o ochronę przedsiębiorców
zależnych na wypadek strat poniesionych w związku ze sprzedażą towarów i usług,
które stanowiły krajowe towary lub usługi w rozumieniu przepisów rozporządzenia
Ministra Gospodarki wydanego na podstawie art. 8 ustawy,
– rozszerzenie grupy podmiotów, które mogą korzystać z ubezpieczenia
eksportowego, wskazanych w art. 6 ustawy, o przedsiębiorców zależnych.




3
Ad 2)
Obecnie KUKE S.A. udziela ubezpieczeń krótkoterminowych na podstawie
udzielonego przez Radę Ministrów zezwolenia, zawartego w pkt 14 ppkt 5 protokołu
ustaleń nr 44/99 posiedzenia Rady Ministrów w dniu 3 listopada 1999 r.
W związku z trwającą w Unii Europejskiej dyskusją nad definicją ryzyka nierynkowego
(dotyczącego eksportu realizowanego w kredycie do dwóch lat), które może być
obejmowane ubezpieczeniami udzielanymi przez agencje ubezpieczeniowe działające
ze wsparciem państwa, Komisja Europejska wydała komunikat w tej sprawie
(komunikat z dnia 17 września 1997 r. do państw członkowskich w sprawie stosowania
art. 92 i 93 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską do ubezpieczeń
krótkoterminowych kredytów eksportowych (Dz. Urz. C 281 z 17.09.1997, str. 4),
zmieniony komunikatami Komisji nr 2001/C 217/02 (Dz. Urz. C 217 z 2.08.2001,
str. 2), nr 2004/C 307/04 (Dz. Urz. C 307 z 11.12.2004) oraz nr 2005/C 325/11
(Dz. Urz. C 325 z 22.12.2005, str. 22). Definiowanie ryzyka nierynkowego w tekście
ustawy nie jest pożądane, ponieważ definicja podlega weryfikacji i zmianom przez
Komisję Europejską. Każdorazowa zmiana tego ryzyka pociągałaby za sobą w związku
z tym konieczność zmiany ustawy.
KUKE S.A., udzielając gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeń od ryzyka
nierynkowego, działa zgodnie z ww. komunikatem Komisji Europejskiej. Szczegółowe
zasady udzielania przez KUKE S.A. tych ubezpieczeń określa uchwała nr 80/2006
Komitetu Polityki Ubezpieczeń Eksportowych w sprawie szczegółowych zasad
działalności KUKE S.A. w zakresie gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeń
eksportowych, w przypadku kontraktów zawartych na okres kredytu poniżej dwóch lat
oraz zasad ustalania stawek za te ubezpieczenia.
Doprecyzowanie w projekcie ustawy podstawy prawnej do udzielania przez KUKE
S.A. ubezpieczeń krótkoterminowych kredytów eksportowych polega na uzupełnieniu
art. 3 ustawy o ust. 2. Natomiast art. 3 ust. 3 umożliwia w dalszym ciągu udzielanie
ubezpieczeń eksportowych od ryzyka związanego ze zmianami kursów walutowych
zarówno w odniesieniu do kontraktów, jak i kredytów krótko-, średnio-
i długoterminowych.
Dodatkowo należy podkreślić, że ryzyko handlowe i ryzyko polityczne nie zostały co
prawda wprost zdefiniowane w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. o gwarantowanych przez

4
Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych, ale ustawa ta dokonuje w zakresie
swojej regulacji wdrożenia dyrektywy 98/29/WE z dnia 7 maja 1998 r. w sprawie
harmonizacji głównych przepisów dotyczących ubezpieczenia kredytów eksportowych
dla transakcji objętych ubezpieczeniem średnio- i długoterminowym (Dz. Urz. WE L
148 z 19.05.1998), w której została zawarta definicja legalna obu ryzyk przez
upoważnienie ministra właściwego do spraw finansów publicznych do wydania
rozporządzenia definiującego te ryzyka.

Ad 3)
W art. 2 dodano ust. 9 upoważniający ministra właściwego do spraw finansów
publicznych do zdefiniowania w drodze rozporządzenia ryzyka handlowego,
politycznego i nierynkowego.

Ad 4)
Zgodnie z art. 368 § 4 Kodeksu spółek handlowych członków zarządu powołuje
i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej.
Obecnie obowiązujący statut KUKE S.A. stanowi, że powołanie i odwołanie członków
Zarządu wymaga uchwały Walnego Zgromadzenia.
Propozycja dodania art. 15b nakazującego powoływanie i odwoływanie członków
Zarządu Korporacji przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy jest uzasadniona faktem,
że minister właściwy do spraw finansów publicznych (będący większościowym
akcjonariuszem KUKE S.A.) sprawuje nadzór nad działalnością Korporacji w zakresie
prowadzenia przez Spółkę gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeń
eksportowych i, jako organ prowadzący politykę budżetową państwa, jest
odpowiedzialny za kształt systemu ubezpieczeń eksportowych oraz jego stabilność.

Ad 5)
W związku z zaleceniami NIK w przedkładanym projekcie w art. 15 ust. 2 projektu
został wprowadzony katalog instrumentów nadzoru, zawierający instrument nadzoru
o charakterze kontrolnym (przeprowadzanie kontroli) oraz o charakterze władczym

5
(prawo do występowania do Korporacji z żądaniem przekazania informacji i wyjaśnień
oraz prawo ministra właściwego do spraw finansów publicznych do żądania od KUKE
S.A. usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości).
W art. 15:
– w ust. 5 – 9 zostały zawarte postanowienia dotyczące wyłączenia osób
przeprowadzających kontrolę,
– w ust. 10 dopuszcza się, przez odpowiednie zmiany w upoważnieniu do
przeprowadzenia kontroli, dokonanie takich zmian jak: wydłużenie czasu trwania
kontroli, zmianę zakresu lub miejsca przeprowadzenia kontroli, a także upoważnienie
do podjęcia dodatkowych czynności kontrolnych; ponadto łączny czas trwania
kontroli nie powinien przekraczać 4 tygodni w roku,
– w ust. 11 dopuszcza się przeprowadzenie ponownej kontroli w tym samym zakresie
przedmiotowym w danym roku kalendarzowym, jeżeli wyniki kontroli wykazały
rażące naruszenie prawa przez Korporację.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Trzymiesięczne
vacatio legis jest niezbędne do wydania przepisów wykonawczych.

Projekt nie podlega notyfikacji Komisji Europejskiej.

Projekt został opublikowany na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej.
W trakcie prac nad projektem ustawy nie zgłosiły się podmioty zainteresowane tymi
pracami w trybie przepisów ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia
prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337).

Opinia o zgodności projektowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.