Rządowy projekt ustawy o powszechnym spisie rolnym w 2010 r.

7. Struktura dochodów gospodarstwa domowego z użytkownikiem gospodarstwa rolnego
oraz korzystanie z programów wsparcia dla rolnictwa, tj. informacje: jaką część w
łącznych dochodach gospodarstwa domowego z użytkownikiem gospodarstwa rolnego z
okresu 12 miesięcy poprzedzających badanie stanowią dochody z tytułu: prowadzenia
działalności rolniczej, pozarolniczej działalności gospodarczej, pracy najemnej, emerytur
lub rent oraz innych źródeł niezarobkowych poza emeryturą i rentą, fakt korzystania z
tytułu posiadania gospodarstwa rolnego z płatności do gruntów rolnych i z programów
wsparcia rozwoju obszarów wiejskich.
8. Metody produkcji rolnej (wpływ rolnictwa na środowisko), tj. metody uprawy gleby
(orki), zabezpieczanie gleby przed wypłukiwaniem składników pokarmowych, zabiegi
przeciwerozyjne i elementy liniowe krajobrazu,
systemy utrzymania zwierząt
gospodarskich: wypas zwierząt na gruntach użytkowanych w gospodarstwie rolnym i
nienależących do tego gospodarstwa gruntach wspólnego wypasu, a także typy
budynków inwentarskich dla bydła, trzody chlewnej i kur-niosek z uwzględnieniem
liczby stanowisk oraz systemu utrzymania. Uzyskane informacje w połączeniu z innymi
danymi o infrastrukturze gospodarstw rolnych wykorzystane zostaną do analiz wpływu
produkcji zwierzęcej na środowisko naturalne (natężenie chowu a kwestie
przechowywania i zagospodarowania gnojówki, gnojowicy, obornika).

Metody zbierania danych

Do zbierania danych wykorzystane zostaną następujące metody, uszeregowane w kolejności
ich wprowadzania:
1) pobieranie danych ze źródeł administracyjnych (systemy informacyjne administracji
publicznej), a także od podmiotów gospodarczych wykonujących działalność w zakresie
sprzedaży energii elektrycznej oraz od dostawców publicznie dostępnych usług
telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo
telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800, z późn. zm.1));

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 163,
poz. 1362 i Nr 267, poz. 2258, z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 170, poz. 1217, Nr 220,
poz. 1600, Nr 235, poz. 1700 i Nr 249, poz. 1834, z 2007 r. Nr 23, poz. 137, Nr 50, poz. 331 i Nr 82, poz. 556
oraz z 2008 r. Nr 17, poz. 101 i Nr 227, poz. 1505.


8
2) samospis internetowy, polegający na sprawdzeniu w określonym terminie danych
uzyskanych ze źródeł określonych w pkt 1 i ich skorygowaniu oraz uzupełnieniu
brakujących danych;
3) wywiad telefoniczny prowadzony przez ankietera statystycznego, wspomagany
programem komputerowym – CATI;
4) wywiad realizowany przez rachmistrza spisowego u użytkownika gospodarstwa rolnego,
rejestrowany na urządzeniu typu hand-held.

Sekwencja zbierania danych ustalona zostanie w kolejności wykluczającej możliwość
podwójnego obciążania respondentów. Pierwszym krokiem będzie zasilenie bazy danych PSR
2010 danymi z administracyjnych systemów informacyjnych. Następnie tak przygotowany
formularz drogą internetową skierowany zostanie do respondentów w celu weryfikacji danych
i uzupełnienia brakujących danych przez Internet. Poprawne formularze uzyskane drogą
internetową, po akceptacji przez wojewódzkie biura spisowe, przesłane zostaną do określonej
bazy, gdzie oczekiwać będą na dalsze opracowanie. Formularze niewypełnione przez Internet
lub wypełnione w sposób wykluczający ich akceptację przekazane zostaną do ankieterów
statystycznych lub rachmistrzów spisowych.

We wszystkich metodach zbierania danych wykorzystany zostanie ten sam rodzaj formularza
spisowego. Będzie to formularz elektroniczny. Planuje się bowiem wyeliminowanie
formularzy papierowych. Odpowiednia aplikacja będzie obsługiwała wypełnianie formularza,
poprawność wypełniania wraz z kontrolą logiczno-rachunkową, aż do zaakceptowania
formularza bądź jego odrzucenia. Jeżeli odrzucenie nastąpi na etapie Internetu – formularz
będzie kierowany do teleankietowania lub bezpośredniego spisywania przez rachmistrza
spisowego.

Prace przygotowawcze

Prace przygotowawcze do PSR 2010 obejmują okres lat 2007 – 2009:

1) prace przygotowawcze rozpoczęły się w 2007 r. i objęły w szczególności:
- identyfikację systemów informacyjnych administracji publicznej, jako potencjalnych
źródeł danych dla zmiennych objętych zakresem tematycznym spisu,

9
- wstępną ocenę przydatności powyższych systemów w oparciu o przeprowadzoną analizę
wybranych systemów informacyjnych administracji publicznej, z uwzględnieniem:
zgodności z potrzebami użytkowników, stabilności, stanu wdrożenia, dostępu do zasobów
informacyjnych, okresu bazowego, aktualności, kompletności, porównywalności,
interoperacyjności,
- w ramach badania spójności systemów administracyjnych z systemem statystyki
publicznej dokonane zostało porównanie metodologii przyjętej w systemie
informacyjnym administracji publicznej i w systemie statystyki publicznej w zakresie
zgodności podmiotowej i przedmiotowej, stosowanych definicji pojęć, klasyfikacji i
identyfikacji. W tym celu sporządzony został opis pojęć i klasyfikacji występujących w
systemach;

2) zaplanowane na rok 2008 prace przygotowawcze objęły w szczególności:
- wystąpienie do gestorów systemów informacyjnych o przekazanie zbiorów danych
administracyjnych,
- prace pilotażowe na zbiorach danych systemów informacyjnych, w tym ich
przekształcenie w zbiory danych statystycznych,
- porównanie wielkości zawartych w zbiorach danych administracyjnych z odpowiednimi
wielkościami z badań statystycznych,
- zintegrowanie mikrodanych z różnych systemów informacyjnych – utworzenie bazy
mikrodanych,
- opracowanie metodologii oceny jakości systemów informacyjnych administracji
publicznej (kryteriów oceny, wskaźników, mierników),
- pilotażowe badanie metod produkcji rolnej w ramach czerwcowego badania użytkowania
gruntów, powierzchni zasiewów i pogłowia zwierząt gospodarskich.

Bardzo ważnym elementem przygotowań do PSR 2010 są prace związane z tworzeniem
operatu dla potrzeb spisu. Przygotowanie operatu spisowego musi być poprzedzone
modernizacją rejestru TERYT oraz wykorzystaniem narzędzi GIS (Geographic Information
Systems). Modernizacja TERYT dla celów spisu polegać będzie na jego integracji z
państwowym rejestrem granic (PRG) oraz wzbogaceniu identyfikatorów adresowych
budynków o współrzędne x, y (punkty adresowe). Operat spisowy zostanie przygotowany w
oparciu o Statystyczny Rejestr Gospodarstw Rolnych i Leśnych, do zaktualizowania którego
wykorzystany zostanie Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli (IACS) prowadzony

10
przez ARiMR, Wykaz Producentów podlegających kontroli upoważnionej jednostki
certyfikującej (wykaz gospodarstw ekologicznych) prowadzony przez Główny Inspektorat
Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz krajowy rejestr urzędowy
podmiotów gospodarki narodowej REGON (uprzednio zaktualizowany danymi gminnymi z
rejestru podatków lokalnych). Tak przygotowany operat będzie podlegał weryfikacji w terenie
dokonywanej przez urzędy gmin, a ostateczna aktualizacja operatu spisowego dokonana
zostanie w trakcie obchodu przedspisowego przez rachmistrzów spisowych. Dokumentacja
przedspisowa przygotowana zostanie w formie elektronicznej dzięki wykorzystaniu narzędzi
GIS. Dotyczy to w szczególności utworzenia map cyfrowych, na których zaznaczone zostaną
obszary spisowe z zaznaczonymi budynkami gospodarstw rolnych i punktami adresowymi.
Tak przygotowane mapy cyfrowe będą dostępne na wszystkich poziomach organizacji spisu,
w tym na urządzeniach typu hand-held, w które zaopatrzeni zostaną rachmistrze spisowi oraz
na których będzie zainstalowana aplikacja GIS-owa umożliwiająca rachmistrzom korzystanie
z map cyfrowych w terenie. Aplikacja ta powinna sygnalizować na mapie aktualne położenie
rachmistrza, a w przypadku stwierdzenia przez niego, że w terenie znajduje się nienaniesiony
na mapie cyfrowej punkt adresowy, gdzie znajduje się gospodarstwo rolne, naniesienie tego
punktu na mapę cyfrową za pomocą urządzenia GPS zainstalowanego w terminalu hand-held.
Organizacja prac spisowych

Pracami w zakresie przygotowania, przeprowadzenia, opracowania oraz udostępnienia
wyników spisu kierują:
1) Prezes Głównego Urzędu Statystycznego jako Generalny Komisarz Spisowy;
2) wojewodowie jako wojewódzcy komisarze spisowi;
3) wójtowie, prezydenci, burmistrzowie – jako gminni komisarze spisowi.

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego utworzył Centralne Biuro Spisowe, którego zadania
obejmują prace w zakresie:
- organizacji i logistyki spisu,
- metodologii i analiz,
- integracji źródeł administracyjnych,
- przygotowania regulacji prawnych i obsługi prawnej spisu,
- finansowania i obsługi finansowej spisu oraz przeprowadzenia procedur przetargowych,
- obsługi informatycznej spisu,

11
- promocji, popularyzacji oraz obsługi poligraficznej spisu,
- obsługi kadrowej spisu,
- jakości spisu,
- modernizacji rejestru TERYT.

W województwach i gminach tworzone będą odpowiednio wojewódzkie i gminne biura
spisowe z zakresem zadań określonym w ustawie.

W ramach Centralnego Biura Spisowego przewiduje się utworzenie centrum zarządzania
spisem obejmujące:
- Centrum Przetwarzania – umiejscowione w GUS w Centralnym Ośrodku Informatyki
Statystycznej,
- Centrum Zarządzania Rachmistrzami Spisowymi – umiejscowione w GUS w
Departamencie Programowania i Koordynacji Badań.

Centrum Przetwarzania posiadać będzie wojewódzkie odpowiedniki przy każdym
wojewódzkim biurze spisowym. Zadaniem ich będzie gromadzenie danych pochodzących z
różnych źródeł, kontrola poprawności danych, przetwarzanie i opracowanie wyników. Na
poszczególnych poziomach zainstalowane zostaną odpowiednie aplikacje umożliwiające
monitorowanie:
- spływu danych z określonych w ustawie źródeł (m.in. systemów informacyjnych
administracji publicznej),
- tworzenia wspólnych baz danych pozyskanych z określonych w ustawie źródeł,
- spływu danych uzyskanych przez Internet,
- spływu danych uzyskanych metodą CATI,
- spływu danych zebranych przez rachmistrzów spisowych,
- stanu zaawansowania prac nad łączeniem danych,
- stanu zaawansowania prac nad opracowaniem wyników spisu.

Centrum Przetwarzania będzie jednocześnie centrum łączności teleinformatycznej z
wojewódzkimi i gminnymi biurami spisowymi.
Centrum Zarządzania Rachmistrzami Spisowymi utworzone zostanie w celu nadzorowania i
zbiorczego monitorowania prac spisowych z wizualizacją postępów spisu na mapach
cyfrowych. Centrum będzie zawiadywało systemami:

12