Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

Warszawa, 19 marca 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-17(4)/08

Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej






Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy


-
o zmianie ustawy o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy i ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych (druk nr 163).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Zdrowia
do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.



(-) Donald Tusk
Stanowisko Rządu do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (druk nr 163)




Poselski projekt ustawy przewiduje przekazanie Narodowemu Funduszowi Zdrowia
przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych połowy składek wnoszonych przez pracodawców na
Fundusz Pracy w roku 2008 r. W kolejnych latach wysokość składki na Fundusz Pracy jak
również udział procentowy Narodowego Funduszu Zdrowia w dochodach Funduszu Pracy
określać będzie, zgodnie z poselskim projektem, ustawa budżetowa.
Uzasadnienie projektu nie wskazuje jednakże wyraźnie różnic pomiędzy
dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym ani rzeczywistego stanu w dziedzinie,
która ma być unormowana. Zabrakło pogłębionej analizy efektywności systemu opieki
zdrowotnej, co stanowi niezbędny element dokonania prawidłowej oceny potrzeb
finansowych tego systemu. W myśl prezentowanego w uzasadnieniu toku rozumowania,
zgodnie z którym aktywizacja zawodowa jest o tyle zasadna, o ile aktywizowani są zdrowi,
należałoby w ogóle zlikwidować Fundusz Pracy, a wszelkie należności podatkowe kierować
na ochronę zdrowia. Proponowane rozwiązania nie podejmują także problematyki
odpowiedzialności za efektywność zatrudnieniową programów realizowanych na rynku pracy
ze środków w nim przewidzianych. W szczególności, nie ma żadnej gwarancji, że zasilenie
służby zdrowia i bliżej nieokreślona poprawa kondycji zdrowotnej społeczeństwa spowodują
pełne i produktywne zatrudnienie, będące wymogiem konstytucyjnym w obszarze polityki
rynku pracy.
Wydaje się, iż projektodawcy założyli nazbyt idealistycznie, że jeśli będziemy
wszyscy zdrowi to będziemy także zdolni do pracy, będziemy mieli coraz lepiej
wykształconych obywateli oraz bardziej konkurencyjną gospodarkę, etc.
Odnosząc się szczegółowo do projektowanych zmian wskazać należy, iż całkowicie
pominięto wykazanie przyczyn, dla których projekt ustawy stanowi, że do Narodowego
Funduszu Zdrowia przekazywana będzie akurat połowa środków pochodzących ze składek na
Fundusz Pracy. Pomijając kwotę, której wysokość wydaje się być zdecydowanie
nieprzemyślana, sama zasada budzi szereg pytań, np:
- czy przeznaczenie połowy środków Funduszu Pracy na ochronę zdrowia oznacza także,
że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie w połowie odpowiedzialny za stan rynku pracy
w Polsce?
- jeśli tak, to jakie zadania realizować będzie w tym obszarze Minister Zdrowia?

2
- czy przywracani do zdrowia obywatele (i podejmujący dzięki temu pracę) stanowić będą
50% zasobów pracy w Polsce?

Przypomnienia wymaga fakt, iż na gruncie obowiązującego prawa Fundusz Pracy
służy realizacji zadań państwa w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków
bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej osób, które utraciły pracę lub są zagrożone jej utratą.
Dla realizacji celów i zadań z zakresu opieki zdrowotnej ustawodawca przewiduje inne źródła
finansowania.
Fundusz Pracy jest funduszem celowym, którego dysponentem jest minister właściwy
do spraw pracy i zakres zadań, na które przeznaczone są środki tego Funduszu określa ustawa
z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Z Funduszu
Pracy są już finansowane świadczenia zdrowotne, obejmujące badania lekarskie i inne
badania specjalistyczne służące do realizacji zadań w zakresie promocji zatrudnienia,
łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej. W związku z powyższym
wprowadzenie zakładanych zmian wydaje się znacznie wykraczać poza zakres przedmiotowy
ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Adresatami tejże ustawy są bowiem osoby w tzw. wieku produkcyjnym, tj. w przedziale
wiekowym 18-60/65 lat zainteresowane poszukiwaniem pracy, czyli około 2 mln osób.
Ubezpieczenie zdrowotne nie ogranicza się natomiast wyłącznie do takich osób, lecz
obejmuje grupę ponad 38 mln osób. Wydatki zaplanowane w Narodowym Funduszu Zdrowia
dotyczą zatem innego kręgu osób. W związku z powyższym przyjęta w projekcie konstrukcja
budzi zasadniczą wątpliwość co do konstytucyjności rozwiązania, które oznacza,

że pracodawcy (płacący składki na Fundusz Pracy) zostaną ustawowo zobowiązani
do finansowania kosztów leczenia wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.
Zmniejszenie o połowę środków z Funduszu Pracy uniemożliwi ponadto realizację
projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007 – 2013, którego
głównym celem jest wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej. Fundusz Pracy jest
bowiem głównym źródłem współfinansowania projektów w ramach Priorytetu I PO KL.
Obniżenie środków na ten cel spowoduje ponowne trudności w zapewnieniu finansowania
projektów na rzecz zatrudnienia, inicjowanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki
Społecznej. Tym bardziej, iż dodatkowo Fundusz Pracy służy finansowaniu utrzymania
w ruchu systemu publicznych służb zatrudnienia w obszarze obsługi informatycznej,
poradnictwa zawodowego, migracji zarobkowych i współfinansowania projektów
podejmowanych w ramach europejskich funduszy strukturalnych.

3
W związku z powyższym nie będzie możliwa pełna aktywizacja zawodowa osób
bezrobotnych, rozwijanie potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i ich pracowników,
podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa oraz zmniejszenie obszaru wykluczenia
społecznego. Obecnie osoby długotrwale bezrobotne stanowią około 65% wszystkich
zarejestrowanych, z których większość pozbawiona jest kwalifikacji zawodowych
niezbędnych do podjęcia pracy. Doprowadzenie do zatrudnienia jednej osoby bezrobotnej
kosztuje przeciętnie około 6,5 tys. zł., co przy planowanych wydatkach na aktywne formy
przeciwdziałania bezrobociu oznacza (i tak ciągle jeszcze niewystarczającą) możliwość
skutecznej aktywizacji grupy nie większej niż około 500 tys. osób, przy liczbie około 2 mln
rejestrujących się corocznie w urzędach pracy. Wskazać zatem należy wyraźnie, iż
projektowana regulacja przyczyni się do generowania wyższych kosztów ponoszonych przez
państwo na pomoc i integrację społeczną. Ponadto realizacja zakładanych rozwiązań mogłaby
stworzyć niebezpieczeństwo powielania negatywnej praktyki w innych dziedzinach. W
konsekwencji, w znacznym stopniu przyczyniłoby się to do zmniejszenia przejrzystości
finansów publicznych.

Zaproponowany w art. 5 projektu przepis ustanawia odrębny, od przyjętego w ustawie
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, tryb zmiany
planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia. Nie wyjaśniono natomiast przyczyn,
dla których w odniesieniu do środków przekazywanych z Funduszu Pracy istnieje
konieczność stosowania takiego trybu i dlaczego dotyczy on tylko roku 2008, a nie odnosi się
już do kolejnych lat. Nie sprecyzowano także czy przepis ten dopuszcza zastosowanie
wskazanego trybu w 2008 r. jedynie do jednej zmiany planu, czy też
do wszystkich zmian planu Narodowego Funduszu Zdrowia związanych z systematycznym
wpływem środków Funduszu Pracy na rachunek bankowy Narodowej Funduszu Zdrowia.
Niezależnie od powyższego wskazać także należy, iż sektor publiczny,

nie wystawiony na działanie konkurencji, nie ma zdolności doskonalenia procedur

i selekcjonowania zarządzających. Obarczony jest natomiast trudnościami w racjonalnym
spożytkowaniu nakładów. Z tego też względu zwiększenie nakładów może paradoksalnie
utrudnić racjonalizację systemu, utrwalając mechanizmy niskiej efektywności.
Zmniejszenie
środków Funduszu Pracy, które nastąpi w konsekwencji złożonej
propozycji ustawy, spowoduje utratę przez Państwo możliwości skutecznego oddziaływania
na rynek pracy, a dalsze skutki w kolejnych latach będą daleko groźniejsze dla finansów
publicznych, także z powodu konieczności zaciągania dodatkowych kredytów oraz z powodu
niewypełnienia zobowiązań zapisanych w dokumentach strategicznych Unii Europejskiej.

4
Mając zatem na uwadze szereg wykazanych powyżej wątpliwości i nieścisłości,
a także kierując się zasadą proporcjonalności, która w tym przypadku wskazuje,

iż oczekiwane korzyści nie zrównoważą strat, Rząd nie popiera projektu ustawy o zmianie
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.