Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych oraz niektórych innych ustaw

Art. 8. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 28 ust. 5
ustawy, o której mowa w art. 1, zachowują moc do czasu wydania nowych przepisów
wykonawczych na podstawie art. 28 ust. 7 ustawy, o której mowa w art. 1.

Art. 9. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem
art. 1 pkt 7 w części dotyczącej art. 29 ust. 2, który wchodzi w życie po upływie
6 miesięcy od dnia ogłoszenia.




11/09-kt


5
UZASADNIENIE



Dotychczasowa praktyka stosowania ustawy z dnia 6 lipca 2001 r.
o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych (Dz. U.
z 2006 r. Nr 216, poz. 1585, z późn. zm.) oraz zmiany stanu prawnego wykazały
potrzebę zmiany ustawy.
Projekt ma na celu m.in. usprawnienie realizacji zadań w obszarze działania
Szefa Krajowego Centrum Informacji Kryminalnej.


Proponowana zmiana art. 15 przez dodanie ust. 2 jest uzasadniona ze
względu na uregulowania określone w proponowanej nowelizacji art. 21 ust. 2.
Wynika ona z istoty i sposobu gromadzenia i przekazywania informacji kryminalnych
określonych w art. 13 ust. 1 pkt 5 lit. e. Informacje te nie są przekazywane z urzędu,
lecz na zapytanie Szefa Centrum. Ich zakres niejednokrotnie uniemożliwia
zarejestrowanie ich w bazie danych na karcie rejestracyjnej, gdyż mogą dotyczyć np.
posiadanych nieruchomości, pojazdów, udziałów w podmiotach gospodarczych.
Informacje te są przekazywane jednorazowo na zapytanie podmiotu uprawnionego
i podlegają zarejestrowaniu w bazach danych w formie tekstowej. Wskazane
informacje kryminalne stwierdzają stan faktyczny na dzień ich przekazania, bez
możliwości bieżącej aktualizacji. Z tego względu nie powinny być dalej udostępniane,
gdyż w danym momencie mogą okazać się nieprawdziwe.

Uwzględnienie w art. 19 pkt 2b Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego jako
podmiotu uprawnionego następuje na skutek skierowanego w tym zakresie wniosku.
Uzasadnione jest to zadaniami Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego określonymi
w szczególności w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. Nr 74, poz. 676,
z późn. zm.).

Zmiana art. 19 pkt 14 ustawy wynika z konieczności dostosowania przepisu do
struktury organizacyjnej Lasów Państwowych, określonej w ustawie z dnia
28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. Nr 101, poz. 444, z późn. zm.). Zgodnie
z obowiązującym art. 19 pkt 14 ustawy o gromadzeniu (...) podmiotami uprawnionymi
są nadleśniczowie i dyrektorzy regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych. Przepis
ten wyklucza spośród grona podmiotów uprawnionych Dyrektora Generalnego Lasów
Państwowych, który jest organem nadrzędnym, koordynującym i sprawującym
nadzór nad kierownikami jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych.
Proponowane rozwiązanie umożliwi korzystanie z baz danych Centrum przez organy
Lasów Państwowych oraz Głównego Inspektora Straży Leśnej. Funkcjonariusze
Straży Leśnej, zgodnie z art. 47 ust. 2 pkt 7 ustawy o lasach, mają prawo do
prowadzenia dochodzeń oraz wnoszenia i popierania aktów oskarżenia
w postępowaniu uproszczonym, jeżeli przedmiotem przestępstwa jest drewno
pochodzące z lasów stanowiących własność Skarbu Państwa, w trybie i na zasadach
określonych w Kodeksie postępowania karnego. W związku z tym włączenie ich do
grupy podmiotów uprawnionych jest w pełni uzasadnione. Wprowadzenie
proponowanej nowelizacji ustawy umożliwi również korzystanie z zasobów Centrum
przez wszystkie jednostki organizacyjne Lasów Państwowych za pośrednictwem
Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych i Głównego Inspektora Straży Leśnej,
z wykorzystaniem centralnego systemu informatycznego.


Rozszerzenie art. 20 ust. 1 pkt 1 o ewidencje paszportowe, ewidencje
wydanych i utraconych dowodów osobistych, rejestr cywilnych statków powietrznych,
rejestr administracyjny polskich statków żeglugi śródlądowej, polski rejestr jachtów
oraz polski rejestr okrętowy wynika z konieczności zapewniania dostępu Szefowi
Centrum do danych gromadzonych w tych zbiorach, gdyż informacje w nich zawarte
mogą mieć istotne znaczenie dla podmiotów realizujących zadania publiczne
związane z wykrywaniem i ściganiem sprawców przestępstw oraz zapobieganiem
i zwalczaniem przestępczości. Zmiany zostały uwzględnione na wniosek służby
kryminalnej Policji.
Biuro Ochrony Rządu realizuje zadania określone w art. 2 ustawy z dnia
16 marca 2002 r. o Biurze Ochrony Rządu (Dz. U. z 2004 r. Nr 163, poz. 1712,
z późn. zm.). W celu skutecznej ochrony osób, obiektów i urządzeń wskazanych we
wzmiankowanym przepisie, na podstawie art. 12 ustawy zostało upoważnione do
wykonywania czynności administracyjno-porządkowych i podejmowania działań
profilaktycznych. Dostęp do danych z ewidencji ludności i dowodów osobistych oraz
dokumentów paszportowych pozwoli na dokonywanie szybkich sprawdzeń przy
dynamicznie zmieniającej się sytuacji, co w konsekwencji zdecydowanie zwiększy
poziom bezpieczeństwa ochranianych osób, obiektów i urządzeń. Upoważnienie do
uzyskiwania informacji w proponowanym zakresie zwiększy zakres działań
profilaktycznych prowadzonych wobec osób mających dostęp do osób, obiektów
i urządzeń ochranianych przez Biuro Ochrony Rządu.

Wprowadzenie do grona podmiotów zobowiązanych do przekazywania
informacji Szefowi Centrum sądów prowadzących rejestry zastawów z uwagi na
funkcjonującą Centralę Rejestru Zastawów umożliwi w sposób szybki i sprawny
dostęp uprawnionym podmiotom do danych gromadzonych w tych rejestrach.
Uwzględnienie w kręgu podmiotów zobowiązanych do współpracy z Szefem
Centrum organów administracji rządowej i samorządowej właściwych w sprawach
publicznej służby zatrudnienia oraz pomocy społecznej pozwoli na uzyskanie
informacji istotnych z punktu widzenia organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo
obywateli o osobach korzystających z ich pomocy. Dostęp do tej kategorii informacji
jest bardzo istotny szczególnie w zakresie osób ukrywających się przed organami
ścigania, które korzystają z pomocy urzędów pracy. Wniosek o rozszerzenie
podmiotów zobowiązanych o organy właściwe w sprawach opieki społecznej był
postulowany przez służbę kryminalną Policji.
Wprowadzenie w art. 20 ust. 1 pkt 5a do grupy podmiotów zobowiązanych
Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego daje możliwość podmiotom
uprawnionym uzyskania pełnych informacji dotyczących danych z zakresu
ubezpieczeń społecznych, które w obecnym brzmieniu ustawa ogranicza jedynie do
organów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Proponowana zmiana art. 21 ust. 2 umożliwi przekazywanie informacji
kryminalnych w odpowiedzi na zapytanie Szefa Centrum w formie pisemnej.
Projektowany przepis umożliwi przekazanie informacji kryminalnych od podmiotów
uprawnionych bez konieczności stosowania kart rejestracyjnych, których wzory nie
przewidują każdego rodzaju informacji kryminalnych będących odpowiedzią na
zadane zapytanie. Przyczyny zmiany obowiązującego przepisu w przypadku
informacji określonych w art. 13 ust. 1 pkt 5 lit. e ustawy są identyczne jak wskazane
w uzasadnieniu zmiany przepisu art. 15.
Zmiana art. 24 ust. 1 następuje na wniosek Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego. Proponowana treść przepisu daje gwarancję właściwej realizacji
ustawowych zadań Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Projektowany art. 25 wprowadza nowy sposób realizacji obowiązku usuwania
informacji kryminalnych z baz danych. W obecnym stanie prawnym uprawnionym do
usuwania informacji kryminalnych, w myśl art. 27 ust. 2, jest jedynie Szef Centrum.
Podmiot jest zobowiązany jedynie do powiadomienia Szefa Centrum, na którym
spoczywa obowiązek powołania komisji i usunięcia informacji kryminalnej. Wydłuża
to czas gromadzenia tej informacji w bazach danych, a tym samym zwiększa ryzyko
jej udostępnienia innym podmiotom uprawnionym, które następnie należy


2
poinformować o nieprawdziwości przekazanej informacji. Nowelizacja przepisu
umożliwia podmiotowi, który przekazał Szefowi Centrum informację kryminalną
nieprawdziwą lub której gromadzenie jest zabronione niezwłoczne wystąpienie do
Szefa Centrum o usunięcie tej informacji z baz danych. Powyższa możliwość dotyczy
jedynie informacji kryminalnych przekazywanych z urzędu, w drodze teletransmisji,
za pomocą elektronicznej karty rejestracyjnej, której wzór określa rozporządzenie
Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie
wzorów kart rejestracyjnych oraz sposobu ich wypełniania (Dz. U. Nr 127, poz. 881).
Ma to istotne znaczenie dla sprawnego i niezwłocznego usuwania nieprawdziwych
informacji, które zostały przekazane Szefowi Centrum. Istniejące rozwiązania
techniczne (ww. elektroniczna karta rejestracyjna) umożliwiają wskazanie
przeznaczonej do usunięcia informacji kryminalnej przez podmiot, który ją przekazał
Szefowi Centrum. W sytuacji gdy informacja kryminalna została przekazana przez
podmiot na zapytanie Szefa Centrum i zarejestrowana w bazach danych w formie
tekstowej, z uwagi na brak technicznych możliwości usuwania jej przez ten podmiot,
obowiązek niezwłocznego zarządzenia usunięcia informacji kryminalnej będzie
spoczywał na Szefie Centrum.
Na wniosek Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w art. 27 ust. 1 dodaje
się pkt 4 umożliwiający usunięcie informacji kryminalnej, w sytuacji kiedy jest to
uzasadnione ze względu na bezpieczeństwo państwa lub jego obronność.
Proponowana zmiana art. 27 (dodanie ust. 3) umożliwia proces
automatycznego usuwania informacji z baz danych, niezbędny w celu zapewnienia
właściwego wypełniania dyspozycji art. 14 ust. 1 – 3, który wskazuje okresy
przechowywania tych informacji. Automatyczne usuwanie informacji jest realizowane
samoczynnie przez odpowiednie oprogramowanie komputerowe baz danych
Centrum.
Ponadto wprowadzono przepis (ust. 4) normujący tryb postępowania,
w
przypadku gdy informacja kryminalna została przekazana przez podmiot
i zarejestrowana w bazie danych zgodnie z przepisami, lecz w trakcie postępowania
prowadzonego przez podmiot został ustalony stan faktyczny wskazujący na to, że
informacja ta nie powinna być gromadzona. W tym przypadku usuwanie informacji
kryminalnej powinno być realizowane z inicjatywy podmiotu, który przekazał ją
z urzędu, i przebiegać w sposób uproszczony z wykorzystaniem przekazu drogą
teletransmisji. Podmiot przekazujący informację kryminalną i prowadzący
postępowanie karne lub czynności operacyjno-rozpoznawcze posiada bowiem
najszerszą wiedzę na temat informacji będących przedmiotem podejmowanych
czynności.

Zmiana art. 28 ustawy (dodanie ust. 4 – 6) umożliwi wymianę informacji
kryminalnych również w formie pisemnej:
– podmiotom zobowiązanym niebędącym uprawnionymi, w przypadkach
określonych w art. 28 ust. 1 ustawy,
– w przypadku skierowania zapytania przez Szefa Centrum o uzupełnienie
informacji w zasobach podmiotów zobowiązanych,
– w
ramach
współpracy z podmiotami zagranicznymi.
Jednocześnie proponowany art. 28 ust. 3 (dotychczas ust. 4) utrzymuje
obligatoryjność elektronicznej formy skierowania zapytania podmiotu uprawnionego
do Szefa Centrum.
Utrzymanie przepisu nakazującego przekazywanie zapytań do Szefa Centrum
przez wszystkie podmioty wyłącznie w formie elektronicznej, jak również regulacji
nakazującej kierowanie w tej samej formie przez Szefa Centrum zapytań do
podmiotów zobowiązanych o uzupełnienie informacji wymusza konieczność
poniesienia znacznych kosztów przez te podmioty w celu zastosowania rozwiązań
technicznych niezbędnych do przetworzenia karty zapytania w formie elektronicznej


3
zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
25 października 2004 r. w sprawie wzoru karty zapytania oraz sposobu jej
wypełnienia (Dz. U. Nr 242, poz. 2425). Proponowana treść uregulowania dotyczy
również podmiotów zagranicznych, które zgodnie z obowiązującymi regulacjami
prawnymi w zakresie obligatoryjności elektronicznej wymiany informacji nie mogą
korzystać z
zasobów Centrum, z uwagi na brak narzędzi informatycznych
umożliwiających skierowanie do Szefa Centrum zapytania w formie elektronicznej.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że ze względu na niejawny charakter zbiorów
Centrum wszystkie podmioty uczestniczące w elektronicznej wymianie informacji są
zobowiązane do przestrzegania wymogów określonych w ustawie z dnia

22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 196,
poz. 1631, z późn. zm.) i wydanych na jej podstawie przepisach wykonawczych oraz
zaleceń zawartych w Specyfikacji Wymagań Bezpieczeństwa Systemu KCIK oraz
Procedur Bezpiecznej Eksploatacji Systemu KCIK.
Umożliwienie Szefowi Centrum kierowania zapytań o uzupełnienie informacji
również w formie wniosku pisemnego oraz kierowania zapytań do Szefa Centrum
podmiotom zobowiązanym niebędącym uprawnionymi w ten sam sposób, jak
również uregulowanie sposobu międzynarodowej wymiany informacji w formie
pisemnej jako rozwiązania alternatywnego, jest istotne do prawidłowej realizacji
zadań wynikających z ustawy.
W proponowanym przepisie usankcjonowano sposób przekazywania przez
Szefa Centrum informacji kryminalnych. Wprowadzenie możliwości stosowania formy
przekazu teleinformatycznego lub formy przekazu teleinformatycznego i formy
pisemnej doprecyzuje tryb przekazywania np.: odpisów z Krajowego Rejestru
Karnego, odpisów z Krajowego Rejestru Sądowego, które w danej formie mogą być
wykorzystane w prowadzonych postępowaniach przygotowawczych.


Zmiana art. 29 ustawy została zgłoszona przez Biuro Spraw Wewnętrznych
Komendy Głównej Policji jako istotne narzędzie na potrzeby prowadzonych
postępowań w stosunku do policjantów i pracowników Policji. W obowiązującym
stanie prawnym podmiot, który przekazał informację kryminalną do Szefa Centrum,
jest obligatoryjnie informowany o zainteresowaniu tą informacją w przypadku
zapytania o nią. Proponowana zmiana umożliwia wyłączenie mechanizmu
koordynowania zainteresowań informacją kryminalną w ramach podmiotu
przekazującego informację, jeżeli zapytanie zostało skierowane przez komórkę
organizacyjną tego podmiotu właściwą do wykrywania i ścigania przestępstw
popełnionych przez jego funkcjonariuszy i pracowników.
Powyższa regulacja nie wyłącza mechanizmu koordynacji w stosunku
do informacji kryminalnych przekazanych przez inny podmiot. Proponowany art. 29
ust. 2 ustawy ma na celu uniemożliwienie osobom pracującym (pełniącym służbę)
w
komórkach organizacyjnych podmiotów uprawnionych, a podejrzewanych
o popełnienie przestępstw, lub osobom z nimi współpracującym pozyskiwania
informacji o kierunkach zainteresowania komórek organizacyjnych zajmujących się
wykrywaniem i ściganiem przestępstw we własnym środowisku zawodowym.
Zgodnie z treścią proponowanego przepisu, powyższy mechanizm może
zostać zastosowany na wniosek podmiotu uprawnionego, w którego strukturach
organizacyjnych powołano wskazaną komórkę organizacyjną.

W związku z proponowaną nowelizacją art. 20 ust. 1 (uzasadnienie na wstępie)
w art. 2, 3, 5, 6 i 7 przewidziano zmiany w następujących ustawach:
− z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych,
− z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,
− z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów,


4