Poselski projekt ustawy o funduszu sołeckim oraz o zmianie ustawy o samorządzie gminnym

wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem- w poprzednim roku
kalendarzowym, ogłaszany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.”
5. Rada gminy może ustanowić zasady, na jakich przewodniczącemu organu
wykonawczego jednostki pomocniczej będzie przysługiwała dodatkowa dieta
oraz zwrot kosztów podróży służbowej.”
6. Rada gminy może ustanowić zasady, na jakich członkom organu
wykonawczego jednostki pomocniczej oraz członkom rady dzielnicy (osiedla),
rady sołeckiej, będzie przysługiwała dieta lub zwrot kosztów podróży
służbowej.
Art. 13.
W ustawie o finansach publicznych z dnia 30 czerwca2005r. (Dz. U. Nr 249. poz. 2104 z
późn. zm.) w art. 184 ust. 1 dodaje się pkt 8a w brzmieniu:
„8a) plan wydatków gminnego funduszu sołeckiego z wyodrębnieniem środków
przeznaczonych na poszczególne sołectwa;”


Art. 14.
Pierwsza waloryzacja kwoty diety, o której mowa w art.37b ustawy określonej w art.1 jest
przeprowadzana od dnia 1 marca 2009r.

Art.
15.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.



UZASADNIENIE

Art. 36 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że organem
wykonawczym w sołectwie jest sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada
sołecka. Sołtysi pełnią swoje obowiązki społecznie, jednak społeczne uznanie
nie zawsze jest adekwatne do wysiłku i
rozmiaru prac włożonych w
zapewnienie prawidłowego funkcjonowania sołectwa.
Przemiany strukturalne polskiej wsi i nowe zadania związane z integracją
polskiego rolnictwa z Unią Europejską, poszerzyły zakres zadań sołtysów.
Dlatego nie sposób w dalszym ciągu opierać funkcjonowania organu jakim jest
sołtys, wyłącznie na społecznej pasji.
Projektodawcy uznali, że praca sołtysów powinna być, chociaż częściowo,
rekompensowana w formie finansowej. Ponieważ sołtysami są nie tylko rolnicy,
ale również nauczyciele wiejscy, pracownicy instytucji lokalnych i inni,
wnioskodawcy zakładają możliwość wypłacania dodatku dla wszystkich osób
pełniących funkcje sołtysów.
Na
mocy
obowiązujących przepisów (art. 37b ust. 1 ustawy o
samorządzie gminnym) istnieje możliwość wypłacania sołtysom diet, ale w
praktyce sytuacja jest bardzo zróżnicowana ( są gminy gdzie dieta równa się
diecie radnym, a są też gminy gdzie dieta nie jest wypłacana w ogóle). W tej
sytuacji zasadne wydaje się, aby niezależnie od rozwiązań przyjętych w
poszczególnych gminach, każdemu sołtysowi przysługiwała dieta w wysokości
200 zł. Kwota ta byłaby corocznie waloryzowana, począwszy od 1 marca 2009
r. w oparciu o wskaźnik inflacji w minionym roku kalendarzowym. Kwota diety
wolna jest od podatku dochodowego od osób fizycznych.
Projekt ustawy wprowadza zmiany dotyczące przyznania wyższych
uprawnień jednostkom pomocniczym tworzonym przez samorządy gminne oraz
ujednolicenia przepisów regulujących uprawnienia, obowiązki i świadczenia
przewodniczących organów wykonawczych jednostek pomocniczych poprzez
przyznanie sołectwom środków na realizację zadań wyznaczonych przez
samorząd gminy, przyznanie przewodniczącym organów wykonawczych prawa
czynnego uczestniczenia w pracach rady gminy poprzez wyrażanie opinii w
sprawach związanych z jednostką pomocniczą oraz ustanowienia zasad

przysługiwania diet przewodniczącym organów wykonawczych jednostek
pomocniczych.
W dotychczasowym stanie prawnym gmina (art. 5 ust. 1 ustawy o
samorządzie gminnym) może tworzyć jednostki pomocnicze. Upodmiotowienie
społeczności wiejskich, umożliwienie prowadzenia własnej gospodarki
finansowej w ramach budżetu gminy likwiduje bardzo skomplikowaną
procedurę związaną z przyznawaniem przez gminy środków finansowych na
realizację zadań związanych z rozwojem danej społeczności. Dysponując
środkami finansowymi jednostki pomocnicze będą mogły występować z
wnioskami o
dofinansowanie indywidualnych projektów oraz otrzymają
możliwość szerszego korzystania ze środków w ramach funduszy europejskich,
krajowych i międzynarodowych programów pomocowych adresowanych do
mieszkańców wsi. rodki finansowe gromadzone będą na odrębnych
rachunkach dla wszystkich sołectw w danej gminie.
W obecnym stanie prawnym dotyczącym udziału przewodniczących
organów wykonawczych jednostek pomocniczych w pracach rady gminy (art.
37a ustawy), opartym jedynie o przygotowane i przyjęte przez radę gminy
statuty gminne występują duże rozbieżności w zakresie przyjętych rozwiązań.
Istnieją statuty, w których przewidziany jest udział przewodniczących organów
wykonawczych w posiedzeniach rady gminy z głosem doradczym bądź
opiniodawczym, są też takie które podobnych rozwiązań nie przewidują. Przy
braku jasno określonych reguł i zasad działania, to urzędnik gminny wyznacza
granice możliwych działań przewodniczącego organu wykonawczego jednostki
pomocniczej gminy. Często występujące różnice w pojmowaniu przez władze
samorządowe i administrację gminną potrzeb wsi i sposobów ich zaspokajania
oraz nierzadkie przypadki “uszczęśliwiania” na siłę mieszkańców inwestycjami
w oparciu o “odgórne” rozpoznanie potrzeb i oczekiwań wspólnot sołeckich,
przez urzędników gminnych nie tylko są bezcelowe, ale często tworzą, bądź
pogłębiają konflikty i powodują brak porozumienia na styku mieszkańcy i
administracja gminna. Wprowadzając zapisy (art.37a 1.) dotyczące
przedstawienia radzie gminnej opinii w sprawach związanych z jednostką
pomocniczą oraz zapewniony udział członków rady gminy w spotkaniach
dotyczących przygotowania opinii dla rady, zapewnia większą integrację i
związek mieszkańców z gminą. Ułatwia także budowanie społeczeństwa
obywatelskiego, aktywizację mieszkańców do działań na rzecz rozwoju
jednostki pomocniczej, rozwoju kulturalnego i szerokiej demokratyzacji życia
społeczności lokalnej.
Na realizację wypłat diet należy zabezpieczyć ok. 98 mln. zł. Projekt
niesie za sobą pozytywne skutki społeczne oraz jest zgodny z prawem Unii
Europejskiej.


Warszawa, 23 października 2008 r.
BAS-WAEM-2954/08
Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o funduszu sołeckim oraz o zmianie ustawy o samorządzie gminnym
(przedstawiciel wnioskodawców: poseł Robert Telus)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2002 r., Nr 23,
poz. 398, ze zmianami) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt przewiduje utworzenie, odrębnie dla każdego sołectwa,
Funduszu Sołeckiego, będącego gminnym funduszem celowym. Dochodami
Funduszu będą głównie udziały we wpływach z podatków: rolnego, od
nieruchomości i leśnego. rodki Funduszu mają być przeznaczone na inwestycje
i rozwój lokalnej infrastruktury społeczno-gospodarczej na terenie sołectwa.
Projekt określa zasady gospodarowania funduszem. Projekt przewiduje ponadto:
1) zmianę przepisów artykułów 37a i 37b ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o
samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, ze zmianami),
określając m.in. wysokość, zasady finansowania i wypłacania miesięcznej diety
przysługującej sołtysowi, oraz 2) dodanie punktu 8a w ustępie 1 artykułu 184
ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz.
2104, ze zmianami), uzupełniając elementy wymaganej treści uchwały
budżetowej jednostki samorządu terytorialnego o „plan wydatków gminnego
funduszu sołeckiego z wyodrębnieniem środków przeznaczonych na
poszczególne sołectwa”.
Proponowana ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii, o której mowa w projekcie
ustawy.