Prawo geologiczne i górnicze - nowelizacja

Przeczytaj także: Tylko nowe szkody górnicze z prawem wyboru sposobu naprawienia szkody

Najważniejsze modyfikacje przedstawione zostały poniżej.

1. Skróceniu ulegnie okres czasu w jakim podmiot, który rozpoznał złoże kopaliny i udokumentował je w stopniu umożliwiającym sporządzenie projektu zagospodarowania złoża oraz uzyskał decyzję zatwierdzającą dokumentację geologiczną złoża może żądać ustanowienia na jego rzecz użytkowania górniczego z pierwszeństwem przed innymi. Termin ten, który obecnie wynosi 5 lat (art. 15 p.g.g.), zostanie skrócony do lat dwóch.

W założeniu zmiana ta skutkować ma przyspieszeniem procesu umożliwiającego przemysłową eksploatację złoża.

2. Prawo geologiczne i górnicze w obecnym brzmieniu umożliwia przeniesienie koncesji z koncesjobiorcy na podmiot trzeci (art. 36 p.g.g.). Dokonuje tego organ koncesyjny za zgodą przedsiębiorcy, któremu została udzielona koncesja. Rozwiązanie to- w założeniu- stanowić ma wyważenie interesów grup kapitałowych, w skład których wchodzą przedsiębiorcy prowadzący ruch zakładu górniczego, które powodowane analizą ekonomiczną mogą zdecydować się zrezygnować, zamienić lub pozyskać nowe obszary dla prowadzenia działalności wydobywczej, oraz interesów państwa w przypadkach, w których zamierzenie przeniesienia koncesji przez koncesjobiorcę na podmiot trzeci nie wynika z analizy ekonomicznej.

Treść Prawa geologicznego i górniczego umożliwia jednak zmianę realnego beneficjenta koncesji poza zakresem działania organu koncesyjnego, bowiem normy Prawa geologicznego i górniczego nie obejmują obecnie zakresem normowania- a tym samym dopuszczają- zmianę grupy kapitałowej, w skład której wchodzi podmiot, na którego rzecz udzielona została koncesją poprzez połączenie, podział spółki- koncesjobiorcy z inną spółką czy nabycie spółki w przypadku upadłości. Remedium na tę sytuację ma stanowić wprowadzany zakaz sukcesji generalnej spółki będącej koncesjobiorcą. Rozwiązanie to nie gwarantuje jednak osiągnięcia zamierzonych celów. Nadal możliwa jest sprzedaż praw korporacyjnych spółki- koncesjobiorcy.

Jak wynika z powyższego, rozwiązania proponowane przez ustawodawcę są połowiczne- nie zapewniają kontroli państwowej nad tym, kto posiada koncesję, a jedynie wykluczają jeden ze sposobów w jaki możliwe jest przejście przedsiębiorcy w skład innej grupy kapitałowej. Wskazać należy, że wyeliminowanie tego problemu nie jest proste pod względem regulacyjnym. Prawdopodobnie wymaga zmiany ukształtowania istoty koncesji, co wiązałoby się z wprowadzeniem zmian w zakresie szerszym niż ograniczonym do Prawa geologicznego i górniczego.

3. Celem zniweczenia negatywnych konsekwencji, o których mowa w poprzednim punkcie, modyfikacji podlega art. 37 p.g.g. Rozszerzona zostanie lista przypadków, w których organ koncesyjny uprawniony będzie do cofnięcia koncesji- o naruszenie harmonogramu wykonania robót geologicznych oraz o nie wykonywanie obowiązków przykazywania danych i próbek geologicznych.

4. Wprowadzony zostanie nowy etap postępowania przetargowego- kwalifikacje. Kryteria kwalifikacyjne obejmować będą: (i) wiedzę i doświadczenie w zakresie wykonywania działalności obejmującej rozpoznawanie lub wydobywanie węglowodorów ze złóż, (ii) techniczne możliwości wykonywania działalności w dziedzinie rozpoznawania lub wydobywania węglowodorów ze złóż oraz (iii) możliwości finansowe podmiotu.

Rozwiązanie takie w zamierzeniu ma zapewniać podniesienie standardów rozpoznawania i wydobywania, ochronę środowiska naturalnego oraz efektywność zagospodarowania złóż.

Celem zwiększenia atrakcyjności Polski dla inwestorów, wprowadzona zostanie możliwość ubiegania się o przyznanie koncesji przez konsorcja. W takim przypadku, obowiązkowe będzie określenie członka konsorcjum (operatora), który wykonywał będzie obowiązki wynikające z Prawa geologicznego i górniczego wobec organu koncesyjnego. Praktyka współpracy kilku podmiotów przy eksploatacji złóż występuje już obecnie i opiera się na zasadzie wolności kontraktowania. Wprowadzana regulacja umożliwi podjęcie formalnej współpracy już na etapie ubiegania się o koncesję.

Według obecnego stanu prawnego, procedura przetargowa rozpoczyna się jedynie z inicjatywy organu koncesyjnego. W wyniku wprowadzenia zmian, możliwe będzie jej rozpoczęcie na wniosek zainteresowanego podmiotu.

Zwycięzca przetargu, celem uzyskania koncesji- obok zawarcia umowy użytkowania górniczego- będzie musiał zawrzeć umowę o współpracę z NOKE, o którym to podmiocie mowa w pkt 5.

Według obecnego stanu prawnego, odrębnych koncesji wymaga prowadzenie poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin oraz wydobywanie kopalin ze złóż. W wyniku nowelizacji ustawy sytuacja ta uleganie całkowitemu przemodelowaniu.

Poszukiwanie złóż nie będzie wymagać uzyskania koncesji. Prowadzenie badań geofizycznych (zgodnie z definicją ustawową: wykonywanie prac geologicznych z zastosowaniem metod geofizycznych, połączonych z robotami geologicznymi z wyłączeniem otworów wiertniczych o głębokości przekraczającej 100 metrów i robót z użyciem środków strzałowych, w celu zbadania struktur geologicznych związanych z występowaniem złóż węglowodorów) wymagać będzie jedynie zgłoszenia ministrowi właściwemu do spraw środowiska.

Wydawana będzie jedna koncesja na rozpoznanie i wydobywanie kopalin. Będzie przyznawana na okres od 10 do 30 lat. Faza rozpoznania nie będzie mogła być dłuższa niż 5 lat- okres ten będzie możliwy do jednokrotnego przedłużenia o jeden rok. Faza wydobywania będzie mogła być natomiast przedłużona na okres niezbędny do wydobycia węglowodorów ze złoża.

Przejście z fazy rozpoznania do fazy wydobywania odbywać się będzie na podstawie decyzji inwestycyjnej, która to decyzja będzie wydawana, jeśli nastąpiło udokumentowanie złoża, zatwierdzenie dokumentacji geologiczno- inwestycyjnej oraz uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

5. Utworzony zostanie Narodowy Operator Kopalin Energetycznych spółka akcyjna (NOKE). Akcjonariuszami NOKE będą Bank Gospodarska Krajowego oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. NOKE będzie podmiotem, z którym zwycięzca przetargu na przyznanie koncesji zawierał będzie umowę o współpracę. W ten sposób NOKE będzie posiadać dostęp do informacji oraz prawo do udziału w zysku. Ponosić będzie musiało koszty prowadzonej działalności, nie wyższe jednak niż 5% kosztów prac geologicznych.

Część zysku NOKE przekazywana będzie na rzecz Funduszu Pokoleń, który z kolei ma gromadzić środki wykorzystywane na takie cele jak wspieranie innowacyjności gospodarki (nakłady na edukacje, badania), system emerytalny, system zdrowia publicznego.