Zwykłe podwyższenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej

Przeczytaj także: Koszty uzyskania przychodów a emisja akcji

Zwykłe podwyższenie kapitału zakładowego zawsze wymaga podjęcia przez walne zgromadzenie akcjonariuszy uchwały dotyczącej zmiany statutu spółki, oraz uchwały w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego. Warto przy tym zwrócić uwagę, że do podjęcia uchwały o zmianie statutu spółki wymagana jest kwalifikowana większość trzech czwartych głosów, o ile statut spółki akcyjnej nie przewiduje surowszego wymogu.

Podwyższenie kapitału zakładowego może nastąpić w drodze emisji nowych akcji lub podwyższenia wartości nominalnej akcji dotychczasowych. W praktyce najczęściej spotyka się emisje nowych akcji. Należy zwrócić uwagę, że jeżeli spółka emituje nowe akcje to wówczas konieczne jest ich objęcie przez podmioty, którym te akcje zostały zaoferowane. Przepisy prawne przewidują w tym zakresie trzy sposoby objęcia akcji, w zależności od tego, kto jest adresatem oferty (tzw. subskrypcja prywatna, zamknięta lub otwarta).

Subskrypcja prywatna polega na tym, że spółka składa konkretnemu adresatowi ofertę nabycia jej akcji. Przepisy przewidują przy tym wymóg formy pisemnej pod rygorem nieważności dla oświadczenia o przyjęciu oferty. Ponieważ jednak przepisy wymagają także dołączenia umowy objęcia akcji do zgłoszenia podwyższenia kapitału do sądu rejestrowego, w praktyce sporządza się jeden dokument umowy objęcia akcji (obejmujący oświadczenie o złożeniu oferty i jej przyjęciu). Subskrypcja prywatna jest wykorzystywana w sytuacji, gdy spółka jest zainteresowana przyznaniem statusu akcjonariusza określonemu, strategicznemu inwestorowi.

Emisja nowych akcji w drodze subskrypcji zamkniętej polega natomiast na złożeniu oferty nabycia akcji spółki akcyjnej tylko i wyłącznie tym akcjonariuszom, którym przysługuje tzw. prawo poboru. Przez prawo poboru należy rozumieć prawo pierwszeństwa dotychczasowych akcjonariuszy spółki do objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym spółki (proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji).

Natomiast subskrypcja otwarta polega na tym, że spółka oferuje akcje w drodze ogłoszenia skierowanego do osób, którym prawo poboru nie przysługuje. Tak jak w przypadku subskrypcji prywatnej, ten sposób objęcia akcji pozwala na pozyskanie kapitału również od osób, które dotychczas nie były akcjonariuszami spółki. Inaczej niż przy subskrypcji prywatnej, subskrypcja otwarta jest jednak skierowana do nieokreślonego z góry kręgu osób. Należy przy tym zaznaczyć, że obecnie oferowanie akcji nieograniczonemu kręgowi adresatów jest uregulowane przede wszystkim przepisami o ofercie publicznej.

Warto wyjaśnić, że przeprowadzenie subskrypcji prywatnej oraz subskrypcji otwartej jest możliwe tylko po uprzednim podjęciu przez walne zgromadzenie akcjonariuszy uchwały w sprawie wyłączenia prawa poboru dotychczasowych akcjonariuszy spółki. Pozbawienie dotychczasowych akcjonariuszy prawa poboru (prawa pierwszeństwa objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym) jest przy tym możliwe wyłącznie w interesie spółki. Przed podjęciem takiej uchwały zarząd spółki jest również zobowiązany do przedstawienia walnemu zgromadzeniu pisemnej opinii uzasadniającej powody pozbawienia prawa poboru.

Po objęciu akcji w podwyższonym kapitale zakładowym spółki akcyjnej, konieczne jest także zgłoszenie podwyższenia kapitału do sądu rejestrowego. Rejestracja podwyższenia kapitału przez sąd rejestrowy jest ostatnim krokiem w procedurze zwykłego podwyższenia kapitału zakładowego w spółce akcyjnej. Warto przy tym pamiętać, że podwyższenie kapitału zakładowego następuje dopiero z chwilą wpisu do rejestru i dopiero wówczas powstają prawa z nowych akcji (w przypadku nowej emisji).

Podsumowując, zwykłe podwyższenie kapitału zakładowego jest jednym ze sposobów na znalezienie dla spółki akcyjnej dodatkowego źródła finansowania. Takie podwyższenie zawsze wymaga zmiany statutu i następuje najczęściej w drodze emisji nowych akcji spółki. Dotychczasowym akcjonariuszom służy tzw. prawo poboru (prawo pierwszeństwa objęcia nowych akcji), które może być wyłączone w interesie spółki. Nowe akcje mogą być zaoferowane oznaczonemu, konkretnemu adresatowi (subskrypcja prywatna), akcjonariuszom, którym służy prawo poboru (subskrypcja zamknięta) lub w drodze ogłoszenia, zewnętrznym inwestorom (subskrypcja otwarta).