Polityka cenowa przedsiębiorcy pod kontrolą UOKiK

Przeczytaj także: UOKiK znowu promuje program leniency

Podobnie przedstawia się w świetle ustawy kwestia realizacji uzgodnień przez przedsiębiorców działających w porozumieniu – zakazane będzie każde porozumienie w powyższym zakresie, które choćby hipotetycznie mogłoby skutkować wyeliminowaniem, ograniczeniem lub naruszeniem w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Przy czym należy podkreślić, iż zakazane będą porozumienia zarówno między konkurującymi ze sobą przedsiębiorcami (tzw. porozumienia horyzontalne lub poziomie), jak i między przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu gospodarczego (porozumienia wertykalne lub pionowe). W drugim przypadku, w praktyce porozumienia ograniczające konkurencje dotyczą najczęściej ustalania między przedsiębiorcami ceny odsprzedaży towaru.

Na gruncie wskazanego przepisu niewątpliwy problem stanowią kwestie dowodowe, czyli wykazanie przez organ właściwy, którym jest Prezes UOKiK dowodów na istnienie danego porozumienia. Jednakże na gruncie orzecznictwa (wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 9 października 2009 r., sygn. Akt VI ACa 86/09) istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty uznaje się za ustalone, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów, tak więc w postępowaniu antymonopolowym dopuszcza się system domniemań faktycznych (które, co oczywiste, mogą być obalone przez przedstawienie przeciwdowodu przez przedsiębiorcę). Prezes UOKiK w decyzji z dnia 8 lipca br. (Nr RBG 9/2011) uznał za wystarczające do rozstrzygnięcia o istnieniu zmowy cenowej domniemanie faktyczne polegające na wykazaniu, że miały miejsce następujące okoliczności, tj. zbieg działań lub zaniechań uczestników zmowy, brak lub nieprawdziwe uzasadnienie dla tych zachowań oraz prawdopodobieństwo kontaktu przedsiębiorców uczestniczących w porozumieniu.

Nie wszystkie porozumienia spełniające ustawowe przesłanki z art. 6 ust. 1 ustawy należy uznać za zakazane, ustawa bowiem reguluje szereg wyłączeń ustawowych, które – jednakże – powinny być rozpatrywane restrykcyjnie przez urząd właściwy. Wśród dozwolonych porozumień znajdą się porozumienia bagatelne, bądź takie, które przyczyniają się do postępu technicznego lub gospodarczego. Jak zostało to już wspomniane, o wyłączeniu spod zakazu decyduje każdorazowo Prezes UOKiK.

W ramach podsumowania, należy wspomnieć o konsekwencjach prawnych (w tym przede wszystkim finansowych) zmowy cenowej. Porozumienie objęte zmową jest nieważne w całości lub w odpowiedniej części (art. 6 ust. 2 ustawy). Znacznie dotkliwsza dla przedsiębiorcy będącego w zmowie cenowej może okazać się sankcja z art. 106 ust. 1 ustawy, w świetle której Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten działał w zmowie choćby nieumyślnie.

Abstrahując od analizy regulacji prawnych, należy odnieść się także do praktyki urzędu. Tylko w 2010 roku Prezes Urzędu wydała 28 decyzji w sprawie porozumień ograniczających konkurencję. Zaś w kwestii sankcji finansowych, tytułem przykładu kara w łącznej wysokości 77 081,53 zł została nałożona na podmioty działające w zmowie w zakresie uzgodnienia minimalnych cen odsprzedaży. Przy czym odrębnym zagadnieniem pozostaje publikacji decyzji wraz z wysokością kary nałożonej na przedsiębiorstwa działające w zmowie cenowej na stronach internetowych UOKiK, a co za tym idzie także w prasie, serwisach internetowych i innych środkach masowego przekazu, co ma niebagatelny wpływ na wizerunek ukaranych przedsiębiorców – ich relacje z kontrahentami, a przede wszystkim klientami.

Małgorzata Pałysa, prawnik w Kancelarii BMSP Legal Advisors, ekspert prawny SF Business Centre Club