Odwołanie pracownika z urlopu

Przeczytaj także: 5 faktów o urlopie wypoczynkowym, które warto poznać przed wakacjami

gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu. Przepis ten stanowi wyjątek od wyrażonej w art.152 k.p. zasady nieprzerwanego urlopu, gwarantującej pracownikowi coroczny wypoczynek.

Aby można było pracownika odwołać z urlopu, musi wystąpić łącznie kilka przesłanek. Po pierwsze, obecność pracownika w zakładzie musi być konieczna i niezbędna. Po drugie, sytuacja powodująca konieczność tej obecności nie mogła być znana pracodawcy przed rozpoczęciem urlopu przez pracownika, bądź obecność ta jest konieczna ze względu na okoliczności nie przewidziane przed rozpoczęciem urlopu. Oceny sytuacji dokonuje pracodawca.

Odwołanie z urlopu ma charakter polecenia i jako takie wiąże pracownika. Pracodawca nie musi uzasadniać przyczyn takiego odwołania, a pracownik ma obowiązek przerwać urlop, stawić się w zakładzie i podjąć pracę. Pracownik nie ma prawnej możliwości kwestionowania decyzji pracodawcy o odwołaniu go z urlopu. Jest zobowiązany zastosować się do polecenia nawet wtedy, gdy jest przekonany, że odwołanie to nie jest zasadne lub że pracodawca znakomicie sobie bez niego poradzi. Odmowa przerwania urlopu potraktowana może być przez pracodawcę jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, co w konsekwencji implikować może zastosowaniem wobec pracownika środków dyscyplinujących lub kar porządkowych (art.108 par2 k.p.) – z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika włącznie (art.52 par.1 pkt.1 k.p.).

Jeżeli w przypadku rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę z pracownikiem, który nie przerwał urlopu i nie stawił się w miejscu pracy (lub innym wyznaczonym przez pracodawcę miejscu), w trybie art.52 pat.1 pkt.1 k.p., pracownik skieruje do sądu pozew o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie – to na pracodawcy spoczywać będzie obowiązek wykazania, iż obecność pracownika była niezbędna i że okoliczności uzasadniających odwołanie z urlopu nie można było przewidzieć przed jego rozpoczęciem przez pracownika. W postępowaniu sądowym, sąd ocenia zasadność decyzji pracodawcy o odwołaniu pracownika z urlopu.

Przepisy prawa pracy nie ograniczają w żaden sposób prawa pracodawcy do odwołania pracownika z urlopu w trybie omawianego przepisu art.167 par.1 k.p. Pamiętać jednak należy, iż odwołanie pracownika z urlopu - gdy nie zaistniały niezbędne warunki dopuszczalności takiego odwołania, a rzeczywisty cel działania pracodawcy był inny, kwalifikuje się do uznania za niezgodne z zasadami współżycia społecznego (w podobny sposób wyrok SN z 09.02.1967 r.; sygn. akt: III PZP 22/66; OSNCP nr 6/1967, poz.11).

W związku z odwołaniem pracownika, na pracodawcy ciąży obowiązek pokrycia kosztów poniesionych przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu (art.167 par.2 k.p.). Ani w ustawodawstwie, ani w orzecznictwie nie określono jakie koszty pracodawca ma obowiązek pokryć. Zasadnym wydaje się jednak przyjąć stanowisko prezentowane szeroko w literaturze przedmiotu, iż konstrukcja "bezpośredniego związku kosztów z odwołaniem" w znaczny sposób zawęża odpowiedzialność pracodawcy w tym zakresie. Zwrotowi podlegać więc będą tylko koszty faktycznie poniesione i udokumentowane przez pracownika, obejmujące m.in. koszty przejazdu, odpłatności za pobyt na urlopie (tak w kraju jak i za granicą) oraz inne koszty związane z pobytem na urlopie – które pracownik już poniósł.

Nie podlegają natomiast zwrotowi korzyści nieosiągnięte przez pracownika podczas urlopu (np. wynagrodzenie za wykonywaną w czasie urlopu pracę) na skutek odwołania.

W przypadku nie wywiązania się pracodawcy z obowiązku zwrotu kosztów, pracownik może wystąpić z roszczeniem do sądu pracy.