Odprawa pośmiertna: prawa współmałżonka a separacja

Przeczytaj także: Odprawa pośmiertna albo ubezpieczenie na życie

Po śmierci podwładnego pracodawca musi powziąć czynności, które normalnie wiążą się z rozwiązaniem stosunku pracy, a więc:

• wystawić i wydać świadectwo pracy,
• wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (jeśli przysługiwał on zmarłemu pracownikowi),
• wypłacić uprawnionym osobom odprawę pośmiertną.

Zagadnienia związane z odprawą pośmiertną reguluje art. 93 K.p. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku śmierci pracownika, która nastąpiła w czasie trwania stosunku pracy lub w trakcie pobierania po jego ustaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, pracodawca jest zobowiązany wypłacić rodzinie zmarłego odprawę pośmiertną.

Czynnością poprzedzającą wypłatę odprawy jest ustalenie kręgu osób, którym przysługują świadczenia po zmarłym pracowniku. Zgodnie z art. 63¹ § 2 K.p, prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Szczególnego podkreślenia wymaga, że prawa majątkowe współmałżonka nie są uzależnione od posiadania przez niego uprawnień do renty rodzinnej przysługującej po zmarłym pracowniku. Dla ich nabycia wystarczający jest sam fakt pozostawania w związku małżeńskim.

Ustawodawca nie pokusił się o wprowadzenie regulacji, z której wynikałoby, jak należy potraktować kwestię odprawy pośmiertnej w przypadku, gdy współmałżonek zmarłego pracownika pozostawał z nim w separacji. W odpowiedzi na postawione we wstępie pytanie pomocny okazuje się jednak art. 61⁴ § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym, o ile ustawa nie stanowi inaczej, orzeczenie separacji ma skutki tożsame z rozwiązaniem małżeństwa przez rozwód. Jednocześnie żaden z obowiązujących przepisów nie stanowi, że dla celów związanych z ustaleniem prawa do odprawy pośmiertnej separację należy traktować w inny sposób niż rozwód. Dlatego też zasadne jest przyjąć, że małżonek zmarłego pracownika, pozostający z nim w separacji, nie nabywa uprawnień w zakresie odprawy pośmiertnej. Traktuje się go bowiem w taki sam sposób, jak eksmałżonka.