Wybór i odwołanie rady pracowników a orzeczenie TK

Przeczytaj także: Rady pracowników: zmiany w przepisach

Odroczenie terminu utraty mocy obowiązującej art. 4 ust. 1, 3 i 5 ma ten skutek, że w ciągu 12 miesięcy od ogłoszenia wyroku przepis ten (o ile wcześniej nie zostanie uchylony lub zmieniony przez ustawodawcę), pomimo jego niekonstytucyjności, zachowuje moc obowiązującą, a zatem musi być przestrzegany i stosowany przez jego adresatów. Trybunał Konstytucyjny wskazał, że skutki „orzeczenia odraczającego” w okresie przejściowym – od dnia ogłoszenia wyroku (8.7.2008 r.) do dnia wejścia w życie zmienionych przepisów ustawy – są następujące: „Po pierwsze – dotychczasowe rady pracowników wybrane zarówno w trybie „związkowym” lub „mieszanym” (tryby uznane za niekonstytucyjne), jak i w trybie „załogowym” mają mandat do sprawowania swoich ustawowych zadań.

Po drugie – w nowo utworzonych zakładach pracy, w których jest ustawowy obowiązek funkcjonowania rady pracowników (por. art. 3 ustawy), wybory do rad pracowników mogą się odbywać na dotychczasowych zasadach (w zależności od sytuacji – tryb „związkowy”, „mieszany” albo „załogowy”). Problem kadencyjności rad pracowników wybranych na podstawie niekonstytucyjnych przepisów Trybunał Konstytucyjny pozostawił ustawodawcy, wskazując, że: „Teoretycznie można jednak wskazać na dwa rozwiązania, które mogą zostać w nich przyjęte. Pierwsze polegałoby na tym, że rady pracowników wybrane w trybie „związkowym” i „mieszanym” przed ogłoszeniem wyroku Trybunału (tj. przed uchyleniem domniemania konstytucyjności zaskarżonych przepisów) mogłyby funkcjonować do czasu upływu kadencji. Ustawodawca może jednak wprowadzić regulację skracającą kadencje wszystkich rad wybranych w trybie „związkowym” lub „mieszanym” i nakazującą przeprowadzenie nowych wyborów w określonym czasie na podstawie znowelizowanych przepisów”.

Niewątpliwie skutkiem wydanego przez Trybunał Konstytucyjny omawianego orzeczenia będzie powierzenie wyboru członków rad pracowników samym pracownikom, zatrudnionym u danego pracodawcy.

Kwestią natomiast pozostawioną do rozstrzygnięcia przez ustawodawcę będzie „byt” rad pracowników wybranych przez reprezentatywne organizacje związkowe bądź przez pracowników spośród kandydatów zgłoszonych przez te organizacje. Dotyczy to przeważającej części rad pracowników (ok. 75% ogólnej liczby wybranych rad). Być może ustawodawca uzna, że priorytetem powinno być jak najszybsze umożliwienie wyboru przedstawicieli uprawnionych do informacji i przeprowadzania konsultacji przez samych pracowników, co wiązać się będzie ze skróceniem kadencji rad pracowników wybranych na podstawie art. 4 ust. 1,3 i 5 ustaw, np. przez wprowadzenie regulacji, że rady te prowadzą swoją działalność nie dłużej niż przez 6 miesięcy od dnia wejścia w życie noweli ustawy.