Prawa autorskie a praca na etat

Przeczytaj także: Ustawa o prawach autorskich poprawiona

Autorskie prawa majątkowe

Autorskie prawa majątkowe, o ile ustawa nie stanowi inaczej, również przynależą do twórcy , któremu przysługuje jednocześnie wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu (art. 17 ustawy). Jednak w przypadku dzieł tworzonych na etacie, sprawa autorskich praw majątkowych ma się nieco inaczej.
Otóż, zgodnie z art. 12 ust 1 ustawy, jeżeli pracownik jest autorem utworu powstałego w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, to o ile ustawa lub umowa o pracę nie przewidują innych rozwiązań tej kwestii, pracodawca nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe, w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Nic nie stoi więc na przeszkodzie, aby strony np. w umowie o pracę zastrzegły, że pracownik zachowuje prawa majątkowe.
A zatem, o pracowniczym charakterze utworu przesądza łączne spełnienie trzech przesłanek:

• autor musi być pracownikiem, co zgodnie z art. 2 K.p. oznacza osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę;
• pracownik wykonuje określonego rodzaju pracę na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę (art. 22 K.p.);
• utwór powstaje w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy.

Z powyższego wynika więc, że utworem pracowniczym nie będzie dzieło stworzone na zamówienie, w oparciu o umowę o dzieło lub umowę zlecenie, jak również utwór stworzony np. na potrzeby konkursu. Ponadto utwór musi powstać w wyniku wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy, które powinny być sprecyzowane np. w umowie o pracę, w układzie zbiorowym czy chociażby planach redakcyjnych czy wydawniczych.

Przyjęcie utworu

Autorskie prawa majątkowe przechodzą na pracodawcę z chwilą przyjęcia utworu. Gdy strony nie ustaliły tu szczegółowego terminu, utwór uważa się za przyjęty w terminie sześciu miesięcy od jego dostarczenia, jeśli w tym czasie pracodawca nie zawiadomi twórcy o jego nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania w nim określonych zmian (art. 13 ustawy).

Co ważne, jeżeli umowa o pracę nie zawiera odrębnych regulacji w tej kwestii, z chwilą przyjęcia utworu pracodawca nabywa również własność przedmiotu, na którym utwór utrwalono (art. 12 ust 3 ustawy).

Rozpowszechnianie utworu

Przyjmując utwór pracowniczy przeznaczony w umowie o pracę do rozpowszechnienia, pracodawca zobowiązuje się do rozpowszechnienia go w terminie nieprzekraczającym dwóch lat. Jeżeli jednak tak się nie stanie, twórca może wyznaczyć pracodawcy na piśmie odpowiedni termin na rozpowszechnienie utworu z tym skutkiem, że po jego bezskutecznym upływie prawa uzyskane przez pracodawcę wraz z własnością przedmiotu, na którym utwór utrwalono, powracają do twórcy, o ile umowa nie stanowi inaczej. Strony mogą również ustalić inny termin, w którym utwór będzie rozpowszechniany.