Likwidacja działalności gospodarczej krok po kroku

Przeczytaj także: Likwidacja firmy i otwarcie nowej. A co ze starą?

1. Wstęp

Zakładając firmę dokonujemy jej rejestracji w CEIDG czyli w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Również zamknięcie firmy zmusza nas do wizyty w Urzędzie Gminy w celu jej wyrejestrowania z bazy CEIDG. W tym celu należy złożyć wniosek CEIDG-1 informujący o zamknięciu działalności gospodarczej, gdzie w polu 01 należy zakreślić punkt 5. „wniosek o wykreślenie wpisu w CEIDG".

Formularz CEIDG-1 można złożyć również za pośrednictwem strony www.ceidg.gov.pl – ale trzeba mieć zaufany profil lub podpis elektroniczny. Jeśli nie mamy dostępu do internetu, wniosek można wysłać pocztą, ale pamiętajmy, że w przypadku przesłania wniosku listem poleconym (a najlepiej, choć nie jest to wymóg ustawowy, za dodatkowo zwrotnym potwierdzeniem odbioru, tzw. "żółtą kartką"), powinien być on opatrzony własnoręcznym podpisem wnioskodawcy, potwierdzonym przez notariusza.

Wniosek o wykreślenie wpisu składa się w terminie 7 dniu od dnia trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej, tj dnia przypadającego na ostatni dzień wykonywania działalności gospodarczej.


Złożony druk o wykreślenie wpisu w CEIDG jest jednocześnie zgłoszeniem aktualizacyjnym do Urzędu Skarbowego, wnioskiem o wykreślenie firmy GUS-sie ( REGON), oraz zmianę zgłoszenia płatnika składek w ZUS.

Co prawda Centralna Ewidencja powinna przekazać informację dotyczącą likwidacji do ZUS, jednakże można osobiście złożyć w ZUS wypełniony formularz ZUS ZWUA, tym bardziej, gdy ubezpieczeniem objęta była także rodzina. Wyrejestrowania dokonuje się nie później niż 7 dni od daty wygaśnięcia tytułu do ubezpieczenia. Czynni podatnicy VAT muszą ponadto urzędowi skarbowemu dostarczyć zgłoszenie VAT-Z powiadamiające o zaprzestaniu wykonywania czynności opodatkowanych.

Do dnia 25 -go miesiąca po miesiącu lub, kwartale, w którym zlikwidowano działalność, należy złożyć deklarację VAT 7 obejmującą podatek za bieżący okres rozliczeniowy oraz podatek obliczony na podstawie danych ze sporządzonego wcześniej spisu z natury (art. 14 ust. 1 w zw. Z 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U z 2018 r, poz. 2174 t.j.).

Obowiązki wobec Urzędu Skarbowego

Likwidacja działalności wiąże się z szeregiem innych czynności, które należy dopełnić oprócz zawiadomienia do CEIDG.

W zależności od statutu podatnika, w związku z likwidacją przedsiębiorstwa, należy przede wszystkim sporządzić wykaz i spis majątku firmy pozostającego na dzień likwidacji.

I tak podatnik musi sporządzić:

• wykaz składników majątku (uwaga! nie mylić z ewidencją środków trwałych o której mowa w art. 22n ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2018.1509 t.j.), dalej updof.,
• spis dla celów podatku dochodowego,
• spis z natury dla celów VAT.

Wykaz składników majątku

Wykaz składników majątku firmowego mają obowiązek sporządzić na dzień likwidacji zarówno podatnicy prowadzący księgi rachunkowe, podatkową księgę przychodów i rozchodów, jak też podatnicy opodatkowani ryczałtem ewidencjonowanym, którzy prowadzą ewidencję. W wykazie tym należy ująć pozostałe na dzień likwidacji działalności gospodarczej wszystkie środki trwałe wykazane przez podatnika w ewidencji środków trwałych, wyposażenie, towary handlowe, wyroby gotowe, półwyroby, materiały (surowce), itp. Elementy, jakie powinien zawierać taki wykaz, określa art. 24 ust. 3a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2018.1509 t.j.) , dalej updof.

Według powyższego przepisu, wykaz składników majątkowych powinien zawierać co najmniej:

• liczbę porządkową,
• określenie (nazwę) składnika majątku,
• datę nabycia składnika majątku,
• kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów,
• wartość początkową,
• metodę amortyzacji,
• sumę odpisów amortyzacyjnych,
• wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tyt. udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień likwidacji.

Wykaz ten powinien również obejmować wszystkie rzeczy i wartości niematerialne (np. licencje) rozliczone w ramach działalności. Będzie on pomocny przy ustaleniu dochodu ze sprzedaży składników majątku po likwidacji działalności gospodarczej. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. a updof, przychodami z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie.


Tym samym Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela poglądu zawartego w wyroku NSA z dnia 25 października 2011 r. sygn. akt: II FSK 739/10, że kwestia braku wpisu do ewidencji środków trwałych pozostaje kwestią drugorzędną i nie może przesądzić o kwalifikacji danego przychodu w świetle art. 10 updof, bowiem ów brak jest konsekwencją uchybienia prawu przez podatnika.

W uzasadnieniu uchwały z dnia 17 lutego 2014 r. czytamy: (...) uzasadniona jest teza, iż w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 stycznia 2004 r. nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. "a" ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części lub udziału w nieruchomości, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą, które nie były ujęte w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, oraz które nie stanowią składników majątku wskazanych w art. 14 ust. 2c tej ustawy.

Tak więc do opodatkowania dochodu ze sprzedaży środka trwałego niezbędne jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek:
sprzedaż musi dotyczyć środka trwałego (przesłanka pierwsza), ujętego w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (przesłanka druga).

Dochodem, który podatnik będzie zobligowany wykazać jako dochód z działalności, będzie kwota stanowiąca różnicę pomiędzy przychodem a wydatkiem na nabycie danej rzeczy, niezaliczonym do kosztów uzyskania przychodu. W przypadku środków trwałych, ustalając dochód z ich zbycia, należy uwzględnić niezamortyzowaną część odpisów amortyzacyjnych.

Przykład:
Przedsiębiorca w lutym 2015 r. nabył samochód ciężarowy, który w tym samym miesiącu zaliczył do środków trwałych i oddał do używania. Wartość początkowa pojazdu wynosiła 64.000 zł. Pojazd był amortyzowany według 20% rocznej stawki amortyzacyjnej.

W lutym 2016 r. przedsiębiorca na skutek likwidacji sprzedał samochód i uzyskał z tej transakcji przychód w wysokości 55.000 zł.

Dochód ze sprzedaży samochodu wyniósł 4866,66 zł, co wynika z wyliczenia:
* suma odpisów amortyzacyjnych dokonanych w okresie od lutego 2015 r. do lutego 2016r. (64.000 zł x 20% : 12 m-cy x 13 m-cy) = 13.866,66 zł
*koszty uzyskania przychodów (64.000 zł – 13. 866,66zł)=50.133,34 zł
dochód (55.000zł -50.133,34 zł = 4866,66 zł

Przychód ze sprzedaży składnika majątku należy wykazać w odpowiednim zeznaniu rocznym, w zależności od tego, jak była opodatkowana działalność gospodarcza tj w:

• PIT-36 - gdy działalność była opodatkowana na zasadach ogólnych,
• PIT-36L - gdy działalność była opodatkowana na zasadach ogólnych,
• PIT-28 - gdy działalność była opodatkowana ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych o którym mowa w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1998 r. nr 144, poz. 930, z późn. zm.).

Spis z natury

Przepis § 27 ust. 1 i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U.2017.728 t.j.), dalej Rozporządzenie PKPiR stanowi, że podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej "spisem z natury", na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.

Przepisy nie przewidują ogólnie obowiązującego wzoru spisu z natury, określono jedynie, jakie dane powinien on zawierać - (§ 28 ust. 2 Rozporządzenia PKPiR).

Zatem spis z natury co do do zasady powinien zawierać co najmniej:

• imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
• datę sporządzenia spisu,
• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
• szczegółowe określenie towaru i innych składników wymienionych w § 27 rozporządzenia PKPiR,
• jednostkę miary,
• ilość stwierdzoną w czasie spisu,
• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
• łączną wartość spisu z natury,
• wartość pomniejszenia, o którym mowa w § 29 rozporządzenia, ze wskazaniem pozycji spisu z natury i pozycji w księdze, z którymi związane jest pomniejszenie, oraz
• klauzulę "Spis zakończono na pozycji...", podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).

Podatnik jest obowiązany dokonać wyceny składników objętych tym spisem w terminie czternastu dni od dnia jego zakończenia (par. 29 ust. 6 Rozporządzenia PKPiR).

Tak wyceniony spis z natury wpisuje się do podatkowej księgi w jednej pozycji i przechowuje się razem z księgą.

Jeżeli na dzień likwidacji działalności przedsiębiorca nie posiada już żadnych składników majątku, które podlegają wykazaniu w spisie z natury - to do podatkowej księgi przychodów i rozchodów, wpisuje "zerową" wartość remanentu.

Dokonany na dzień likwidacji spis z natury jest równoznaczny z remanentem końcowym i służy prawidłowemu rozliczeniu dochodu uzyskanego za okres od początku roku podatkowego do dnia likwidacji działalności gospodarczej. Dochód ten rozlicza się bowiem z uwzględnieniem różnic remanentowych, o których mowa w art 24 ust 2 updof.

Od tak obliczonego dochodu podatnik powinien zapłacić zaliczkę na podatek dochodowy za ostatni miesiąc (bądź ostatni kwartał) prowadzenia działalności.


Podatnicy prowadzący księgi rachunkowe, którzy likwidują działalność gospodarczą, nie muszą sporządzać spisu z natury dla celów podatku dochodowego, lecz na dzień zakończenia tej działalności muszą przeprowadzić inwentaryzację (art. 26 ust. 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U.2018.395 t.j.).