Potrącenia z wynagrodzenia - umowy cywilnoprawne

Z dniem 1 stycznia 2019 r. w kodeksie postępowania cywilnego w tym zakresie wprowadzono zmiany i do przepisu art. 833 dodano paragraf 2 z indeksem 1 mówiący o zastosowaniu przepisów kodeksu pracy, dotyczących zasad prowadzenia egzekucji z wynagrodzenia za pracę do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.

Przed rokiem 2019 r. osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych miały ograniczoną możliwość ochrony swojego zarobku przed egzekucją i praktyka pokazywała, że cały dochód z takiej umowy mógł podlegać zajęciu w przypadku egzekucji komorniczej lub egzekucji w administracji. Sytuacja prawna była o tyle niekorzystna, że gdy osoba nie zdawała sobie sprawy, że przeciwko niej toczy się egzekucja, to mogła zostać w danym miesiącu, w którym organ egzekucyjny rozpoczynał czynności całkowicie pozbawiona pieniędzy na bieżące utrzymanie.

Dłużnik pozyskiwał informacje o tym, że nie otrzyma żadnej kwoty z wypracowanych pieniędzy albo w momencie próby wypłaty środków z rachunku bankowego albo w terminie wypłaty gotówkowej bezpośrednio od Zleceniodawcy. Taki dłużnik nie miał realnych możliwości prawnych do zabezpieczenia dla siebie środków do życia.

Przed wprowadzeniem zmian systemowych, ochronę wynagrodzenia uzyskiwanych z umów cywilnoprawnych próbowano wypracować w orzecznictwie Sądów powszechnych poprzez stosowanie funkcjonującego ówcześnie przepisu 833 §2 kpc i wskazywanie, że wynagrodzenie za wykonanie świadczeń z umów cywilnoprawnych wypłacane raz w miesiącu, cyklicznie jest świadczeniem powtarzającym się i winno się do niego stosować odpowiednio przepisy kodeksu pracy. ( Vide: Wyrok SA w Łodzi z dnia 13 lutego 2014 r. sygn. akt I ACa 1057/13, publikowany Legalis).

Od 1 stycznia 2019 r. zmiany polegające na wprowadzeniu § 21 do art. 833 KPC wprost przyznają ochronę osobom zarobkującym w nietypowych formach na zasadach takich jak pracownikom świadczącym pracę na umowach o pracę. Przepisy art. 87 i 871 KP stosują się odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, które nie tylko mają na celu zapewnienie utrzymania, lecz także do tych, które stanowią jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.

Zgodnie zatem z art. 871 § 1 KP wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego wynagrodzenia tj. w roku 2019 r. to kwota 2.250,00 zł, pomniejszona o należne składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Należy jednak pamiętać, że kwota ta ma zastosowanie tylko przy potrącaniach sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne. Natomiast w przypadku potrąceń z wynagrodzenia na świadczenia alimentacyjne, które są traktowane przez ustawodawcę priorytetowo, potrącenia mogą być dokonywane do wysokości trzech piątych uzyskiwanego wynagrodzenia, nawet gdy wynagrodzenie nie przekracza ustawowego minimum.

Rozwiązanie funkcjonujące od początku roku wydaje się być zgodne z zasadami współżycia społecznego poprzez traktowanie w sposób równorzędny osoby zarobkujące na podstawie dopuszczalnych umów funkcjonujących na rynku pracy.