Nowy Ład Konsumencki, czyli wzmocniona ochrona konsumentów

O powstawaniu Nowego Ładu Konsumenckiego Komisja Europejska poinformowała już przed rokiem. Składają się na niego dyrektywa o powództwach przedstawicielskich oraz dyrektywa „Omnibus”. Druga z wymienionych zmienia obowiązujące w Unii przepisy odnośnie praw konsumenta, zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych i nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich oraz cen produktów. Pakiet projektów znajduje się obecnie w Parlamencie Europejskim i - jak donoszą media - najprawdopodobniej zostanie ogłoszony jeszcze podczas tej kadencji.

– Komisji Europejskiej przyświecało przekonanie, że choć obowiązujące przepisy zasadniczo odpowiadają potrzebom konsumentów funkcjonujących na jednolitym rynku, w tym tworzącym się rynku cyfrowym, to konieczna jest aktualizacja ich zapisów i usprawnienie ich egzekwowania. Jednocześnie liczne badania wskazywały na brak znajomości regulacji konsumenckich, zarówno po stronie samych konsumentów, jak i średnich i małych przedsiębiorców. Zresztą te same badania ujawniły, że odsetek naruszeń praw konsumentów jest zaskakująco wysoki – mówi Paweł Moskwa, Adwokat, Partner, Deloitte Legal.

Jak powód niskiej aktywności konsumentów w zakresie negocjowania swoich praw wskazano również brak efektywnych mechanizmów, które umożliwiałyby indywidualne i zbiorowe dochodzenie roszczeń, bez obawy o wygórowane koszty takich postępowań oraz ich przeciąganie się w czasie. Dla przykładu tylko w czterech krajach członkowskich UE organizacje konsumenckie mogły skutecznie wnieść pozwy zbiorowe przeciwko Volkswagenowi w sprawie tzw. „Dieselgate”. Z danych Eurostatu wynika, że w latach 2006-2018 w krajach unijnych do odpowiednich organów wpłynęło niespełna 7 mln skarg od konsumentów. Z kolei do polskiego UOKIK w 2017 roku wpłynęło około 6,5 tys. skarg od poszkodowanych klientów .

Pod koniec lutego Komisja Europejska opublikowała wyniki badania przeprowadzonego we współpracy z krajowymi organami ochrony konkurencji. Objęło ono 560 stron internetowych, zajmujących się, m.in. sprzedażą odzieży, sprzętu audio i wideo oraz treści cyfrowych w 26 krajach i miało na celu zidentyfikowanie najczęściej pojawiających się niezgodności z regulacjami konsumenckimi.

Ochrona konsumentów i wolność przedsiębiorców

Nowy Ład Konsumencki ma więc za zadanie przede wszystkim doprowadzenie do większej przejrzystości zakupów internetowych, ochronę konsumentów korzystających z usług cyfrowych, ułatwienie indywidualnego dochodzenia roszczeń, likwidację nieuczciwych praktyk handlowych, w tym agresywnego marketingu, ale też z drugiej strony usunięcie obciążeń dla przedsiębiorców i walkę z podwójnymi standardami produktów.

Zdaniem ekspertów Deloitte w przygotowywanych przepisach widać daleko posuniętą dbałość o zachowanie równowagi pomiędzy uprawnieniami konsumentów i obciążeniami nakładanymi na przedsiębiorców.

– Wyzwaniem jest stworzenie takiego prawa, które z jednej strony będzie na tyle jasno sformułowane i jednoznaczne, aby jego znajomość wśród konsumentów i przedsiębiorców była znacznie lepsza niż obecnie, a z drugiej strony będzie równoważyło interesy konsumentów i przedsiębiorców. Przepisy mają zapewnić konsumentom bezpieczeństwo prawne, ale też nie zniechęcać firm do rozwoju istniejących dóbr i usług, szczególnie na rynku cyfrowym, jak też do poszerzania swojej oferty – mówi Katarzyna Karasiewicz, Radca prawny, Partner Associate, Deloitte Legal.