Gospodarka odpadami: zużyty sprzęt elektryczny lub elektroniczny

Zużyty sprzęt często wyrzucany jest do odpadów komunalnych, tym samym zagrażając bezpieczeństwu oraz zdrowiu i życiu ludzi i zwierząt. Ustawa ta została wprowadzona przede wszystkim w celu ograniczenia ilości odpadów powstałych ze zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zapewnienia odpowiedniego poziomu zbierania, odzysku i recyklingu zużytego sprzętu, czyli w związku z ochroną środowiska naturalnego. Ustawa określa wymagania, jakim powinien odpowiadać sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz wskazuje zasady postępowania ze zużytym sprzętem w sposób zapewniający ochronę zdrowia i życia ludzi oraz ochronę środowiska.

Na początku należy wyjaśnić co to jest ten „sprzęt.” Zgodnie z brzmieniem art.3. ust. 1. pkt.1. ppkt. 10 Ustawy o ZSEiE sprzętem jest urządzenie, którego prawidłowe działanie jest uzależnione od do-pływu prądu elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych oraz mogące służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych i zaprojektowane do użytku przy napięciu elektrycznym nieprzekraczającym 1 000 V dla prądu przemiennego oraz 1500 V dla prądu stałego, zaliczone do grup sprzętu określonych w załączniku nr 1 do ustawy.

Grupy sprzętu elektrycznego i elektronicznego wymienione w załączniku nr 1 do Ustawy o ZSEiE:

1. Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego.
2. Małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego.
3. Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny.
4. Sprzęt audiowizualny.
5. Sprzęt oświetleniowy.
6. Narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem wielkogabarytowych,
   stacjonarnych narzędzi przemysłowych.
7. Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy.
8. Wyroby medyczne, z wyjątkiem wszystkich wszczepianych i skażonych produktów.
9. Przyrządy do nadzoru i kontroli.
10. Automaty do wydawania.

Podobnie jak w przypadku wprowadzania na rynek baterii i akumulatorów, także i w przypadku wprowadzania sprzętu elektrycznego i elektronicznego wymagany jest wpis do rejestru podmiotów wprowadzających na rynek polski sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Taki rejestr prowadzi Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Wniosek o dokonanie wpisu do rejestru należy złożyć przed rozpoczęciem działalności w zakresie wprowadzania sprzętu. Podmiot wprowadzający sprzęt do obrotu zobowiązany jest do zamieszczania nr w rejestrze GIOŚ na dokumentach związanych z obrotem. Podobnie jak w przypadku baterii i akumulatorów także i tutaj z rejestracją związane są koszty – w chwili obecnej stawka opłaty rejestracyjna wynosi 50 zł. Potem przedsiębiorca musi ponosić roczną opłatę produktową, której wysokość jest uzależniona od ilości i masy w kg wprowadzanego do obrotu sprzętu, jednak jeżeli łączna wysokość opłaty produktowej za daną grupę sprzętu określoną w załączniku nr 1 do Ustawy o ZSEiE nie przekracza 50 zł, należnej opłaty produktowej nie wpłaca się. Obowiązek obliczenia należnej opłaty produktowej powstaje na koniec roku kalendarzowego.

Wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych w przypadku w niezawarcia umowy z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, wygaśnięcia lub rozwiązania umowy z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego albo w przypadku otwarcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, jest zobowiązany do wniesienia zabezpieczenia finansowego na dany rok kalendarzowy, przeznaczonego na sfinansowanie zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych. Poziom zabezpieczenia ustalany jest na podstawie prognozowanej masy sprzętu, który ma zostać wprowadzony w danym roku kalendarzowym. Wysokość zabezpieczenia to iloczyn stawki opłaty produktowej oraz prognozowanej masy wprowadzanego sprzętu.

Ustawa o ZSEiE wprowadza także na przedsiębiorcę obowiązek sporządzania przesyłania do GIOŚ następujących sprawozdań:

• półroczne sprawozdanie o ilości i masie wprowadzonego sprzętu,
• półroczne sprawozdanie o masie zużytego sprzętu zebranego, poddanego przetwarzaniu, odzyskowi, w tym recyklingu, oraz unieszkodliwianiu,
• roczne sprawozdanie o osiągniętych poziomach zbierania, odzysku i recyklingu zużytego
• sprzętu,
• przedstawienie wykazu zakładów przetwarzania,
• sprawozdanie o wysokości należnej opłaty produktowej.

Każdy przedsiębiorca, który wprowadza na rynek polski sprzęt elektryczny lub elektroniczny musi prowadzić także dodatkową ewidencję obejmującą dane dot. ilości i masy wprowadzonego sprzętu, a także zorganizować i sfinansować system odzysku zużytego sprzętu, polegający na zbieraniu, przetwarzaniu, odzysku, w tym recyklingu i unieszkodliwianiu. Musi także przeznaczyć 0,1% swoich przychodów na publiczne kampanie edukacyjne lub przekazać takie środki na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W przypadku współpracy z organizacją odzysku, to organizacja przejmuje na siebie obowiązek organizacji kampanii edukacyjnych.