Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw

CEIDG. Ewidencje działalności gospodarczej prowadzone przez organy gminy i
nadawane w nich numery funkcjonowały bowiem w systemie prawa do momentu
zmigrowania wpisu do CEIDG, ale nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2011 r.,
natomiast CEIDG nie nadaje odrębnych numerów.
2) Art. 1 pkt 2 projektu – zmiana polega na dodaniu do ustawy SDG art. 16a, który
nakłada na przedsiębiorcę obowiązek posiadania tytułu prawnego do nieruchomości,
których adresy określone w art. 25 ust. 1 pkt 5 podlegają wpisowi do CEIDG.
Zmieniany również projektowaną ustawą art. 25 ust. 1 pkt 5 stanowi, iż wpisowi do
CEIDG podlega adres zamieszkania przedsiębiorcy, adres do doręczeń
przedsiębiorcy oraz adresy, pod którymi jest wykonywana działalność gospodarcza,
w tym adres głównego miejsca wykonywania działalności i oddziału, jeżeli został
utworzony. Dotychczasowe przepisy ustawy SDG nie regulują bezpośrednio tej
kwestii poza art. 33, który wskazuje na istnienie domniemania prawdziwości danych
wpisanych do CEIDG. Jednakże, realizując w przepisach założenie wprowadzające
obligatoryjne wykreślenie z CEIDG tego przedsiębiorcy, który podał jako adres do
doręczeń, adres zamieszkania lub wykonywania działalności gospodarczej – adres
nieruchomości lub lokalu, do którego nie posiada tytułu prawnego (projektowany
art. 35 ust. 2a), należy najpierw wskazać przedsiębiorcy obowiązek posiadania
takiego tytułu wynikający wprost z przepisu ustawy (projektowany art. 16a).
Założenie nr 17, które realizowane jest w przepisach art. 16a i art. 35 ust. 1a, 2a i 2b,
zakładało ustanowienie przesłanki do obligatoryjnego wykreślenia przedsiębiorcy w
drodze decyzji administracyjnej, w przypadku gdy przedsiębiorca posługuje się
danymi adresowymi, do których nie jest uprawniony. Założenie takie przyjęto z
uwagi na konieczność ochrony osób uprawnionych do wskazywanych w CEIDG
adresów nieruchomości. Plaga posługiwania się przez przedsiębiorców dowolnymi
adresami bez zgody, a nawet wiedzy uprawnionych do tych adresów osób, często w
celu świadomego naruszenia przepisów prawa (np. fikcyjne rejestry i firmy
powstające na „chwilę” w celu np. wyłudzenia kredytu bądź podatku) spowodowała,
że obecnie Minister Gospodarki wszczyna rocznie po kilka tysięcy postępowań
administracyjnych o wykreślenie danego przedsiębiorcy z tytułu niezgodności
danych
adresowych
z
rzeczywistym
stanem
rzeczy.
Zawiadomienia
o
niezgodnościach we wpisie pochodzą najczęściej od osób fizycznych, w zakresie
danych adresowych, którymi ktoś bez wiedzy lub zgody tych osób się posługuje.
9
Zawiadomienia pochodzą również od takich organów, jak ZUS czy US.
Przedsiębiorca jest najpierw wzywany do zmiany danych w terminie 7 dni bądź
złożenia wyjaśnień, więc ma prawo do odniesienia się do stawianych zarzutów.
Postępowania w tych sprawach są skomplikowane i długotrwałe. A wśród
najpoważniejszych konsekwencji wpisania do CEIDG danych adresowych osób bez
ich wiedzy i zgody są, obok stresu związanego z wyjaśnianiem sprawy w
ministerstwie, konsekwencje finansowe – wysokość stawki podatku od
nieruchomości wynosi maksymalnie dla budynków mieszkalnych 0,75 zł od 1m2,
natomiast od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie
działalności gospodarczej – 23,13 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej.
Proponowany w art. 16a przepis (wraz z art. 35 ust. 1a i 2a) ma na celu uproszczenie
procedury wykreślania z CEIDG tych przedsiębiorców, którzy podają fałszywe
adresy związane z wykonywaniem działalności. Celem nowelizacji w tym zakresie
jest zatem przede wszystkim poprawa bezpieczeństwa obrotu gospodarczego i
skuteczniejsza ochrona ofiar takiego procederu. Wyjaśnienie kwestii posiadania
tytułu prawnego niezbędne będzie dopiero w przypadku wszczęcia przez Ministra
Gospodarki postępowania o wykreślenie (projektowany art. 35 ust. 1a) wszczętego
na wniosek kogoś, kto zakwestionuje uprawnienie do posługiwania się danymi
adresowymi zawartymi we wpisie tego przedsiębiorcy. Żaden przepis obowiązującej
ustawy SDG ani przepis projektowanej nowelizacji – w tym przedmiotowy art. 16a –
nie nakłada na przedsiębiorcę na etapie dokonywania wpisu do CEIDG (zarówno on-
line, jak i w organie gminy) obowiązku składania lub okazywania dokumentów
potwierdzających prawo do lokalu, pod którego adresem wykonywana jest
działalność gospodarcza lub który wskazano jako adres do doręczeń.
Pojęcie „tytułu prawnego” do nieruchomości należy wyjaśniać nie w oparciu o jedną
konkretną definicję, ale o orzecznictwo i doktrynę, podobnie jak np. nie zostało
zdefiniowane pojęcie „tytułu prawnego do lokalu” w ustawie o ochronie praw
lokatorów. Tak więc przepis ustawy celowo nie określa, jaką formę ma przybrać
tytuł prawny do nieruchomości, której adresem posługuje się w CEIDG dany
przedsiębiorca. Przepis art. 16a nie może zawierać katalogu takich tytułów, ponieważ
założeniem projektodawcy jest to, aby był to katalog otwarty, bez jakiegokolwiek
sugerowania, który tytuł jest najwłaściwszy. Może nim być np. pisemne lub ustne
oświadczenie woli, które z kolei może być jednostronne lub w formie umowy stron,
10
a także orzeczenie lub decyzja właściwego sądu lub organu, z której wynikać będzie
dla danego przedsiębiorcy możliwość korzystania z lokalu czy też rozporządzania
nim. Należy wskazać, że tytuły prawne do nieruchomości, których adresy podlegają
wpisowi do CEIDG z reguły przybierają formę pisemną, niemniej istnieją one
również jako wynik ustnej umowy stron.
Rozwiewając zatem wątpliwości zgłaszane podczas uzgodnień projektu, należy
wskazać, że przepis ten nie będzie wykluczał możliwości wskazania np. skrytki
pocztowej – np. jako adresu do doręczeń, ponieważ na podstawie jakiegoś
uprawnienia przedsiębiorca korzysta z tej skrytki. Nie wykluczał on będzie również
możliwości podawania w CEIDG adresów nieruchomości, pod którymi mieszczą się
tzw. wirtualne biura, w których przedsiębiorca „wynajmuje” na określonych umową
zasadach „biurko” lub czas i możliwość korzystania z danego pomieszczenia w
takim biurze czy np. tylko z możliwości odbierania z danego miejsca przychodzącej
na ten adres korespondencji, o ile oczywiście przedsiębiorca jest uprawniony do
podania w CEIDG adresu takiego biura (posiada umowę/zgodę ustną/pisemną itp.).
W takim przypadku tytuł prawny do adresu będzie istniał.
3) Art. 1 pkt 5 lit. a projektu – propozycja w zakresie art. 25 ust. 1 pkt 3 nie wprowadza
zmian merytorycznych, ma charakter dostosowujący do przepisów ustawy z dnia
26 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz o
zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1161), którą wprowadzono nową
instytucję uchylenia NIP (dodany art. 8a ust. 3 ustawy o zasadach ewidencji i
identyfikacji podatników i płatników). W związku z powyższym niezbędne jest
również wprowadzenie zmiany do art. 25 ust. 1 pkt 3 przez nadanie temu przepisowi
odpowiedniego brzmienia.
Zmiany w zakresie art. 25 ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy SDG nie wprowadzają
zasadniczych zmian merytorycznych. W pkt 5 tego przepisu zostały usunięte dane
dotyczące oznaczenia miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, bowiem miejsce
zamieszkania zawarte jest w adresie zamieszkania przedsiębiorcy, z kolei w pkt 6
tego przepisu, z uwagi na różne sposoby, jakie dają nowe technologie kontaktowania
się z przedsiębiorcą, zawarto ogólne sformułowanie – „dane kontaktowe
przedsiębiorcy”, w szczególności będą to: adres poczty elektronicznej, strony
internetowej, numeru telefonu, o ile dane te zostały przez przedsiębiorcę zgłoszone
11
we wniosku o wpis do CEIDG, przy zachowaniu katalogu otwartego. Do decyzji
przedsiębiorcy zostanie pozostawiony wybór ujawniania tych danych we wpisie –
czy chce, aby np. numer telefonu był widoczny we wpisie, czy też służył jedynie do
kontaktów z administracją publiczną (rozwiązanie to zawarto w projektowanym
art. 37 ust. 1 ustawy SDG – art. 1 pkt 18 lit. a projektu).
W zakresie art. 25 ust. 1 pkt 14a zmiana polega na doprecyzowaniu tych przepisów
m.in. w zakresie sytuacji, w której wniosek o ogłoszenie upadłości osób fizycznych
wykonujących działalność gospodarczą został prawomocnie oddalony z tego
powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie
kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów. Z kolei
dodanie w art. 25 w ust. 1 pkt 14b ma na celu ujawnianie w CEIDG informacji o
uchyleniu lub wygaśnięciu układu zawartego w postępowaniu restrukturyzacyjnym
lub upadłościowym.
W zakresie art. 25 ust. 1 pkt 19 ustawy SDG zmiana polega na doprecyzowaniu, że
wpisowi do CEIDG podlega informacja o wykreśleniu przedsiębiorcy z CEIDG, a
nie jak było dotychczas informacja o wykreśleniu wpisu w CEIDG. Ponieważ do
CEIDG wpisywany jest przedsiębiorca, wykreśleniu podlegać powinien
przedsiębiorca, a nie jego wpis, tak jak to wynika z obecnego brzmienia art. 34
ust. 2. Zmiana ta ma zatem charakter doprecyzowujący i uspójniający m.in. te dwa
przepisy.
W zakresie dodawanych pkt 11a i 18a w art. 25 ust. 1 ustawy SDG zmiany
podyktowane są potrzebą rozszerzenia zakresu danych podlegających wpisowi do
CEIDG. Wpis do CEIDG ma obejmować dane przedstawiciela ustawowego oraz
informację o dacie trwałego zaprzestania wykonywania działalności, o ile informacja
ta została zgłoszona we wniosku o wpis do CEIDG. Informacja o dacie trwałego
zaprzestania wykonywania działalności powinna stanowić dane wpisowe wynikające
z art. 25 ust. 1. Datę tę może stwierdzić jedynie sam przedsiębiorca dokonujący
zmian we wpisie na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 2. Informacja ta znajduje się zatem
we wniosku o wpis i jako dana z wniosku podawana jest również do innych
rejestrów. Niemniej jednak brak jest obecnie wyraźnej podstawy prawnej do uznania
jej jako danej podlegającej wpisowi do CEIDG. Nowelizacja ma na celu wyraźne
wskazanie daty zaprzestania, jako danej wpisowej podawanej we wpisie, ale jedynie
12
wówczas, jeżeli we wniosku wskaże ją przedsiębiorca. Jeżeli wykreślenie
przedsiębiorcy nastąpi w drodze decyzji administracyjnej Ministra Gospodarki, to
dana taka nie jest i w dalszym ciągu nie będzie stwierdzana, a we wpisie pojawi się
jedynie informacja o wykreśleniu przedsiębiorcy z CEIDG wraz z datą wykreślenia z
rejestru. Analogicznie data zaprzestania nie zostanie dopisana do wpisu, jeżeli
wykreślenie nastąpi w drodze czynności materialno-technicznej, np. w wyniku
dopisania informacji o zgonie przedsiębiorcy. Rozwiązanie to wymusiło również
zmiany w art. 42 ust. 3 pkt 5 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce
publicznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 591, z późn. zm.) – art. 5 projektu (zmiana
uzgodniona z GUS).
4) Art. 1 pkt 5 lit. c projektu – zmiana w art. 25 ust. 2 ustawy SDG jest konsekwencją
dodania w art. 25 ust. 1 ustawy SDG pkt 11a oraz dodatkowo doprecyzowuje zakres
danych podlegających wpisowi do CEIDG, odnoszących się do pełnomocnika oraz
przedstawiciela ustawowego. Dane pełnomocnika będącego osobą prawną nie
powinny obejmować: numeru PESEL, daty urodzenia, informacji o obywatelstwie,
oznaczenia miejsca zamieszkania i adresu zamieszkania, gdyż dotyczą one jedynie
osoby fizycznej. Powinny natomiast obejmować m.in. adres siedziby osoby prawnej
oraz numer w KRS.
5) Art. 1 pkt 5 lit. d projektu – zmiany w art. 25 ust. 5 ustawy SDG mają na celu
zamieszczenie w ustawie SDG podstawy prawnej do zawarcia we wniosku o wpis do
CEIDG danych dotyczących formy wpłaty zaliczki na podatek dochodowy, rodzaju
prowadzonej dokumentacji rachunkowej oraz danych podmiotu prowadzącego
dokumentację rachunkową wnioskodawcy, jak również danych dotyczących zaliczki
na podatek dochodowy, rodzaju prowadzonej dokumentacji rachunkowej oraz
danych podmiotu prowadzącego dokumentację rachunkową wnioskodawcy.
Ponieważ dane te są integralną częścią wniosku/oświadczenia o wyborze formy
opodatkowania, które przedsiębiorca może dołączyć do wniosku o wpis do CEIDG,
należy umożliwić również przekazywanie tych danych do właściwych organów,
pomimo że dane te nie są danymi wpisowymi określonymi enumeratywnie w art. 25
ust. 1.
Ponadto wprowadzono rozwiązanie umożliwiające dołączanie przez przedsiębiorcę
prowadzącego jednoosobowo działalność gospodarczą, do wniosku o wpis do
13