Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw

prawnego, zostanie wykreślony z CEIDG przez Ministra Gospodarki. Rozwiązanie to
wpłynie na zapewnienie prawdziwości danych wpisanych do CEIDG oraz ułatwi walkę
z nieuczciwymi przedsiębiorcami podającymi nieprawdziwe dane adresowe w CEIDG.
6) umożliwienie „rezygnacji” z wpisu w CEIDG przed rozpoczęciem działalności
gospodarczej
Jeśli przedsiębiorca, wpisując się do CEIDG, poda przyszłą datę rozpoczęcia
działalności gospodarczej, to do czasu, kiedy ten termin nadejdzie, będzie mógł
zrezygnować z wpisu, i wtedy jego dane nie będą publikowane w CEIDG. Według
prawa osoba taka nie jest przedsiębiorcą (nie rozpoczęła wykonywania działalności
gospodarczej) a CEIDG jest rejestrem przedsiębiorców.
7) rozwiązanie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie stosowania przepisów
ustawy SDG – w części dotyczącej dokonywania wpisów do CEIDG
Uporządkowano siatkę pojęciową głównie w rozdziale 3 ustawy SDG, szczególnie w
zakresie „wpisu w/do CEIDG”, „wpisu przedsiębiorcy”, „wykreślenia wpisu z CEIDG”,
„wykreślenia przedsiębiorcy”, „wnioskodawcy”, „osoby uprawnionej”, „prowadzenie
działalności w „formie” spółki cywilnej”.
3. RZECZYWISTY
STAN
W
DZIEDZINIE,
KTÓRA
MA
BYĆ
UNORMOWANA
CEIDG jest rejestrem przedsiębiorców, będących osobami fizycznymi, działających na
terenie Polski. Rejestr prowadzony jest od dnia 1 lipca 2011 r. w systemie
teleinformatycznym przez ministra właściwego do spraw gospodarki na podstawie
przepisów ustawy SDG. Od dnia 1 lipca 2011 r. obowiązują nowe przepisy ustawy SDG
oraz nowy formularz CEIDG-1 wniosku do rejestracji działalności gospodarczej osób
fizycznych, w miejsce dotychczasowego formularza EDG-1. Wniosek ten stanowi
jednocześnie zgłoszenie do ZUS/KRUS, GUS oraz naczelnika urzędu skarbowego.
Wpis do CEIDG jest wolny od opłat.
Od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2011 r. trwało przenoszenie danych z ewidencji
gminnych do CEIDG o funkcjonujących przedsiębiorcach (wykonujących działalność
oraz tych, którzy ją zawiesili). Z dniem przeniesienia do CEIDG danych o
przedsiębiorcy wójt, burmistrz albo prezydent miasta przestawał być organem
ewidencyjnym dla przedsiębiorcy, którego wpis przeniesiono. Do dnia 31 grudnia
4
2011 r., w zakresie wpisów nieprzeniesionych do CEIDG, wójt, burmistrz albo
prezydent miasta pozostawał organem ewidencyjnym i rejestrującym zmiany we
wpisach.
Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą już w dniu złożenia wniosku o
wpis, a rejestracja w CEIDG, jw. wskazano, jest wolna od opłat. Wpis jest dokonywany
nie później niż następnego dnia roboczego po dniu wpływu do CEIDG poprawnego
wniosku. Zaświadczeniem o wpisie w CEIDG jest wydruk ze strony internetowej
CEIDG.
Organy polskiej administracji publicznej nie mogą domagać się od przedsiębiorców
okazywania, przekazywania lub załączania do wniosków zaświadczeń o wpisie w
CEIDG. Numerem identyfikacyjnym przedsiębiorcy w CEIDG oraz w innych
urzędowych rejestrach jest numer identyfikacji podatkowej (NIP).
Ogólna liczba przedsiębiorców zarejestrowanych w CEIDG, w okresie od dnia 1 lipca
2011r., kiedy CEIDG rozpoczęła swoje funkcjonowanie do dnia 30 czerwca 2014 r.
wyniosła 3 229 097 (w tym przedsiębiorcy przeniesieni z ewidencji gminnych w
wyniku migracji danych).
W tym samym okresie liczba przedsiębiorców, którzy jako formę rejestracji w CEIDG
wybrali rejestrację za pośrednictwem urzędu gminy, wyniosła 831 657.
Liczba przedsiębiorców, którzy działalność gospodarczą zarejestrowali on-line w
okresie od dnia 1 lipca 2011 r. do dnia 30 czerwca 2014 r., wyniosła 25 195.
Jak wskazują powyższe statystyki tylko ok. 3% przedsiębiorców, którzy dokonali
rejestracji w CEIDG, wykonało tę czynność drogą elektroniczną. Niestety również ten
sam odsetek przedsiębiorców dokonuje kolejnych czynności we wpisie, takich jak
zmiany danych, wpisywanie informacji o zawieszeniu bądź wznowieniu itp., również
drogą elektroniczną. Pozostałe 97% wybrało formę papierową składania wniosków o
wpis i rejestrację działalności gospodarczej za pośrednictwem organów gminy, które
przekształcają wnioski do formy elektronicznej. Zatem założenie, które przyświecało
idei stworzenia rejestru on-line z dostępem do tego rejestru bez pośrednictwa organów
administracji, mimo że zostało zrealizowane, nie jest przez przedsiębiorców w zasadzie
wykorzystywane. Przedsiębiorcy pomimo funkcjonowania podpisu elektronicznego
oraz bezpłatnego profilu zaufanego umożliwiającego całkowitą swobodę w
decydowaniu o aktualizacji danych we wpisie, nie korzystają z tej możliwości.
5
Tradycyjna, papierowa forma wypełniania wniosku rodzi większe ryzyko pomyłek i
błędów (formularz elektroniczny ogranicza wpisywanie niepełnych nazw miejscowości,
kodów, niepełnych numerów identyfikacyjnych), a konieczność przekształcenia takiego
papierowego wniosku na formę dokumentu elektronicznego, niesie za sobą kolejne
ryzyko błędów i pomyłek, z tytułu tzw. czynnika ludzkiego. Ponieważ, tworząc
przepisy o rejestrze CEIDG w 2004 i 2008 r., nie przewidziano takiej skali korzystania
przez przedsiębiorców z „papierowego” sposobu dokonywania wpisu do CEIDG, który
miał stanowić tylko margines i alternatywę dla niewielkiej liczby przedsiębiorców np.
bez dostępu do Internetu, liczba postępowań administracyjnych m.in. o sprostowanie
wpisów w wyniku takich wpisów i popełnionych w trakcie ich dokonywania pomyłek
przerosła oczekiwania i możliwości terminowego wydawania w drodze k.p.a. decyzji
administracyjnych i postanowień związanych z funkcjonowaniem CEIDG. Z uwagi na
wielką liczbę wniosków o wszczęcie postępowania administracyjnego, przestrzeganie
tych terminów stało się bardzo trudne, a czasami wręcz niemożliwe. Od początku
funkcjonowania CEIDG do dnia 30 czerwca 2014 r. wpłynęło do Ministra Gospodarki
łącznie ponad 210 tys. wniosków wymagających wydania decyzji o wykreśleniu
przedsiębiorcy z CEIDG bądź wydania postanowienia o sprostowaniu jego wpisu.
Mimo wdrożonych w resorcie rozwiązań technicznych oraz organizacyjnych
usprawniających rozpatrywanie tych wniosków, udało się w terminie do dnia
30 czerwca 2014 r. załatwić 139 679 z tych spraw. Według stanu na dzień 1 lipca
2014 r. na rozpatrzenie nadal oczekiwało 70 453 wniosków, przy czym miesięcznie
wpływa po około 6900 kolejnych nowych wniosków.
Ponadto efekty migracji danych z ewidencji gminnych i przede wszystkim ich słaba
jakość spowodowały obciążenie aparatu administracyjnego Ministerstwa Gospodarki
niespodziewaną skalą wniosków o sprostowanie, wykreślenie bądź usunięcie wpisów i
informacji z CEIDG (np. migracja do CEIDG wpisów osób nieżyjących od kilku lat, a
nadal widniejących w ewidencji gminnej jako przedsiębiorcy, wpisów bez
podstawowych, wymaganych ustawą danych, jak np. brak nazwiska, nr PESEL, danych
adresowych, rodzajów wykonywanej działalności itp., a przede wszystkim wpisów
które nigdy nie powinny być zmigrowane, ponieważ zostały wykreślone z ewidencji
gminnych w drodze decyzji administracyjnej przed dniem 1 lipca 2011 r.). Pomimo
rzetelnych założeń i sprawnego wdrożenia projektu CEIDG okazało się, że rejestr
zawiera nieaktualne dane, na które Minister Gospodarki, przed przeniesieniem do
6
CEIDG nie miał wpływu. Nadmienić należy, że wśród ogólnej liczby tzw. aktywnych
przedsiębiorców w CEIDG, aż blisko 74% stanowią przedsiębiorcy wpisani do CEIDG
w wyniku migracji z ewidencji gminnych.
Wejście w życie przepisów Rozdziału 3, opracowanych i dodanych do ustawy SDG na
kilka lat przed dniem 1 lipca 2011 r. i konieczność praktycznego ich stosowania,
pomimo zakończonej realizacji projektu CEIDG, ujawniło więc szereg obszarów
wymagających natychmiastowej zmiany i dostosowania.
Obecne problemy i rzeczywisty stan wynikający z obowiązujących przepisów, a w
szczególności:
1) wątpliwości interpretacyjne, nieścisłości i wzajemne wykluczanie się niektórych
przepisów – obecnie przepisy stanowią np. o wykreśleniu przedsiębiorcy albo wpisu
z CEIDG, mówią o „osobie uprawnionej” wymiennie z „wnioskodawcą”,
2) niedostosowanie przepisów do faktycznych i realnych potrzeb przedsiębiorców – np.
brak możliwości rezygnacji z dokonanego wpisu pomimo niepodjęcia faktycznego
wykonywania działalności albo brak możliwości dokonania samodzielnie
wykreślenia z CEIDG z powodu przekształcenia w jednoosobową spółkę kapitałową,
kiedy przedsiębiorcom zależy na czasie i niezachwianej ciągłości ich działalności
(obecnie oczekują na decyzję Ministra Gospodarki),
3) nieprecyzyjne przepisy określające uprawnienia i obowiązki oraz zakres danych,
które mają być przekazywane przez inne rejestry publiczne zobligowane ustawą
SDG do zgłaszania danych – np. pomimo konieczności zgłaszania przez Krajowy
Rejestr Karny informacji o zakazie prowadzenia działalności, ustawa SDG nie
wskazuje, kto i w jaki sposób powinien dopisać informację o jego zatarciu czy
wykonaniu środka karnego, a ustawa SDG w ogóle nie uwzględnia sądów
upadłościowych, które również postanawiają o zakazie prowadzenia działalności
gospodarczej,
4) kilkuset tysięczna liczba wniosków o sprostowanie wpisu bądź wykreślenie
przedsiębiorcy z CEIDG, w ciągu trzech pierwszych lat funkcjonowania CEIDG ze
stałą liczbą wpływu takich wniosków do Ministra Gospodarki na poziomie
ok. 7 tys. miesięcznie
– powodują konieczność dokonania odpowiedniej nowelizacji ustawy SDG, tak aby
doprecyzować przepisy albo uprościć niezbędne procedury, ujednolicić siatkę
7
pojęciową, a przede wszystkim umożliwić aktualizację danych i w efekcie zapewnić
wysokiej jakości dane zawarte w CEIDG.
4. RÓŻNICA MIĘDZY DOTYCHCZASOWYM A PROJEKTOWANYM
STANEM PRAWNYM
Art. 1 pkt 3, 4 i 7, pkt 8 lit. a i b tiret czwarte, pkt 11, pkt 15 lit. b, pkt 18 lit. a i b,
art. 48, art. 51 oraz art. 63 projektu zostały omówione w załączniku do
uzasadnienia – Tabeli zmian w projekcie w relacji do Założeń
1) Art. 1 pkt 1 projektu – zmiana w art. 10 ust. 4 pkt 4 ustawy SDG polega na
wykreśleniu wyrazów „albo w Ewidencji Działalności Gospodarczej”.
Przedsiębiorca, składając na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy SDG wniosek o wydanie
pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których
wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek
na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie, zawiera w
nim między innymi dane dotyczące numeru w rejestrze przedsiębiorców w
Krajowym Rejestrze Sądowym albo w Ewidencji Działalności Gospodarczej. Ustawa
z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
oraz o zmianie niektórych innych ustaw w art. 68 wprowadziła regulację, według
której ilekroć przepisy szczególne odwołują się do ewidencji działalności
gospodarczej, należy przez to rozumieć CEIDG. Jednakże w ramach CEIDG nie
nadaje się osobom fizycznym żadnego numeru. Numerem identyfikacyjnym
przedsiębiorcy w obrocie gospodarczym jest NIP. Wynika to wprost z przepisów
art. 16 ust. 1 i 3 ustawy SDG, które stanowią m.in., że przedsiębiorca zobowiązany
jest posługiwać się tym numerem w obrocie prawnym i gospodarczym. Identyfikacja
przedsiębiorcy w poszczególnych urzędowych rejestrach następuje również na
podstawie wyłącznie tego numeru. W związku z powyższym zostały wykreślone z
przepisu wyrazy „albo w Ewidencji Działalności Gospodarczej”. Dodatkowo w
przypadku numeru w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym,
który również powinien zostać zawarty w ww. wniosku doprecyzowano, że numer w
tym rejestrze zostaje wymieniony w ww. wniosku, o ile przedsiębiorca taki numer
posiada. Opisana zmiana w art. 10 ust. 4 pkt 4 ustawy SDG obejmie również
wszystkie inne ustawy (wymienione pośród artykułów od 2–64 projektu) posługujące
się odniesieniem do numeru w ewidencji działalności gospodarczej lub do numeru w
8