Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

– 5 –
2)
w art. 16 w ust. 1 pkt 45 otrzymuje brzmienie:
„45) wydatków pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach
o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych; kosztem uzyskania przychodów są
jednak świadczenia urlopowe wypłacone zgodnie z przepisami o zakładowym
funduszu świadczeń socjalnych oraz koszty, o których mowa w art. 15 ust. 1za
pkt 2;”.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.
UZASADNIENIE
I. Wprowadzenie
1. Celem projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym
od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 15 lutego
1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm.)
jest realizacja zapowiedzi Pani Premier Ewy Kopacz wyrażonej w exposé.
Pani Premier w exposé wskazała, iż „(…) bezpieczna przyszłość Polski oznacza, że musimy
podjąć wyzwanie związane z kryzysem demograficznym. Urodzenie i posiadanie dziecka musi
się cieszyć szczególnym wsparciem naszego państwa.”. Z tych względów Pani Premier
zapowiedziała wprowadzenie specjalnych ulg dla podatników podatku dochodowego na
tworzenie przyzakładowych żłobków i przedszkoli.
2. Zmiany zaproponowane w projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wychodzą naprzeciw
tym zapowiedziom. Uwzględniają one również fakt, iż pracodawca, który utworzy zakładowy
żłobek, klub dziecięcy lub przedszkole oprócz kosztów ponoszonych na jego funkcjonowanie
może także swojemu pracownikowi udzielić ulgi w opłatach za pobyt dziecka w tej placówce
lub przyznać mu dofinansowanie w związku z umieszczeniem dziecka w placówce
prowadzonej przez inny podmiot, jeżeli nie zdecyduje się na prowadzenie placówki
zakładowej.
3. W przypadku pracowników posiadających dzieci w wieku 0–5 lat istotnym problemem w
pogodzeniu życia zawodowego z życiem prywatnym jest konieczność zapewnienia opieki nad
dzieckiem w godzinach pracy. Optymalnym i pożądanym dla takiego pracownika
rozwiązaniem jest możliwość zapewnienia dziecku opieki w pobliżu miejsca pracy, chociażby
ze względu na możliwość niezwłocznego kontaktu z dzieckiem w przypadku zaistnienia takiej
potrzeby. Bliskość żłobka czy przedszkola przy zakładzie pracy skraca również czas
przejazdu pracownika z domu do pracy. Z punktu widzenia pracownika pożądane byłoby, aby
opiekę taką zapewniał sam pracodawca, tworząc zakładowe żłobki i przedszkola. Działania
pracodawców w tym zakresie powinny być stymulowane przez państwo. Stanowią one
element odpowiedzi państwa na zjawiska związane z kryzysem demograficznym (malejąca
liczba urodzin dzieci, ujemny przyrost naturalny).
4. Wymagania i zasady tworzenia żłobków, klubów dziecięcych oraz przedszkoli wynikają
z odrębnych przepisów, tj. z ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3
(Dz. U. 2013 r. poz. 1457) i ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
(Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.). Jakkolwiek regulacje te nie przewidują
specjalnej kategorii w postaci zakładowej placówki, to pojęciem żłobek zakładowy posługuje
się ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
(Dz. U. z 2015 r. poz. 111), która przewiduje zwiększony odpis dla pracodawców, którzy
utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy oraz przeznaczą na ten cel z odpisu
podstawowego kwotę odpowiadającą 7,5 punktu procentowego tego odpisu – wówczas mogą
zwiększyć fundusz na każdą zatrudnioną osobę o 7,5% przeciętnego wynagrodzenia
miesięcznego, pod warunkiem przeznaczenia całości tego zwiększenia na prowadzenie żłobka
lub klubu dziecięcego.
5. Na podstawie obowiązujących przepisów ustaw o podatku dochodowym, kosztem
uzyskania przychodów są odpisy i zwiększenia na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,
które zgodnie z przepisami o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty
działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów
i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek funduszu.
Jednocześnie z kosztów podatkowych wyłączone są wydatki pracodawców na działalność
socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
A zatem zarówno wydatki z funduszu, jak również wydatki na działalność socjalną
sfinansowane z innych źródeł (np. środki bieżące), nie podlegają zaliczeniu do kosztów
podatkowych.
II. Zmiana przepisów ustaw o podatku dochodowym
Art. 1 pkt 1 projektu
1. Po stronie pracownika świadczenie otrzymywane od pracodawcy stanowi przychód ze
stosunku pracy. Biorąc pod uwagę, iż jednym z priorytetów rządu jest pomoc dla rodzin
z dziećmi, zasadne jest wprowadzenie zwolnienia z opodatkowania świadczeń otrzymanych
od pracodawcy w związku z objęciem dzieci pracowników opieką sprawowaną przez
dziennego opiekuna oraz pobytem dzieci pracowników w żłobku, klubie dziecięcym lub
przedszkolu.
2. Z tych względów zaproponowano:
1) nowelizację art. 21 ust. 1 pkt 67a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
poprzez rozszerzenie zakresu tego zwolnienia na świadczenia otrzymane
2

z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, związane z pobytem dzieci osób
uprawnionych do tych świadczeń w przedszkolach (dotychczas zwolnieniem objęte
były jedynie świadczenia związane z pobytem dzieci w żłobkach i klubach
dziecięcych),
2) wprowadzenie nowego zwolnienia – art. 21 ust. 1 pkt 67b ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych, na podstawie którego zwolnione z opodatkowania
byłyby świadczenia otrzymane od pracodawcy sfinansowane z innego źródła niż
zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, z tytułu uczęszczania dziecka pracownika
do żłobka, klubu dziecięcego lub przedszkola lub objęcia dziecka pracownika opieką
sprawowaną przez dziennego opiekuna. Zakresem tego zwolnienia objęte będzie
każde świadczenie otrzymane od pracodawcy z omawianego tytułu, tj. świadczenie
związane z opieką nad dziećmi pracowników sfinansowane zarówno w całości, jak
i w części przez pracodawcę, z zastrzeżeniem iż świadczenia takie nie są finansowane
z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Świadczenia związane
z uczęszczaniem dziecka pracownika do żłobka, klubu dziecięcego lub przedszkola
i sfinansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych korzystać będą ze
zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67a ustawy. Na podstawie nowo
dodawanego przepisu zwolnieniem objęte będą nie tylko świadczenia z tytułu
uczęszczania dziecka pracownika do żłobka, klubu dziecięcego lub przedszkola
otrzymane od pracodawcy i sfinansowane z innego źródła niż zakładowy fundusz
świadczeń socjalnych, ale także świadczenie związane objęciem dziecka pracownika
opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.
Jednakże zwolnienie to będzie limitowane. I tak w przypadku:
− uczęszczania dziecka do żłobka lub klubu dziecięcego lub objęcia go opieką
sprawowaną przez dziennego opiekuna limit zwolnienia wynosić będzie 400 zł
miesięcznie na każde dziecko albo
− uczęszczania dziecka do przedszkola limit zwolnienia wynosić będzie 200 zł
miesięcznie na każde dziecko.
Zwolnienie to będzie miało zastosowanie w każdym przypadku uczęszczania dziecka
pracownika do wskazanej w przepisie placówki opiekuńczej, bez względu na jej
charakter, tj. zarówno w przypadku, gdy będzie to placówka zakładowa, jak i placówka
3

inna niż zakładowa (np. prywatne przedszkole czy opiekun dzienny zatrudniony przez
gminę).
Art. 1 pkt 2 i 3 i art. 2 projektu
1. Proponuje się wprowadzenie rozwiązań wspierających działania podatników w zakładaniu
(prowadzeniu) zakładowych żłobków, klubów dziecięcych i przedszkoli, zarówno na etapie
ich tworzenia, jak i prowadzenia (dodawany ust. 1p w art. 22 ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych i ust. 1za w art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).
2. W tym celu proponuje się wprowadzenie szczególnych regulacji dotyczących tworzenia
i prowadzenia zakładowych placówek (jak również odnoszących się do instytucji dziennego
opiekuna). Zaproponowane w projekcie regulacje mają na celu z jednej strony
wyeliminowanie ewentualnych wątpliwości związanych z interpretacją obowiązujących
przepisów, w zakresie możliwości zaliczania do kosztów podatkowych kosztów poniesionych
na wskazaną powyżej działalność, a z drugiej strony określenie możliwości zaliczania do
kosztów podatkowych kosztów ponoszonych na wybraną działalność socjalną, które
w obowiązującym stanie prawnym wyłączone są z kosztów podatkowych.
3. Koszty poniesione na utworzenie i prowadzenie zakładowej placówki będą zaliczane do
kosztów uzyskania przychodów z uwzględnieniem ogólnych regulacji odnoszących się do
takich kosztów, tj. zasad amortyzacji oraz wyłączeń określonych kosztów (wydatków)
z kosztów uzyskania przychodów. W rezultacie koszty, które na podstawie właściwych
przepisów nie stanowią kosztów uzyskania przychodów (w tym dotyczące niepodlegających
amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych), w dalszym ciągu
nie będą podlegały zaliczeniu do kosztów podatkowych również w przypadku utworzenia
i prowadzenia zakładowego żłobka, klubu dziecięcego i przedszkola.
4. W obecnym stanie prawnym, na podstawie ogólnych regulacji obowiązujących w zakresie
kosztów podatkowych, koszty poniesione na utworzenie zakładowej placówki mogą podlegać
zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast koszty prowadzenia zakładowej
placówki stanowią działalność socjalną, której koszty wyłączone są z kosztów uzyskania
przychodów. Jednak z uwagi na propozycję kompleksowego uregulowania zasad rozliczania
kosztów związanych zarówno z tworzeniem, jak i prowadzeniem zakładowych placówek,
zasadne jest wprowadzenie jednoznacznych zapisów w powyższym zakresie. Pozwoli to
również wyeliminować ewentualne wątpliwości związane z ponoszonymi kosztami na
tworzenie placówek zakładowych.
4