Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz niektórych innych ustaw

– 12 –

Przy żegludze całorocznej na Morzu Bałtyckim należy rozważyć następujące istotne
zagrożenia:
– możliwość wystąpienia trudnych warunków pogodowych – silnego wiatru lub sztormu oraz
wysokiej, krótkiej i stromej fali.
– szczególne zagrożenie wyziębieniem na skutek działania niskich temperatur wody
i powietrza.
– szczególne zagrożenie przy żegludze w warunkach silnego oblodzenia.
Ad. 4) Dla każdego istotnego zagrożenia zidentyfikowanego w instrukcji bezpieczeństwa
armator jest zobowiązany do wprowadzenia środka efektywnie zapobiegającego lub
zmniejszającego ryzyko wystąpienia zagrożenia. Mogą to być środki techniczne (konstrukcja
i wyposażenie jednostki pływającej) lub środki operacyjne (ograniczenia w użytkowaniu,
rozkłady alarmowe sporządzone zgodnie z wymogami § 13 rozporządzenia Ministra
Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lutego 2012 r. w sprawie
bezpiecznego uprawiania żeglugi przez jachty morskie (Dz. U. poz. 326)).
Przykłady środków zapobiegających lub minimalizujących ryzyko wystąpienia czynników
zagrożenia:
Ad. wypadnięcie za burtę – np. przeprowadzanie alarmów ćwiczebnych „człowiek za burtą”,
stałe użycie pneumatycznych pasów ratunkowych, zainstalowane stalowe lajfliny na burtach
jachtu, procedury użycia pasów bezpieczeństwa przy wietrze 6 B i powyżej oraz w nocy.
Ad. wychłodzenie organizmu w skutek oddziaływania niskich temperatur (np. jako
dodatkowy czynnik ryzyka dla jachtów uprawiających żeglugę po Morzu Bałtyckim)
– np. dodatkowe wyposażenie w kombinezony ratunkowe, procedury przeszkolenia użycia
środków ochrony cieplnej, zasady ubrania na wachcie.
Ad. wypadnięcie za burtę podczas wachty nocnej, ograniczonej ilości osób na pokładzie
– np. dodatkowe ćwiczenia manewru monachijskiego, procedury użycia pasów
bezpieczeństwa w nocy.
Ad. pożar – np. procedury przeszkolenia w zakresie bezpiecznych zachowań, dodatkowe
wyposażenie w automatyczną instalację gaszenia silnika;
Ad. awaria olinowania stałego grożąca utratą masztu – np. opracowane i wdrożone procedury
kontrolne przy każdym zdaniu/przejęciu jachtu oraz okresowe kontrole i konserwacja;
Przykłady jedynie ilustrują systematykę opracowania instrukcji bezpieczeństwa – zagrożenia
oraz odpowiadające im środki zapobiegawcze lub zmniejszające ryzyko nie są wyczerpująco
opisane dla wybranego rodzaju uprawianej żeglugi. We wszystkich przykładach
w rzeczywistości istnieć będzie więcej istotnych zagrożeń niż przedstawiono w przykładach.
Odpowiedzialnością armatora jest zidentyfikowanie wszystkich zagrożeń związanych
z uprawianiem żeglugi konkretnego rodzaju oraz podjęcie decyzji co do tego, jakie środki są
konieczne w celu zapobiegania lub zmniejszenia ryzyka ich wystąpienia. Wszystkie
– 13 –

zagrożenia oraz odpowiadające im środki zapobiegawcze powinno opisać się w wyczerpujący
sposób.
Ad. 5) Opis jednostki pływającej i wyposażenia:
Armator powinien zadbać o to, aby jednostki pływające były odpowiednie do rodzaju
uprawianej żeglugi lub prowadzonej działalności oraz posiadały co najmniej wyposażenie
wymagane przepisami rozporządzenia Ministra Transportu Budownictwa i Gospodarki
Morskiej z dnia 28 lutego 2012 r. w sprawie bezpiecznego uprawiania żeglugi przez jachty
morskie. Armator może określić dodatkowe wyposażenie. Powinny zostać określone zarówno
jednostka pływająca, jak i jej specyfikacja techniczna i wymagane wyposażenie na pokładzie.
Z instrukcji musi jednoznacznie wynikać, według jakich norm zbudowano jednostkę
pływającą oraz do jakiego zastosowania jest przeznaczona według norm konstrukcyjnych lub
wskazań producenta.
Przykład:
Jednostka rekreacyjna z oznaczeniem CE zgodnie z dyrektywą dotyczącą rekreacyjnych
jednostek pływających przeznaczona do żeglugi pełnomorskiej (kategoria projektowa B:
skonstruowana do żeglugi pełnomorskiej, maks. siła wiatru 8, maks. znacząca wysokość fal
4 m, maks. 6 osób na pokładzie.
[Specyfikacje techniczne jednostki i lista wyposażenia zawarto w załączniku].
Ad. 6) Armator jest odpowiedzialny za zapewnienie, że jednostka pływająca i jej
wyposażenie są właściwie eksploatowane i podlegają ciągłej konserwacji oraz że opisano,
w jaki sposób można tę konserwację zapewnić. Może to być zapewnione poprzez
wykorzystanie np.:
– listy kontrolnej podczas zdania/przejęcia jachtu,
– instrukcji obsługi instalacji określającej właściwą eksploatację,
– wykazu okresowych kontroli i czynności konserwacyjnych jednostki i jej sprzętu.
Ad. 7) W zależności od rodzaju uprawianej żeglugi lub prowadzonej dziłalności, istotnych
zagrożeń, środków zapobiegania i charakteru jednostki pływającej, armator jest zobowiązany
zapewnić, że załoga jednostki jest odpowiednia i posiada odpowiednie kwalifikacje do
bezpiecznego prowadzenia jednostki, co najmniej takie, jak określone w karcie
bezpieczeństwa jachtu. Wymogi w zakresie umiejętności załogi są różne w zależności od
rodzaju żeglugi i danej jednostki pływającej. Wymogi muszą stawać się bardziej
rygorystyczne wraz ze wzrostem wielkości jednostki i zagrożeń. W szczególności załoga
musi być zaznajomiona z wyposażeniem jednostki i instrukcją bezpieczeństwa.
Ad. 8) Jeżeli armator zidentyfikował zagrożenia, których wystąpieniu zapobiega się lub
zmniejsza ryzyko za pomocą ograniczeń operacyjnych, powinny one być zamieszczone
w instrukcji bezpieczeństwa. Może to dotyczyć np. ograniczeń geograficznych w zakresie
– 14 –

użytkowania, okresów w ciągu roku lub w ciągu doby, kiedy żegluga nie może się odbywać,
oraz ewentualnych ograniczeń w liczbie osób znajdujących się na pokładzie.
Ad. 9) Armator zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo w razie najgorszego możliwego
wypadku, tzn. w razie gdy osoby przebywające na pokładzie muszą opuścić jednostkę na
skutek zatonięcia, wywrócenia, pożaru itp. Rozkłady alarmowe powinny być opracowane
zgodnie z wytycznymi zawartymi w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa
i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lutego 2012 r. i mogą być one częścią instrukcji
bezpieczeństwa. Armator może dodatkowo określić sposoby zapoznawania załogi
z rozkładami alarmowymi i procedurami na wypadek niebezpieczeństwa oraz sposoby
przeprowadzania alarmów ćwiczebnych.
Należy podjąć środki w celu zapewnienia, żeby w możliwie największym stopniu zapewnić
ratunek dla wszystkich osób w sytuacji utraty jednostki. Można to zrealizować w następujący
sposób:
– możliwość ratunku na tratwie ratunkowej lub
– możliwość ratunku przez jednostkę płynącą bezpośrednio za daną jednostką (żegluga
w parach), lub
– ustanowienie gotowości i trybu czuwania na lądzie, skąd może dotrzeć ratunek dla
przedmiotowej jednostki,
– inne podobne rozwiązania.
Wykaz nie jest wyczerpujący; należy podkreślić, że istnieje dowolność w wyborze metody.
Decydujące jest zapewnienie przez armatora, po analizie wszystkich możliwie najgorszych
scenariuszy, że podjęto środki, które w tych wypadkach efektywnie zapewniają, że można
w możliwie największym stopniu zapewnić możliwość uratowania i zachowania przy życiu
wszystkich osób do momentu nadejścia pomocy.
Armator powinien zadbać o to, by zagrożenia oraz efektywne środki zapobiegania im zostały
opisane.
Ad. 10) W razie gdy ma miejsce wypadek, decydujące znaczenie ma możliwość
natychmiastowego wezwania i udzielenia pomocy. W zależności od obszaru, ruchu statków,
warunków pogodowych oraz odległości od wybrzeża powinno się podjąć decyzje, jakie
środki w sytuacji zagrożenia posłużą do efektywnego wezwania pomocy. Minimalne
wyposażenie w urządzenia radiokomunikacyjne określa rozporządzenie Ministra Transportu,
Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lutego 2012 r. Załoga powinna zawczasu
wiedzieć, jaka pomoc jest dostępna na danym obszarze, znać dane kontaktowe lub żeglować
w grupie kilku jednostek
Ad. 11) Przed rozpoczęciem żeglugi należy upewnić się, że osoby nie biorące udziału
w samej żegludze zostają poinformowane co do planowanej długości żeglugi, liczby osób na
pokładzie oraz planowanej trasy. Ponadto powinny obowiązywać stałe ustalenia w zakresie
punktów kontaktowych i sposobu alarmowania w razie, gdy na lądzie uzna się, że żegluga
odstąpiła od tych ustaleń bez wcześniejszego zawiadomienia o zmianie.
Ad. 12) Powinno się wziąć pod uwagę to, czy na pokładzie znajdują się osoby niemające
uprzedniego doświadczenia w żeglarstwie lub żeglarstwie morskim. Ma zatem decydujące
– 15 –

znaczenie to, że wszystkie osoby przed rozpoczęciem żeglugi zostają poinstruowane
przykładowo co zasad bezpiecznego zachowania na jachcie, używania indywidualnych
środków bezpieczeństwa i środków ratunkowych, spodziewanego przebiegu żeglugi oraz
zachowania w sytuacji zagrożenia. Armator powinien również zadbać o dokumentowanie
tego faktu np. poprzez wykorzystanie kart, w których poszczególne rubryki są podpisywane
po zapoznaniu się z konkretny fragmentem instrukcji bezpieczeństwa, odbyciem
przeszkolenia w danym zakresie itp.
Ad. 13) Koniecznie jest, aby na bieżąco wyciągano wnioski z awarii, incydentów
i wypadków, jeśli do takich dojdzie i zapobiegano podobnym wydarzeniom w przyszłości.


– 16 –

Załącznik nr 2

Na wodach wolnych od lodu

Żegluga w porze dziennej



Karta Bezpieczeństwa Jachtu Komercyjnego
Nr:

wydana na podstawie
art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 18 sierpnia2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. Nr 228, poz. 1368, z późn. zm.)
W IMIENIU RZĄDU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
przez Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie

Nazwa jachtu:

Sygnał rozpoznawczy:
Armator:


Port macierzysty:

Nr rejestru:

Klasa:

Typ jachtu:

Materiał:
stal
Kategoria projektowa

Rok budowy:

Stocznia/budowniczy:

Pojemność brutto:
Pojemność netto:

Nośność:

Długość kadłuba:

Długość pomiarowa:


Wolna burta:

Wysokość boczna:
Zanurzenie maks.:
Szerokość:

Ilość grodzi wodoszczelnych:


Napęd: (liczba, typ, moc [kW], nr fabryczny, powierzchnia i rodzaj ożaglowania):




Urządzenia radiokomunikacyjne i radionawigacyjne:




Załoga
Dyplomy lub certyfikaty / Liczba osób
Środki ratunkowe
(liczba sztuk / osób)
Ilość, dyplomy
żegluga
żegluga
− łodzie ratownicze
dla osób

Kapitan:



− tratwy pneumatyczne
dla osób



− koła ratunkowe
dla osób
Oficerowie pokładowi:



− pasy ratunkowe
dla osób



− pasy bezpieczeństwa
dla osób
Starszy mechanik:



łącznie dla
osób
wyrzutnia linki ratunkowej




Załoga z kwalifikacjami:


Dopuszczalna ilość pasażerów:



− w żegludze na akwenach treningowych
osób
Załoga z kwalifikacjami:


− w żegludze osłoniętej
osób



− w żegludze przybrzeżnej
osób
Radiooperator:



− w żegludze pełnomorskiej osób



− w żegludze oceanicznej osób
Inni:



Łączna ilość pasażerów i załogi:



− w żegludze na akwenach treningowych
osób
Minimum / Maksimum



− w żegludze osłoniętej
osób



− w żegludze przybrzeżnej
osób
− w żegludze pełnomorskiej osób

/


/

− w żegludze oceanicznej osób
Inne wymagania i warunki:




3 zgodnie z Międzynarodową konwencją o liniach ładunkowych, 1966