Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji Sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych, sporządzonej w Sztokholmie dnia 22 maja 2001 r.

3
benzenu (HCB) i polichlorowanych bifenyli (PCB) z niezamierzonej ich
produkcji (artykuł 5 i załącznik C),
4) zobowiązanie do zagospodarowania pozostałości i odpadów,
zawierających substancje kontrolowane przez Konwencję Sztokholmską,
w sposób bezpieczny, skuteczny i przyjazny dla środowiska (artykuł 6
litera d).
Ponadto postanowienia Konwencji Sztokholmskiej zobowiązują strony do
następujących działań rutynowych, przewidzianych praktycznie w każdej
konwencji z zakresu ochrony środowiska:
− ustanowienia mechanizmu wymiany informacji, promującego
zmniejszenie lub eliminację produkcji, stosowania i uwalniania TZO oraz
upowszechniającego dane o substancjach wobec nich alternatywnych
i związanym z tym ryzyku (artykuł 9),
− informowania twórców polityki, decydentów oraz społeczeństwa
odnośnie do trwałych zanieczyszczeń organicznych, podnoszenia
świadomości w tym zakresie i prowadzenia edukacji społecznej
(artykuł 10),
− prowadzenia prac badawczych, rozwojowych i monitoringu (artykuł 11),
− sporządzania programów wdrażania i okresowego ich uaktualniania
(artykuł 7),
− składania raportów Konferencji Stron dotyczących działań, jakie zostały
podjęte w celu wdrożenia postanowień konwencji (artykuł 15),
− udzielania pomocy technicznej na wnioski stron krajów rozwijających się
i dokonujących transformacji gospodarki (artykuł 12),
− udzielania, zgodnie z własnymi możliwościami, wsparcia finansowego
w stosunku do działań krajowych zmierzających do osiągnięcia celów
Konwencji Sztokholmskiej (artykuł 13).
Konwencja Sztokholmska stanowi podstawę prawną podejmowania działań
na poziomie światowym w celu ochrony środowiska i zdrowia ludzi przed
trwałymi zanieczyszczeniami organicznymi.



4
Podane wyżej postanowienia Konwencji Sztokholmskiej nie wykraczają
poza przepisy prawodawstwa wspólnotowego. Wspólnota Europejska
przyjęła dokumenty strategiczne („Strategię Wspólnoty w odniesieniu do
dioksyn, furanów i polichlorowanych bifenyli”), jak i wiele instrumentów
prawnych, wiążących dla jej państw członkowskich, ułatwiających realizację
zobowiązań wynikających z Konwencji Sztokholmskiej, które przyczyniają
się do osiągnięcia następujących celów:
− zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska,
− ochrona zdrowia ludzkiego,
− ostrożne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych,
− promowanie działań na poziomie międzynarodowym w celu roz-
wiązywania regionalnych lub światowych problemów środowiskowych.
Polskie ustawodawstwo nie zawiera przepisów uniemożliwiających
wprowadzenie w życie Konwencji Sztokholmskiej. Wprost obowiązują
w Rzeczypospolitej Polskiej przepisy rozporządzenia (WE) nr 850/2004
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. dotyczącego
trwałych zanieczyszczeń organicznych i
zmieniającego dyrektywę
79/117/EWG (Dz. Urz. WE L 158 z 30.04.2004, str. 7, z późn. zm.). Ponadto
transponowano przepisy dyrektyw, m.in. dotyczące polichlorowanych bifenyli
i trifenyli. Przepisy krajowe podlegają ciągłym zmianom, co wiąże się
również z transpozycją zmienionych regulacji Unii Europejskiej do polskiego
prawodawstwa.
Na obecnym etapie Rzeczpospolita Polska spełnia formalnie wszystkie
postanowienia Konwencji Sztokholmskiej, zaś spełnienie tych postanowień
w gospodarce zostanie osiągnięte wcześniej niż wymaga tego Konwencja
Sztokholmska (ze względu na wcześniejsze terminy wynikające z dyrektyw
Unii Europejskiej, z uwzględnieniem wynegocjowanych okresów
przejściowych i przepisów prawa krajowego). Stan taki jest wynikiem
prowadzonych w
kraju od wielu lat badań i analiz skutkujących
wprowadzaniem zmian w

przepisach prawnych, ukierunkowanych na



5
ograniczenie negatywnego oddziaływania TZO na zdrowie ludzi
i środowisko.
3. Przewidywane skutki związane z wejściem w życie postanowień Konwencji
Sztokholmskiej i źródła finansowania
3.1. Skutki społeczne
Ograniczenia we wprowadzaniu do obrotu i do środowiska grupy
substancji niebezpiecznych – bardzo toksycznych, zagrażających życiu
i zdrowiu ludzkiemu – determinują ograniczenie ryzyka związanego ze
zwiększoną ich biokumulacją na kolejnych poziomach łańcucha
troficznego, a także przyczynią się do zmniejszenia zanieczyszczenia
środowiska i do poprawy stanu zdrowia przyszłych pokoleń. Dlatego
też ze względów społecznych jest wskazane, aby Rząd Rzeczy-
pospolitej Polskiej ratyfikował Konwencję Sztokholmską, wykazując
w ten sposób troskę o bezpieczeństwo ekologiczne kraju i jego
obywateli.
3.2. Skutki gospodarcze
Wdrożenie podstawowych postanowień Konwencji Sztokholmskiej
(wskazanych w punkcie 2.A i 2.B) nie spowoduje negatywnych skutków
w gospodarce krajowej, ponieważ aktualnie w Rzeczypospolitej
Polskiej nie są wytwarzane, stosowane, importowane ani eksporto-
wane preparaty zawierające substancje wyszczególnione w załączniku
A i B do Konwencji Sztokholmskiej. Od ponad dwudziestu pięciu lat
w produkcji środków ochrony roślin stosuje się substancje i preparaty,
które nie zawierają trwałych zanieczyszczeń organicznych.
Jedynie PCB są stosowane w eksploatowanych w gospodarce
w
dawniej wyprodukowanych transformatorach i
kondensatorach,
których termin użytkowania, zgodnie z przepisami ustawy z dnia
27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska,
ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100,
poz. 1085, z późn. zm.), upływa w 2010 r., a zgodnie z posta-
nowieniami Konwencji Sztokholmskiej dopiero w 2025 r. Obowiązek



6
wycofania z użytkowania wszystkich urządzeń, zawierających PCB,
spoczywa na ich użytkownikach.
Ograniczanie niezamierzonej produkcji PCDD/PCDF, HCB i PCB wiąże
się m.in. z:
− restrukturyzacją przemysłu,
− wprowadzaniem najlepszych dostępnych technik (BAT),
w szczególności w odniesieniu do instalacji, w których są pro-
wadzone procesy technologiczne w wysokich temperaturach
w obecności tlenu, w których powstają TZO,
− wdrażaniem coraz bardziej efektywnych systemów ograniczania
emisji zanieczyszczeń do powietrza,
− sukcesywnie prowadzoną modernizacją procesów spalania,
w szczególności w indywidualnych paleniskach, i z poprawą
oczyszczania spalin z kotłowni węglowych.
Pośrednim skutkiem ratyfikacji Konwencji Sztokholmskiej będzie także
rozwój przemysłu energetycznego. Zwiększenie produkcji energii
elektrycznej, w tym ze źródeł odnawialnych, jest najskuteczniejszym
sposobem ograniczania zanieczyszczeń, w tym TZO, z tzw. „niskiej
emisji”.
3.3. Skutki finansowe
Skutkiem finansowym związania się Rzeczypospolitej Polskiej
Konwencją Sztokholmską
będzie obowiązek zapłaty składki
członkowskiej. Według dokonanego oszacowania Rzeczpospolita
Polska będzie wnosić składki wynikające z indykatywnej skali ONZ
określonej na poziomie rzędu 0,461 %, w przypadku 2008 r.
w wysokości ok. 23 131 USD (tj. ok. 0,758 % budżetu Konwencji
Sztokholmskiej), czyli w wysokości podobnej, jak w pozostałych
konwencjach Narodów Zjednoczonych. Wysokość składek jest
uzależniona od liczby ratyfikacji, a przede wszystkim liczby ratyfikacji
złożonych przez kraje rozwinięte, które płacą najwyższe składki.



7
Dokładna wysokość składki zostanie ustalona, kiedy Rzeczpospolita
Polska stanie się stroną Konwencji Sztokholmskiej.
3.4. Skutki polityczne
Ze względu na fakt, że Wspólnota Europejska już w 2004 r. przystąpiła
do Konwencji Sztokholmskiej, to ze względów politycznych
Rzeczpospolita Polska, jako państwo członkowskie Unii Europejskiej,
powinna ratyfikować Konwencję Sztokholmską, wykazując w ten
sposób gotowość do pełnej realizacji wspólnotowych wymagań
w sferze ochrony środowiska. Ratyfikacja Konwencji Sztokholmskiej
spowoduje umocnienie pozycji Rzeczypospolitej Polskiej, stawiając
nasz kraj w roli kraju wiodącego w sprawach ochrony środowiska
w grupie państw Europy rodkowej i Wschodniej.
3.5. Skutki prawne
Związanie Rzeczypospolitej Polskiej Konwencją Sztokholmską nie
pociągnie za sobą znaczących skutków prawnych, ponieważ
postanowienia Konwencji Sztokholmskiej są łagodniejsze w stosunku
do już obowiązujących przepisów zarówno krajowych, jak
i wspólnotowych. W punkcie 4.2 podano przepisy prawne, o które
powinno zostać rozszerzone polskie prawodawstwo. Większość tych
przepisów stanowią akty wykonawcze do obowiązujących ustaw
w dziedzinie ochrony środowiska.
3.6. Niezbędne nakłady na wdrożenie Konwencji Sztokholmskiej i źródła
finansowania
Ocena kosztów rozwiązania problemu trwałych zanieczyszczeń
organicznych w Rzeczypospolitej Polskiej została zaprezentowana
w „Krajowej strategii ochrony środowiska przed trwałymi zanie-
czyszczeniami organicznymi” przyjętej przez Radę Ministrów w dniu
10 grudnia 2002 r. Została ona sporządzona na podstawie odnośnych
informacji zawartych w
„Programie wykonawczym drugiej polityki
ekologicznej państwa”, w którym uwzględniono m.in. główne zagad-
nienia regulowane Konwencją Sztokholmską.