Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym

Wysokość kary pieniężnej za niedopełnienie wskazanych powyżej obowiązków, w zakresie ropy
naftowej i paliw, zgodnie z art. 63 ust. 16 ustawy o zapasach, wylicza się na podstawie:
–
cen sprzedaży paliw, w zakresie których nastąpiło naruszenie przepisów ustawy,
stosowanych przez producenta lub handlowca, w dniu stwierdzenia niedopełnienia
obowiązków, a w przypadku niemożności zastosowania tych cen – na podstawie
przeciętnych cen stosowanych, w danym miesiącu, przez producenta lub handlowca
posiadającego największy udział w krajowym rynku paliw,
–
średniej ceny ropy naftowej gatunku Brent, obowiązującej na londyńskiej
Międzynarodowej
Giełdzie Paliwowej (IPE) w dniu stwierdzenia niedopełnienia
obowiązków,
–
cen gazu ziemnego ustalonych w taryfie przedsiębiorstwa energetycznego, o którym

mowa w art. 24 ust. 1.
Dokonując wyliczania kary pieniężnej, przyjmowano średnią cenę sprzedaży paliwa, wyliczoną
na podstawie faktur sprzedaży paliwa z dnia stwierdzenia niedopełnienia obowiązków,
pomniejszoną o wartość podatku akcyzowego i opłaty paliwowej, gdy podatek ten i opłata były
zawarte w cenie tego paliwa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 grudnia 2008 r. (sygn. akt VI SA/WA
1567/08) w sprawie ze skargi J & S Energy S.A. dokonał innej interpretacji przepisów co do
sposobu wyliczania kary pieniężnej za niedopełnienie obowiązku tworzenia i utrzymywania
zapasów obowiązkowych paliw. Zgodnie z interpretacją sądu: „Jeżeli więc Minister Gospodarki
miał wątpliwości co do przyjęcia właściwych podstaw wyliczenia wysokości kary nałożonej na
skarżącego przedsiębiorcę, to powinien zastosować zasadę in dubio pro reo i skalkulować karę
na podstawie najniższych cen stosowanych przez spółkę J & S Energy S.A. w dniu 1 sierpnia
2008 r.”.
Powyższa interpretacja Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego została zaaprobowana przez
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 października 2009 r.
Wyliczanie wysokości kary pieniężnej za niedopełnienie obowiązku tworzenia i utrzymywania
zapasów obowiązkowych ropy naftowej i paliw na podstawie najniższych cen stosowanych
przez przedsiębiorcę może stanowić zachętę dla przedsiębiorcy uchylającego się od wypełniania
ustawowego obowiązku do przeprowadzania codziennie jednej transakcji sprzedaży paliw po
możliwie najniższych cenach, aby zapłacenie kary było bardziej opłacalne niż utrzymywanie
zapasów.

2
Wobec możliwości różnej interpretacji powyższych przepisów, jest konieczne ich

doprecyzowanie, aby w przyszłości nie budziły wątpliwości interpretacyjnych. W tym celu oraz
w celu uproszczenia sposobu wyliczania wysokości kary pieniężnej, w projekcie ustawy
w art. 63 wprowadzono następujące zmiany:
1) ust. 2 nadano następujące brzmienie:
„2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, kara pieniężna wynosi:
1) równowartość iloczynu kwoty 4 500 zł i wielkości niedoboru ropy naftowej lub gazu
płynnego (LPG), wyrażonej w tonach, lub niedoboru paliw, o których mowa w art. 5
ust. 2 pkt 2, wyrażonej w metrach sześciennych;
2) równowartość 250 % wartości niedoboru gazu ziemnego, wyliczonej według cen gazu
ziemnego ustalonych w taryfie przedsiębiorstwa energetycznego, o którym mowa
w art. 24 ust. 1.”;
2) ust. 16, określającemu sposób wyliczania kary, nadano brzmienie:
„16. Wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1:
1) pkt 3 – wylicza się na podstawie:
a) ceny sprzedaży paliwa stosowanej przez producenta lub handlowca mającego
największy udział w krajowym rynku paliw, w dniu stwierdzenia niedopełnienia
obowiązków, pomniejszonej o wartość podatku akcyzowego i opłaty paliwowej,
w przypadku gdy są one zawarte w cenie tego paliwa,
b) cen gazu ziemnego ustalonych w taryfie przedsiębiorstwa energetycznego,
o którym mowa w art. 24 ust. 1;
2) pkt 7 – wylicza się na podstawie ceny określonej w decyzji, o której mowa w art. 33
ust. 1 pkt 3 lit. b;
3) pkt 20 – wylicza się na podstawie:
a) średniej ceny ropy naftowej gatunku Brent, obowiązującej na londyńskiej
Międzynarodowej Giełdzie Paliwowej (IPE) w dniu stwierdzenia niedopełnienia
obowiązków,
b) ceny sprzedaży paliwa stosowanej przez producenta lub handlowca mającego
największy udział w krajowym rynku paliw, w dniu stwierdzenia niedopełnienia
obowiązków, pomniejszonej o wartość podatku akcyzowego i opłaty paliwowej,
w przypadku gdy są one zawarte w cenie tego paliwa.”.


3

Powyższy sposób wyliczania kary pieniężnej zaproponowany w projekcie ustawy nie tylko
wyeliminuje ewentualne wątpliwości interpretacyjne, lecz także umożliwi skrócenie
postępowania administracyjnego.
Proponowana w art. 63 w ust. 2 w pkt 1 kwota bazowa – 4 500 zł umożliwi, w sposób czytelny,
obliczenie kary na poziomie zbliżonym do kar obliczonych na podstawie obowiązujących
przepisów (przy obecnych cenach ropy i paliw oraz kursie USD/PLN) podwyższonych średnio
o ok. 10 %, w celu uwzględnienia możliwych zmian cen ropy i paliw.
W celu określenia kwoty bazowej (4 500 zł) wykorzystano prognozy dotyczące wzrostu cen
ropy naftowej, zawarte w projekcie „Polityki energetycznej Polski do 2030 r.”. Utrzymanie
odpowiedniego poziomu kary (jej wysokości) jest konieczne dla zapewnienia skuteczności
egzekwowania obowiązku ustawowego.

Ceny paliw mających największy udział w zapasach obowiązkowych (na dzień 30 czerwca
2009 r.) oraz ich wpływ na obliczenie wysokości kary pieniężnej (ceny paliw bez akcyzy
i opłaty paliwowej):
– benzyna

– 1 608,24 zł/m3,
– olej napędowy
– 1 727,24 zł/m3.
-


Na dzień
Cena benzyny (bez opłaty Wysokość kary na podstawie

paliwowej i akcyzy)
dotychczasowej metodologii – 250 %

w PLN za m³
wartości niedoboru w PLN/m3
30.06.
2009 r.
1 608,24
4 020,60
Na dzień
Cena oleju napędowego
Wysokość kary na podstawie

(bez opłaty paliwowej
dotychczasowego sposobu wyliczania –

i akcyzy) w PLN za m³
250 % wartości niedoboru w PLN/m3
30.06.
2009 r.
1 721,24
4 303,10

4
Wysokość kary pieniężnej na podstawie dotychczasowego sposobu jej wyliczania za niedobór
w zapasach ropy naftowej przedstawia poniższa tabela:

Na dzień
Notowania ropy
PLN/USD
BBL/tonę Cena tony w PLN
Wysokość kary na

Brent w USD/bbl



podstawie
dotychczasowego
sposobu wyliczania –
250 % wartości
niedoboru w
PLN/tona
28.10.
2009 r.
78,3
2,82
7,28
1 607,5
4 018,70



2007 r.
średnio
72,58
2,77
7,28
1 463,6
3 659,00



2008 r.
średnio
99,09
2,41
7,28
1 738,5
4 346,30

Z uwagi na istotną zmianę art. 63 ust. 2 ustawy, wskutek czego nastąpi wyczerpujące
uregulowanie w tym ustępie wysokości kary pieniężnej i sposobu jej ustalania w przypadkach
określonych w art. 63 ust. 1 pkt 1 i 2, nowelizacji podlega art. 63 ust. 16, którego zakres
regulacji zostaje ograniczony do ustalania wysokości kar pieniężnych, o których mowa w art. 63
ust. 1 pkt 3, 7 i 20.
W art. 63 w ust. 16, w jego nowym brzmieniu, wprowadza się zarazem zmiany mające na celu
uproszczenie sposobu ustalania wysokości kar pieniężnych. I tak w zakresie art. 63 ust. 1:
1) pkt 3 – ze względu na to że przepis ten dotyczy nie tylko paliw, o których mowa w art. 5
,
ust. 2 pkt 2 ustawy (benzyny silnikowe i materiały pędne do silników lotniczych, oleje
napędowe do silników i oleje napędowe pozostałe oraz materiały pędne do silników
lotniczych na bazie nafty oraz ciężkie oleje opałowe), lecz także gazu ziemnego, przyjęto,
że w przypadku:
– paliw – karę pieniężną wylicza się na podstawie ceny sprzedaży paliwa stosowanej
przez producenta lub handlowca mającego największy udział w krajowym rynku
paliw, w dniu stwierdzenia niedopełnienia obowiązków, pomniejszonej o wielkość
akcyzy i opłaty paliwowej, w przypadku gdy opłaty te są zawarte w cenie tego paliwa.
Spółka Orlen S.A. jako producent lub handlowiec zamieszcza codziennie na swojej
stronie internetowej ceny za ropę naftową i paliwa,

5
– gazu ziemnego – karę pieniężną wylicza się na podstawie cen gazu ziemnego
ustalonych w taryfie przedsiębiorstwa energetycznego, o którym mowa w art. 24
ust. 1 ustawy, zatwierdzonej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,
2) pkt 7 – mając na uwadze fakt, że w decyzji wydanej przez Ministra Gospodarki, o której

mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy, będzie określana cena sprzedaży zapasów
obowiązkowych, zaproponowano, aby wysokość kary pieniężnej za niedopełnienie
obowiązku sprzedaży tych zapasów wyliczało się jako iloczyn wartości niesprzedanych

zapasów, według ceny określonej w tej decyzji i 350 % tej wartości,
3) pkt 20 – w celu uproszczenia wyliczania kary pieniężnej za powstanie niedoboru
w stosunku do ewidencyjnego stanu zapasów lub uchybień w zakresie magazynowania
zapasów
państwowych, ich wymiany, konserwacji oraz ilościowej i jakościowej ochrony

stanu tych zapasów proponuje się wyliczać tę karę na podstawie:
– średniej ceny ropy naftowej gatunku Brent, obowiązującej na londyńskiej
Międzynarodowej Giełdzie Paliwowej (IPE) w dniu stwierdzenia niedopełnienia
obowiązków,
– ceny sprzedaży paliwa stosowanej przez producenta lub handlowca posiadającego
największy udział w krajowym rynku paliw, w dniu stwierdzenia niedopełnienia
obowiązków, pomniejszonej o wielkość akcyzy i opłaty paliwowej, gdy opłaty te są
zawarte w cenie tego paliwa.
Wątpliwości interpretacyjne dotyczyły także prawidłowego oznaczania dnia stwierdzenia
niedopełnienia obowiązków, o których mowa w art. 63 ust. 1 pkt 1 – 3, 7 oraz 20.
Dotychczasowa praktyka wskazuje, że dniem tym powinien być dzień podpisania protokołu
kontroli. Przyjęcie takiego rozwiązania jest uzasadnione brzmieniem art. 29 ust. 8 zdanie
drugie. Zgodnie z tym przepisem „Odmowa podpisania protokołu nie stanowi przeszkody do
jego podpisania przez kontrolującego i realizacji ustaleń kontroli.”.
Proponowany w projekcie ustawy sposób obliczania kary pieniężnej wychodzi naprzeciw
przepisom art. 21 dyrektywy Rady 2009/119/WE nakładającej na państwa członkowskie
obowiązek utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej lub produktów naftowych,
zgodnie z którym „Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające”.
Zmiana ustawy nie spowoduje negatywnych skutków dla finansów publicznych, rozwoju
regionów, gospodarki narodowej i rynku pracy z uwagi na to, że celem zmiany jest uproszczenie
sposobu obliczania wysokości powyższych kar.

6