Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania

Oczywiście nowe inwestycje mieszkaniowe finansowane kredytem preferencyjnym
będą również generowały wpływy do budżetu państwa: bezpośrednie lub pośrednie, przez
branże powiązane oraz pozytywne oddziaływania programu na sytuację przedsiębiorstw
aktywnych na rynku mieszkaniowym w pogorszonych warunkach gospodarczych. Chociaż
aspekt ten jest bez wątpienia istotnym elementem oceny skutków proponowanych rozwiązań
nie można jednak zapominać, że skala tych efektów nie będzie jednak wprost proporcjonalna
(nie w znaczeniu kwot, ale relacji pomiędzy dochodami i wydatkami) do wydatków
generowanych na obsługę programu. Ten ostatni umożliwia bowiem finansowanie transakcji
zaspokajających potrzeby mieszkaniowe kredytobiorców również na rynku wtórnym (w
dotychczasowym okresie realizacji programu kredyty te stanowiły ok. 64% łącznej liczby
kredytów udzielonych na warunkach ustawy), co zostało pomięte w przedstawionej przez
projektodawców ocenie.

Ad. 2) Pomijając zasadnicze zastrzeżenia do przedłożonej propozycji zmian ustawowych,
wskazujące na konieczność przeprowadzenia analiz pozwalających świadomie, po
uwzględnieniu szerokiego kontekstu uwarunkowań finansów publicznych państwa, ocenić
możliwości wprowadzenia proponowanych rozwiązań, projekt ustawy nie jest również
wystarczająco dopracowaną propozycją legislacyjną. Wymaga on wprowadzenia
dodatkowych zmian:

-
w art. 4 ustawy powinny zostać wprowadzone zmiany uwzględniające tryb
oświadczania i ewentualnych sankcji dotyczących warunku udzielenia,

w przypadku jednoosobowych gospodarstw domowych, kredytu finansującego
wyłącznie „pierwsze mieszkanie”. Warunek ten jest warunkiem nowym, nie
odnoszącym się obecnie do dotychczasowych beneficjentów programu.

W przypadku aktualnego warunku nie posiadania tytułu prawnego do innego
mieszkania na dzień podpisania umowy ustawa zawiera przepisy dotyczące ww.
kwestii;

-
wydaje się, że proponowany tytuł ustawy („ustawa o finansowym wspieraniu
udzielanym przez państwo w nabywaniu własnego mieszkania”) nie jest
sformułowany prawidłowo. Opiera się on na aktualnej nazwie aktu prawnego, która
– po wprowadzeniu proponowanej zmiany – przestaje być sformułowaniem jasnym
(brak dopełnienia wskazującego kto jest wspierany). Biorąc pod uwagę uzasadnienie
projektu ustawy, słusznie podnoszące, że niejednokrotnie warunkiem podjęcia
decyzji o założeniu rodziny jest uprzednie zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych –
co
w niedostatecznym stopniu uwzględniają obecne regulacje prawne – być może
właściwym byłoby pozostawienie aktualnego tytułu ustawy bez zmian;

-
w projekcie ustawy pominięta zupełnie została kwestia wpływu zmiany
przewidującej poszerzenie programu wsparcia o jednoosobowe gospodarstwa
domowe na zachowanie założonego przez ustawodawcę adresowania programu.
Ustawa, nie określając jakichkolwiek ograniczeń dochodowych dotyczących
kredytobiorców programu, w warstwie adresowania odwołuje się obecnie przede
wszystkim do kryteriów maksymalnej powierzchni i ceny/kosztów budowy
kredytowanej nieruchomości. Po poszerzeniu zakresu beneficjantów programu
o jednoosobowe gospodarstwa domowe obecny limit maksymalnej powierzchni
5

mieszkania, wynoszący 75 m2, przestaje być już efektywnym parametrem
zapewniającym właściwe adresowanie pomocy pochodzącej ze środków
publicznych;

-
ze względu na tak znaczącą dla realizacji programu zmianę, pewną wadą propozycji
poselskiej jest fakt, że uzasadnienie – poza proponowanym rozwiązaniem – nie
zawiera żadnej analizy szerokich uwarunkowań realizacji obecnego programu, pod
kątem wyeliminowania ewentualnych innych problemów jego realizacji.

Z uzasadnienia nie wynika, czy takie analizy były przeprowadzane.


Podsumowując powyższe zastrzeżenia, Rząd podtrzymuje dotychczasową ocenę
propozycji poszerzenia programu, wyrażoną już w stanowisku Rządu do druku nr 480,
przewidującej poszerzenie beneficjentów programu wsparcia o jednoosobowe gospodarstwa
domowe ubiegające się o kredyt w celu zakupu lub budowy pierwszego własnego mieszkania.
Jest to w ocenie Rządu zasadny kierunek zmian, który – w przypadku podjęcia decyzji o
kolejnej zmianie przepisów ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego
mieszkania zakładającej zwiększenie zakresu jej oddziaływania na rynek – powinien zostać
uwzględniony. Podjęcie decyzji w ww. zakresie wymaga jednak uwzględnienia szeroko
rozumianych uwarunkowań wpływających na sytuację finansów publicznych, w tym
możliwości zapewnienia wystarczających środków finansujących inne ważne programy
polityki mieszkaniowej finansowane w oparciu o Fundusz Dopłat (program wsparcia
budownictwa socjalnego – aspekt ten został zupełnie pomięty w ocenie skutków finansowych
poselskiego projektu ustawy). W warunkach spadku dochodów budżetowych oraz
utrudnionych uwarunkowań finansowania wielu zadań środkami budżetu państwa wymagana
jest bowiem szczególna dbałość o zapewnienie zintegrowanego charakteru działań
zwiększających wydatki publiczne.

Biorąc powyższe pod uwagę, Rząd nie popiera zmian zawartych w przedłożonym
z inicjatywy poselskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu
rodzin w nabywaniu własnego mieszkania (druk sejmowy nr 1930).

Jednocześnie, w przypadku pozytywnej oceny możliwości dalszego poszerzenia
programu preferencyjnych kredytów mieszkaniowych, Rząd deklaruje przygotowanie i
skierowanie do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej spójnej pod względem merytorycznym i
legislacyjnym propozycji zmian w ustawie o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu
własnego mieszkania.


6