Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych oraz ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego

19
W zakresie ustawy z dnia 20 grudnia 2002 r. o organizacji niektórych rynków
rolnych zgłoszono propozycję zmniejszenia obciążeń administracyjnych na-
łożonych na przetwórców słomy lnianej lub konopnej na włókno.
Uwaga została uwzględniona, przez uchylenie obowiązku sporządzania pro-
tokołu ze zbioru słomy lnianej lub konopnej oraz protokołu z przetworzenia
słomy lnianej lub konopnej na włókno.
W zakresie ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców
i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego zgło-
szono w szczególności następujące uwagi i propozycje zmian:
1) propozycja zmiany sposobu przyznawania płatności niezwiązanych
z produkcją w sposób zapewniający całkowite wykorzystanie środków fi-
nansowych przewidzianych na ten cel w danym roku – uwaga została
uwzględniona. Pierwotny projekt ustawy przedstawiony do konsultacji
przewidywał rozwiązanie polegające na przyznawaniu płatności niezwią-
zanych poszczególnym rolnikom proporcjonalnie do udziału indywidual-
nej ilości referencyjnej danego producenta w całkowitej ilości referencyj-
nej. System ten zakładał zatem, że w przypadku nieprzyznania części
płatności niezwiązanych (np. z powodu niezłożenia wniosków o przyzna-
nie płatności), środki finansowe przewidziane na ten cel pozostają nie-
wykorzystane.
W obecnie projektowanych przepisach proponuje się rozdzielenie całości
pieniędzy na płatności niezwiązane z produkcją jedynie między tych pro-
ducentów, którzy ubiegają się o przyznanie płatności, tak aby wszystkie
środki finansowe przewidziane na dany rok zostały wykorzystane,
2) szerokiej dyskusji został poddany temat związany z dysponowaniem
prawami do uzyskania płatności (zarówno związanych, jak i niezwiąza-
nych z produkcją). W toku konsultacji zgłaszano szereg propozycji w tym
zakresie, a wśród nich w szczególności propozycje dopuszczenia swo-
bodnego zbywania prawa do:
– uzyskania
płatności niezwiązanej,

20
– uzyskania
płatności związanej i niezwiązanej wraz z całością gospo-
darstwa,
– płatności niezwiązanej w przypadkach przechodzenia rolnika na rentę
i emeryturę,
– płatności niezwiązanej w ślad za dotychczasowym prawem do płat-
ności zbytym w okresie od dnia 31 marca 2007 r. do dnia wejścia
w życie projektowanej ustawy.
Ostatecznie, w wyniku przeprowadzonej dyskusji, ustalono, że zasady
dotyczące dysponowania prawem do uzyskania płatności związanych
z produkcją pozostaną niezmienione (prawo niepodzielne, zbywalne
i dziedziczne), natomiast prawo do uzyskania płatności niezwiązanych
z produkcją będzie mogło być niepodzielne, dziedziczne oraz zbywane
wyłącznie w przypadku jednoczesnego zbycia całego gospodarstwa rol-
nego.
Ustanowienie zasady niepodzielności prawa do uzyskania płatności nie-
związanej służy utrzymaniu stałej liczby beneficjentów tego wsparcia, co
jest zgodne z historycznym charakterem tego uprawnienia. Historyczna
specyfika tego prawa nie pozwala również na dopuszczenie możliwości
swobodnego jego zbywania i pozwala jedynie na jego zbycie wraz z ca-
łym gospodarstwem.
Jednocześnie został ustanowiony wyjątek dla tych producentów, którzy
w okresie od dnia 31 marca 2007 r. do dnia wejścia w życie projektowa-
nej ustawy zbyli swoje dotychczasowe prawa do uzyskania płatności.
Plantatorzy ci nabędą z mocy ustawy prawo do uzyskania płatności nie-
związanych, ponieważ znajdowali się w rejestrze producentów surowca
tytoniowego w dniu 31 marca 2007 r., jednak jeszcze przed dniem wej-
ścia w życie projektowanych przepisów zrezygnowali z przysługujących
im płatności uzupełniających dla producentów surowca tytoniowego,
zbywając prawo do ich uzyskania. Ustanowiony wyjątek umożliwi tym
producentom przekazanie prawa do uzyskania płatności niezwiązanej
nabytego po wejściu w życie projektowanej ustawy, w ślad za wcześniej
przekazanym dotychczasowym prawem do uzyskania płatności,

21
3) propozycja odstąpienia od konieczności składania wniosku o potwier-
dzenie nabycia z mocy ustawy prawa do uzyskania płatności niezwiąza-
nej – uwaga nie została uwzględniona. Odstąpienie od konieczności zło-
żenia wniosku w przedmiotowej sprawie sprowadzałoby się do wydawa-
nia decyzji z urzędu, co mogłoby powodować szereg trudności admini-
stracyjnych, takich jak np. przyznanie uprawnień osobom zmarłym,
4) propozycja umożliwienia uzyskania płatności niezwiązanych producen-
tom, których gospodarstwa są mniejsze niż 1 ha – uwaga nie została
uwzględniona. Warunek posiadania gospodarstwa rolnego

o powierzchni przynajmniej 1 ha jest stosowany do wszystkich płatności
bezpośrednich w Polsce. Wyjątkiem są tutaj płatności dla plantatorów
ziemniaków przeznaczonych na skrobię oraz dotychczasowe płatności
uzupełniające dla producentów surowca tytoniowego. Należy jednak
podkreślić, że wyjątek ustanowiony w odniesieniu do plantatorów tytoniu
dotyczył płatności uzupełniających związanych z produkcją i uwzględniał
specyfikę tej gałęzi produkcji rolnej. Jednocześnie producenci surowca
tytoniowego byli wielokrotnie informowani o potrzebie dostosowywania
gospodarstw do warunków obowiązujących na pozostałych rynkach.
Projektowane płatności niezwiązane z produkcją będą przyznawane rol-
nikom niezależnie od faktu prowadzenia bądź zaniechania uprawy tyto-
niu, a więc nie ma uzasadnienia do ustanowienia wyjątków uwzględnia-
jących specyfikę tej uprawy, tak jak ma to miejsce w przypadku płatności
związanych z produkcją,
5) propozycja zmiany sposobu obliczania wielkości referencyjnej polegają-
cej na przyjęciu średniej wielkości produkcji z lat 2005-2006 zamiast pro-
dukcji tylko z jednego roku 2006 – uwaga nie została uwzględniona. Po-
cząwszy od 2006 r. w Polsce został zniesiony system kwotowania pro-
dukcji surowca tytoniowego (wysokość produkcji nie była ograniczona
kwotą), a więc produkcja z tego okresu najlepiej odzwierciedla faktyczne
możliwości rynkowe poszczególnych producentów. Jednocześnie, biorąc
pod uwagę możliwe trudności wynikające z przyjęcia jednorocznego

22
okresu referencyjnego, w projektowanej ustawie przyjęto rozwiązania
uwzględniające sytuacje, w których:
– zbiór tytoniu w 2006 r. był nadzwyczajnie niski – indywidualna ilość
referencyjna nie może być niższa niż ilość surowca tytoniowego obję-
tego umową na uprawę tytoniu lub umową kontraktacji pomniejszoną
o 30%,
– plantator nie podjął uprawy tytoniu w 2006 r., mimo że znajdował się
w rejestrze producentów prowadzonym przez Agencję Rynku Rolne-
go – do określenia indywidualnej ilości referencyjnej zostanie przyjęta
produkcja z 2005 r.,
6) propozycja rezygnacji lub wydłużenia terminu na przekazanie do Agencji
Rynku Rolnego informacji na temat nabycia prawa do uzyskania płatno-
ści związanej lub niezwiązanej – uwaga została uwzględniona. Projekt
ustawy w wersji skierowanej do konsultacji przewidywał określenie dzie-
sięciodniowego terminu na przekazanie do Agencji Rynku Rolnego do-
kumentów potwierdzających nabycie prawa do uzyskania płatności zwią-
zanych i niezwiązanych. W obecnie projektowanych przepisach termin
ten został wydłużony do 14 dni. Ponadto doprecyzowano sposób postę-
powania, w przypadku gdy prawo do uzyskania płatności związanej zo-
stało nabyte w drodze dziedziczenia,
7) propozycja nadania uprawnień do uzyskania płatności niezwiązanej
z produkcją wszystkim producentom znajdującym się w rejestrze produ-
centów w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy zamiast

w dniu 31 marca 2007 r. – uwaga nie została uwzględniona. Proponowa-
ny termin (koniec marca 2007 r.) jest ostatecznym terminem, na który
wyraziła zgodę Komisja Europejska, co ma gwarantować historyczny
charakter doboru beneficjentów płatności niezwiązanych z produkcją.
Przyjęcie terminu późniejszego oznaczałoby zaliczenie do grona upraw-
nionych rolników wszystkich obecnych, produkujących surowiec tytonio-
wy w 2007 r., a nie historycznych plantatorów,
8) propozycja objęcia kontrolą Agencji Rynku Rolnego całego skupu surow-
ca tytoniowego – uwaga została uwzględniona. Objęcie całego skupu ty-

23
toniu kontrolą Agencji Rynku Rolnego zdecydowanie zmniejszy możli-
wość wystąpienia nieprawidłowości w tym zakresie (dotychczas kontrole
obejmowały jedynie część skupu). Z uwagi na przewidywany termin wej-
ścia w życie projektowanej ustawy (podczas trwającego skupu surowca
tytoniowego pochodzącego ze zbiorów 2007 r.) proponuje się, aby prze-
pisy te obowiązywały dopiero w odniesieniu do zbiorów 2008 r.,
9) propozycja określenia minimalnych wymagań jakościowych dla surowca
tytoniowego podlegającego płatnościom – uwaga nie została uwzględ-
niona. W Polsce zrezygnowano ze stosowania minimalnych wymagań
jakościowych dla surowca tytoniowego podlegającego płatnościom, wy-
chodząc z założenia, że sprawy związane z jakością powinny być
przedmiotem uzgodnień między producentami a pierwszymi przetwór-
cami surowca tytoniowego. System taki funkcjonuje od 2004 r., a więc od
początku stosowania krajowych płatności uzupełniających dla producen-
tów surowca tytoniowego. W sytuacji ograniczenia wysokości płatności
związanych z produkcją (z obowiązującego w 2006 r. poziomu 65% płat-
ności stosowanych w Unii Europejskiej do 60% w latach następnych),
a także w perspektywie całkowitego zniesienia płatności związanych
z produkcją począwszy od 2010 r. (przepisy Unii Europejskiej), wprowa-
dzanie kosztownych kontroli jakości skupowanego tytoniu nie znajduje
uzasadnienia,
10) propozycja wprowadzenia systemu umożliwiającego identyfikację od-
mian nasion tytoniu uprawianego w Polsce (certyfikacja nasion kwalifi-
kowanych) – uwaga nie została uwzględniona. Zmieniana ustawa nie
obejmuje zagadnień związanych z nasiennictwem.
12-01-aa