Rozkład czasu pracy: pracownik musi go poznać

Przeczytaj także: Przerywany system czasu pracy: nowe regulacje

Jak dotychczas brak było w przepisach wskazania, kiedy pracownicy powinni zostać poinformowani o rozkładzie czasu pracy. Stąd też u niektórych pracodawców w czasie, kiedy dochodziło do zmian produkcyjnych, pojawiał się problem – pracownicy mogli dowiedzieć się o innym od przewidywanego (czy dotychczas w praktyce utartego) rozkładu czasu pracy nawet na dzień lub kilka dni przed rozpoczęciem się okresu, na który został wyznaczony.

Istotną nowością jest umożliwienie pracodawcy, aby rozkład czasu pracy był sporządzony nie tylko w formie pisemnej, ale także elektronicznej. Czyżby prawodawca zaczął wprowadzać nowoczesne rozwiązania do Kodeksu pracy? W takim wypadku należałoby się spodziewać między innymi wprowadzenia możliwości prowadzenia akt osobowych pracownika w formie elektronicznej oraz elektronicznej ewidencji czasu pracy. Choć takie formy są wprowadzane już przez część pracodawców, to są one kwestionowane przez inspektorów pracy i przez sądy.

Wracając jednak do rozkładów czasu pracy, to należy zwrócić uwagę, że nowelizacja zwalnia pracodawcę z obowiązku sporządzania tych rozkładów, jeżeli:

• rozkład czasu pracy wynika już z samego prawa pracy (co oznacza także zbiorowe układy pracy czy regulaminy pracy) lub obwieszczenia pracodawcy o systemie i rozkładzie czasu pracy (gdy pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy i nie ma obowiązku wprowadzenia regulaminu pracy),
• w porozumieniu z pracownikiem ustali czas niezbędny do wykonania powierzonych mu zadań,
• stosuje „elastyczne” rozkłady czasu pracy z nowego art. 1401 KP w związku z pisemnym wnioskiem pracownika,
• pracodawca na wniosek pracownika ustali mu indywidualny rozkład czasu pracy.

Wprowadzając nowelizację z 12 lipca 2013 roku ustawodawca de facto sankcjonuje część przypadków, kiedy faktycznie nie przekazywano pracownikom rozkładów czasu pracy z uwagi na pewne tradycyjne już ustalanie rozkładów czasu pracy. Z jednej strony spowoduje to, że inspektorzy pracy nie będą mieli podstaw do podnoszenia w stosunku do pracodawców zarzutu braku przedłożenia rozkładów pracy pracownikom. Z drugiej strony jednak, wobec wyliczenia przypadków, kiedy pracodawca jest zwolniony z przedstawienia rozkładu czasu pracy, może dojść do sytuacji, że inspektorzy podnoszący naruszenie praw pracowników w wyniku zaniechania przekazania rozkładów czasu pracy pracownikom, będą mieli więcej racji niż dotychczas.

Ponadto powstaje dodatkowe pytanie, które z punktu widzenia naszych dotychczasowych klientów występuje – co w sytuacji, gdy zachodzi konieczność zmiany rozkładu czasu pracy w trakcie obowiązującego rozkładu? Co z postanowieniami regulaminów pracy lub porozumieniami ze związkami zawodowymi, które dopuszczały takie zmiany? Niestety prawodawca nie udziela odpowiedzi na te pytania, wobec czego trzeba będzie czekać na kolejne nowelizacje lub orzeczenia sądów.