Zamówienia publiczne: komu pomoże GDDKiA?

Przeczytaj także: Plany infrastrukturalne a ceny gruntów

Zakres zastosowania zawęża również wymóg pozostawania w dyspozycji GDDKiA zabezpieczenia należytego wykonania umowy z wykonawcą. Co do przedmiotowego zabezpieczenia zaznaczyć należy, iż nie jest ono obligatoryjne. Oznacza to, że z rozwiązań wprowadzonych Ustawą nie skorzystają również ci przedsiębiorcy, którzy co prawda zawarli umowy bezpośrednio z wykonawcami, lecz wykonawcy nie zostali zobowiązani przez zamawiającego do ustanowienia zabezpieczenia albo zabezpieczenie zostało już zwrócone.

Ustawa zasadniczo tylko dla podmiotów zdrowych

Mimo, iż Ustawa nie wyklucza możliwości ubiegania się o zaspokojenie należności przez przedsiębiorców znajdujących się w stanie upadłości, w praktyce napotkać oni mogą przeszkody nie do przezwyciężenia. Jednym z warunków spłaty należności jest przedstawienie przez przedsiębiorcę oświadczenia o niezaleganiu z zapłatą na rzecz podmiotów, przy pomocy których wykonuje prace związane z realizacją zamówienia publicznego na roboty budowlane. W praktyce jednak bardzo często przedsiębiorca, który nie otrzymał zapłaty za wykonane prace nie reguluje również zobowiązań względem własnych podwykonawców i kontrahentów, co często kończy się jego upadłością. Taki przedsiębiorca z oczywistych względów nie mógłby złożyć wymaganego oświadczenia. W pewnym stopniu rozwiązaniem problemu może być wypłacana stosownie do postanowień art. 6 Ustawy zaliczka na poczet należności. Wystarczającym będzie bowiem, jeżeli podmiot, który ma zaległości złoży oświadczenie, że otrzymaną zaliczkę przeznaczył na zaspokojenie roszczeń tych podmiotów. Zaliczka nie rozwiązuje jednak problemu podmiotów, które skutkiem nieotrzymania wynagrodzenia od wykonawcy postawione zostały w stan upadłości. Podmioty takie, nawet jeżeli otrzymają zaliczkę, co do zasady nie mogą swobodnie nią dysponować i dokonywać spłaty swoich zobowiązań z pominięciem zasad postępowania upadłościowego. W szczególności oznacza to niemożność wybiórczego zaspokajania zobowiązań jednych wierzycieli z pominięciem innych.

W razie wątpliwości konsekwencje poniesie GDDKiA

Konsekwencje spłaty należności, co do których istnieją wątpliwości czy mogą być zaspokojone w trybie Specustawy, ostatecznie poniesie Skarb Państwa, a dokładniej Krajowy Fundusz Drogowy. Z jego środków GDDKiA ma wypłacać należności na rzecz podwykonawców i kontrahentów. Z formalnego punktu widzenia bowiem, GDDKiA przysługuje wobec wykonawcy roszczenie o zwrot środków wypłaconych na podstawie Ustawy tylko w odniesieniu do należności podlegających zaspokojeniu w jej trybie.

Z uwagi na fakt, iż Ustawa skierowana została do bardzo wąskiego grona adresatów, z wyłączeniem całej rzeszy podmiotów, które znajdują się w niemal identycznej sytuacji prawnej i ekonomicznej Prezydent RP skierował do Trybunału Konstytucyjnego (TK), w trybie kontroli następczej, wniosek o zbadanie zgodności poszczególnych jej unormowań z Konstytucją RP, tj. w szczególności z art. 32 oraz 64 Ustawy zasadniczej. Pierwsza z przywołanych regulacji wyraża zasadę równości podmiotów wobec prawa, druga natomiast zasadę poszanowania i ochrony własności oraz innych praw majątkowych. Sprawa nie została jeszcze rozstrzygnięta.

Niezależnie od rozstrzygnięcia TK stosowanie regulacji Ustawy nawet w odniesieniu do zakładanych przez ustawodawcę beneficjentów może okazać się trudnym zadaniem. Ponownej oceny wymagają zatem nie tylko założenia Ustawy, ale i jej obowiązujące brzmienie, które wydaje się nie czynić zadość podstawowym wymogom prawidłowej legislacji i stwarza więcej problemów niż rozwiązuje.

Włodzimierz Głowacki, Radca prawny, Wspólnik w