Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa

− oznaczenie stron operacji gospodarczej – dane identyfikacyjne podmiotów, między
którymi następuje przepływ aktywów;
− datę przeprowadzenia operacji gospodarczej - rozumianą jako moment realnego
przekazania aktywów (data przelewu, data przejścia własności, data wydania składników
majątku – w zależności od formy prawnej określonej czynności podlegającej ujawnieniu
w Rejestrze;
− rodzaj operacji gospodarczej – wyraźne określenie tytułu, z jakiego następuje przepływ
środków, causa zobowiązania;
− forma operacji gospodarczej, t.j. ujawnienie podstawowych danych dotyczących przelewu
(włącznie z numerami rachunków bankowych), lub oświadczenie o innej formie
rozliczenia, niż pieniężna (przekazanie papierów wartościowych, wymiana towarowa
rzeczy oznaczonych co do gatunku, zamiana innych składników majątkowych itp.);
− kwota operacji gospodarczej,, lub jej rynkowa wartość wyrażona w pieniądzu
(najistotniejszą kwestią determinującą nie tylko konieczność zgłoszenia transakcji, ale
również wysokość potencjalnego obciążenia daninami publicznymi jest ujawnienie kwoty
transakcji lub jej wartości);
− waluta operacji gospodarczej – określenie waluty transakcji.

Forma zgłoszenia
art. 86g.
Zgłoszenia będą dokonywane na piśmie, a także w formie elektronicznej poprzez
wypełnienie interaktywnego formularza i uwierzytelniane bezpiecznym podpisem
elektronicznym przez podmioty, które dokonały transakcji (w przypadku osób prawnych i
innych jednostek organizacyjnych będą to osoby uprawnione do wykonywania świadczeń,
objętych transakcją), które są przedmiotem zgłoszenia. Osoba obowiązana do dokonania
zgłoszenia może się zwolnić z tego obowiązku, jeśli zgłoszenia dokona w jej imieniu osoba
odpowiednio do tego umocowana.
Formularz będzie dostępny na stronie internetowej Rejestru, do której odwołania będą
się znajdować na stronach internetowych ministra właściwego do spraw finansów
publicznych i podległych ministrowi organów skarbowych. Wzór formularza i warunki
techniczne jego przetwarzania określi minister właściwy do spraw finansów publicznych w
porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej.


10

Braki formalne zgłoszenia
art. 86h.
Jeżeli zgłoszenie nie spełnia określonych wymogów formalnych, lub dostarczone
informacje nie są wystarczające do jego rejestracji przez właściwy organ, do którego
skierowano zgłoszenie, organ ten może wezwać podmiot zgłaszający do usunięcia braków
formalnych takiego zgłoszenia, tj. do poprawienia błędnie wpisanych danych, bądź ich
uzupełnienia w terminie 7 dni licząc od dnia, w którym wezwano zgłaszającego do dokonania
zmiany.



art. 86i.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych na wniosek właściwego organu
kontroli skarbowej, może zobowiązać zgłaszającego do dostarczenia dokumentacji źródłowej
zarejestrowanej transakcji. Organ żądając przekazania dokumentów źródłowych, wyznacza
termin ich dostarczenia – co do zasady będzie to 7 dni, jednakże w przypadku transakcji o
wyższym, zdaniem organu, stopniu skomplikowania, można wyznaczyć termin 21 dni.
Jeżeli dokumentacja źródłowa zawiera informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa, lub
których ujawnienie naraziłoby podatnika na szkodę, może on wnieść sprzeciw od wezwania.
Minister analizuje argumenty zawarte w sprzeciwie i albo w terminie 14 dni odstępuje od
wezwania, albo ponawia wezwanie.


art. 86j.

Wezwać do usunięcia braków formalnych lub do dostarczenia dokumentacji źródłowej
transakcji można tylko, jeśli od końca roku, w którym transakcja została zgłoszona nie
upłynęło jeszcze 5 lat.


Opłaty z tytułu uchybienia obowiązkom rejestrowym
art. 86k.
W przypadku ujawnienia przez organy kontroli transakcji, która wbrew obowiązkowi jej
zgłoszenia, nie została wpisana do Rejestru, właściwi miejscowo dyrektorzy izb skarbowych
będą nakładać sankcję finansową w postaci opłaty w wysokości 19% wartości

11

niezarejestrowanej transakcji (bez podatku od towarów i usług). Opłata ta będzie obciążać
podmiot dokonujący transakcji, bez względu na formę prawną w której działa (bez znaczenia
będzie fakt, czy to osoba fizyczna, prawna czy jednostka organizacyjna nie posiadająca
osobowości prawnej).
Taka sama opłata będzie nakładana na podmioty, które nie będą uzupełniać w terminie
braków formalnych zgłoszenia, mimo wezwania podatnika do takiego zachowania.
Wprowadzenie tej sankcji zapobiegnie działaniom podatnika, które zmierzałyby do ukrycia
istotnych informacji o dokonywanej transakcji, jej okolicznościach, podmiotach lub
przedmiocie.
Dostęp do danych gromadzonych w rejestrze transakcji gospodarczych
art. 86l.
Odpowiedzialni za dokonywanie wpisów do Rejestru będą dyrektorzy izb skarbowych. Ich
właściwość miejscową będzie determinować miejsce zamieszkania lub miejsce siedziby
podmiotu zgłaszającego, a jeśli podmiot zgłaszający nie ma miejsca zamieszkania lub miejsca
siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – miejsce dokonania operacji gospodarczej
podlegającej zgłoszeniu.

art. 86m.
Dane gromadzone w Rejestrze muszą podlegać ochronie przed nieuprawnionym ich
wykorzystaniem i dlatego będą objęte tajemnicą skarbową. Projektowane przepisy określają
krąg podmiotów, które mają dostęp do danych gromadzonych w Rejestrze informacji
gospodarczych. Do Rejestru tego będą mieli dostęp dyrektorzy izb skarbowych, dyrektorzy
urzędów kontroli skarbowej i naczelnicy urzędów skarbowych na podstawie imiennych
upoważnień udzielonych przez Ministra właściwego do spraw finansów publicznych
pracownikom tych organów, dających rękojmię zachowania tajemnicy skarbowej.
Dane z Rejestru będą mogły być za zgodą sądu udostępnione organom ścigania na
wniosek prokuratora. Wniosek taki może dotyczyć tylko operacji dokonywanych przez
podmiot, przeciwko któremu toczy się postępowanie karne, a także operacji dokonywanych
przez podmiot, którego udziałowcem jest, lub w organach którego zasiada lub zasiadała
osoba, przeciwko której toczy się postępowanie karne.

art. 86n.

12

Wypis z Rejestru Operacji Gospodarczych może być udostępniony podmiotom
dokonującym transakcji, po uprzednim złożeniu wniosku, którego wzór określi
rozporządzenie wydane przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych w
porozumieniu z ministrem właściwym do sprawa administracji publicznej.

art. 86o.

Projektowane przepisy zawierają również ustawowe upoważnienie dla ministra
właściwego do spraw finansów publicznych działającego we współpracy z ministrem
właściwym do spraw administracji publicznej do wydania rozporządzenia określającego
niezbędne do prawidłowego działania projektowanych instytucji szczegóły dotyczące:
− sposobu prowadzenia Rejestru w formie elektronicznej;
− warunków technicznych, jakie musi spełniać oprogramowanie obsługujące
Rejestr;
− wzorów formularzy, na których dokonuje się zgłoszenia oraz składa wnioski o
wypis z Rejestru wraz z objaśnieniami co do ich wypełniania;
− zasad i trybu dostępu upoważnionych organów do danych zgromadzonych w
Rejestrze.
− warunki i kryteria, jakie muszą spełniać osoby, którym minister może nadać
imienne upoważnienia do dostępu do danych Rejestru.

Wejście w życie ustawy
art. 3.
Sześciomiesięczne vacatio legis jest czasem optymalnym aby minister właściwy do
spraw finansów publicznych i podległe mu organy właściwie przygotowały się do pełnienia
nowych i odpowiedzialnych zadań, które będą im przypisane na podstawie ustawy. Okres ten
powinien być wykorzystany między innymi na przygotowanie (obejmujące napisanie, testowe
uruchomienie oraz ewentualne korekty) oprogramowania obsługującego Rejestr w trybie
zamówień publicznych.
Zakładając, że projektowana nowelizacja zostanie uchwalona, podpisana i ogłoszona w
Dzienniku Ustaw do końca 2012 r., przewiduje się, że wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2013 r.
Gdyby, z uwagi na doniosłość projektowanych przepisów, udało się przeprowadzić proces
legislacyjny w nieco szybszym tempie, tak aby ustawa zaczęła obowiązywać jeszcze w

13

pierwszej połowie bieżącego roku, wtedy jej wejście w życie można przesunąć na dzień 1
stycznia 2013 r.


5. Ocena skutków regulacji.

Wejście w życie projektowanych przepisów ograniczy działania mające na celu
wyprowadzanie kapitału z polskiego rynku poprzez dostarczenie organom władzy publicznej
danych o rodzaju i strukturze operacji gospodarczych, których skutkiem może być transfer
kapitału za granicę.
Powstanie Rejestru Operacji Gospodarczych będzie stanowiło milowy krok w ewolucji
instrumentów pozwalających na monitorowanie przez organy podatkowe transgranicznych
operacji finansowych. Obecnie bowiem organy podatkowe mają mocno ograniczone
możliwości gromadzenia informacji na temat transakcji dokonywanych z podmiotami
zagranicznymi i sprawdzania, czy w związku z tymi transakcjami należności podatkowe
państwa nie są narażone na uszczuplenie. Jedną z tych mało efektywnych metod
funkcjonujących obecnie jest wymiana informacji podatkowych między administracjami
podatkowymi państw na podstawie dwustronnych umów międzynarodowych.
Do końca lat dziewięćdziesiątych międzynarodowa wymiana informacji przebiegała
zasadniczo na podstawie dwustronnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Na
podstawie artykułu 26 Modelowej Konwencji Podatkowej Organizacji Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) właściwe
organy podatkowe Umawiających się Państw mogły wymieniać informacje konieczne dla
poprawnego stosowania umowy podatkowej lub ustawodawstwa wewnętrznego
Umawiających się Państw. Do 1999 r. wymiana była ograniczona jedynie do podatków
objętych daną umową międzynarodową. W przypadku wszystkich zawartych przez Polskę
umów były to tylko wymienione z nazwy podatki dochodowe. Następnie ust. 1 został
rozszerzony na podatki „bez względu na ich rodzaj i nazwę nakładane przez Umawiające się
Państwa lub ich jednostki terytorialne albo organy lokalne.....”. Rozwiązania przyjęte w tym
zakresie w modelowej konwencji nigdy nie dawały organom podatkowym skutecznych
narzędzi w walce z uchylaniem się od opodatkowania podmiotów zagranicznych. Przede
wszystkim, system ten obejmuje tylko państwa związane ze sobą siecią umów podatkowych i
nie dotyczy krajów (głównie rajów podatkowych), które nie zawarły takich umów.

14