Rządowy projekt ustawy o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym

globalnej będzie się odbywać w oparciu o wielkość i złożoność grupy, rodzaje prowadzonej
działalności i możliwości ich zastąpienia przez inne instytucje oraz znaczenie dla systemu
finansowego. Wskaźnik bufora dla tych podmiotów będzie wynosić od 1% do 3,5% wartości
aktywów ważonych ryzykiem i tworzony będzie z kapitału najwyższej jakości (art. 34
ustawy). Jednocześnie ze względu na zasadę legalizmu i konieczność zachowania drogi
postępowania administracyjnego przewiduje się, że to Komisja Nadzoru Finansowego, po
zasięgnięciu opinii Komitetu będzie nakładała na konkretne podmioty bufor globalnej
instytucji o znaczeniu systemowym (art. 35 ustawy).
Podmioty istotne w skali rynku finansowego pojedynczego regionu, czy kraju będą
identyfikowane w oparciu o ich wielkość, znaczenie dla gospodarki, wielkość działalności
transgranicznej oraz powiązania z innymi uczestnikami rynku finansowego. Wskaźnik bufora
dla tych podmiotów będzie wynosić do 2% wartości aktywów ważonych ryzykiem i tworzony
będzie z kapitału najwyższej jakości (bufor innej instytucji o znaczeniu systemowym, art. 38
ustawy).
Przepis art. 33 stanowi jaki typ instytucji może być globalną instytucją o znaczeniu
systemowym dokonuje implementacji (art. 131 ust. 1 dyrektywy CRD IV).
Natomiast przepis art. 34 ust. 1 i 2 wprowadza definicję bufora globalnej instytucji o
znaczeniu systemowym, stwierdzając, że jest to określona kwota kapitału podstawowego Tier
I oraz stanowi, że instytucje utrzymują ten bufor na zasadzie skonsolidowanej (art. 128 pkt 3 i
art. 131 ust. 4 CRD IV) dokonuje implementacji art. 131 ust. 4 dyrektywy CRD IV, a art. 34
ust. 3 stanowi o konieczności przyporządkowania globalnej instytucji o znaczeniu
systemowym do jednej z sześciu kategorii dokonuje implementacji (art. 131 ust. 9 dyrektywy
CRD IV). Przepisy art. 35 ust. 1 i 2 dokonują implementacji art. 131 ust. 1 i 9 dyrektywy
CRD IV. Dyspozycja normy wyrażonej w art. 35 ustawy zakłada dokonywanie identyfikacji i
przyporządkowania globalnych instytucji o znaczeniu systemowym w drodze jednej decyzji
administracyjnej. W odniesieniu do wydawanej w toku postępowania opinii Komitetu, o
której mowa w art. 35, nie przysługuje zażalenie – zastosowanie znajduje tu art. 142 ustawy z
dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
Przepis art. 36 wskazuje w jaki sposób powinna zostać dokonana identyfikacja globalnych
instytucji o znaczeniu systemowym (art. 131 ust. 2 dyrektywy CRD IV).
Przepis art. 37 stanowi jaki typ instytucji może być inną instytucją o znaczeniu systemowym
(art. 131 ust. 1 CRD IV), a przepis art. 38 wprowadza definicję bufora innej instytucji o

13


znaczeniu systemowym, wskazując, że jest to określona kwota kapitału podstawowego Tier I
oraz stanowi, że instytucje utrzymują ten bufor na zasadzie indywidualnej,
subskonsolidowanej lub skonsolidowanej (art. 128 pkt 3 i art. 131 ust. 4 CRD IV). Ponadto
identyfikacja innych instytucji o znaczeniu systemowym oraz wysokość nałożonego na nie
buforu nastąpi w drodze decyzji Komisji Nadzoru Finansowego o czym stanowi art. 39 ust. 1
dokonujący implementacji art. 131 ust. 5 CRD IV. Jednocześnie przepis art. 39 ust. 2
umożliwia KNF uznanie, również w drodze decyzji, inną instytucję o znaczeniu systemowym
za globalną instytucję o znaczeniu systemowym (art. 131 ust. 11 CRD IV), a przepisy art. 39
ust. 5–6 wskazują w jaki sposób powinna zostać dokonana identyfikacja innych instytucji o
znaczeniu systemowym (art. 131 ust. 3 CRD IV). Przepis art. 40 stanowi, że wydając decyzję
o nałożeniu bufora innej instytucji o znaczeniu systemowym, Komisja Nadzoru Finansowego
bierze pod uwagę, czy bufor innej instytucji o znaczeniu systemowym nie będzie wywierał
nieproporcjonalnych i niekorzystnych skutków dla całości lub części systemu finansowego
Unii Europejskiej poprzez tworzenie przeszkód dla funkcjonowania rynku wewnętrznego
Unii Europejskiej (art. 131 ust. 6 CRD IV).
Przepis art. 41 reguluje zależności pomiędzy buforami nakładanymi na globalne i inne
instytucje o znaczeniu systemowym. Jeżeli instytucja istotna w skali rynku finansowego
pojedynczego regionu, czy kraju jest podmiotem zależnym od instytucji istotnej w skali
globalnej albo innej instytucji o znaczeniu systemowym i podlega buforowi innej instytucji o
znaczeniu systemowym na zasadzie skonsolidowanej, to nałożony na nią bufor, który ma
zastosowanie na poziomie indywidualnym, nie może przekroczyć wyższej z następujących
wartości: 1% wartości aktywów ważonych ryzykiem oraz wysokość bufora instytucji o
znaczeniu systemowym nałożona na poziomie skonsolidowanym (art. 131 ust. 8 CRD IV).
Ponadto przepis art. 42 stanowi, że dodatkowa kwota kapitału podstawowego Tier I,
utrzymywana na potrzeby buforów instytucji o znaczeniu systemowym, nie może być
jednocześnie zaliczana na poczet spełniania przez instytucje innych wymogów nałożonych
rozporządzeniem 575/2013, wymogów na potrzeby utrzymywania bufora zabezpieczającego i
antycyklicznego, oraz wymogów nałożonych przez Komisję Nadzoru Finansowego
(implementacja art. 131 ust. 13 CRD IV). Przepis art. 43 reguluje zależności pomiędzy
buforem systemowym i buforem instytucji o znaczeniu systemowym. Co do zasady
podmioty, na które nałożono bufor instytucji o znaczeniu systemowym oraz bufor ryzyka
systemowego, zobowiązane są do utrzymywania jedynie wyższego z tych buforów – bufory

14


te nie dodają się (art. 131 ust. 14 i 16 CRD IV).
Przepis art. 44 wprowadza obowiązki informacyjne na Komisję Nadzoru Finansowego w
związku z dokonywaną przez nią identyfikacją globalnych instytucji o znaczeniu
systemowym (w tym kategoriach przyporządkowania poszczególnych globalnych instytucji o
znaczeniu systemowym) oraz innych instytucjach o znaczeniu systemowym (w zakresie ust. 1
i 2 – implementacja art. 131 ust. 12, a w zakresie ust. 3 i 4 – art. 131 ust. 7 CRD IV).
Podobnymi obowiązkami informacyjnymi objęte będą również coroczne przeglądy
dokonywane przez Komisję (art. 45 i art. 46 – art. 131 ust. 6 lit. b i ust. 12 CRD IV). W art.
45 ust. 4 ustawy nakłada się obowiązek zamieszczenia przez Komisję Nadzoru Finansowego
na stronie internetowej informacji o wynikach dokonanego – na podstawie ust. 1 tego
artykułu – przeglądu. Informacja taka powinna pojawić się tam w terminie miesiąca od
zakończonego przeglądu, bez względu na mogące pozostawać w toku postępowanie
odwoławcze w przedmiocie identyfikacji lub przyporządkowania, których stroną jest globalna
instytucja. Zgodnie z ustawą przegląd taki dokonywany jest raz do roku bez narzucania
Komisji Nadzoru Finansowego konkretnego terminu, w którym przegląd taki ma być
dokonany. W tym zakresie przepis realizuje art. 131 ust. 12 dyrektywy CRD IV, który
również bardzo ogólnie odnosi się do terminu przeprowadzenia przeglądu, stanowiąc jedynie,
że przeprowadzany jest „co roku”.
Bufor ryzyka systemowego (rozdział 8 ustawy) będzie z kolei nakładany na instytucje albo
niektóre instytucje wyodrębnione podmiotowo, w celu ograniczenia ryzyka wystąpienia
negatywnych zdarzeń o charakterze systemowym, które mogą mieć poważne skutki dla
gospodarki państwa członkowskiego. Bufor ten tworzony jest z kapitału najwyższej jakości i
będzie można go nałożyć do wysokości 5% wartości ekspozycji ważonych ryzykiem.
Jednocześnie zgodnie ze standardową procedurą nakładania bufora systemowego w zakresie
od 3% do 5% Minister Finansów, za pośrednictwem Komitetu, będzie przedstawiać Komisji
Europejskiej swoje ustalenia do zaopiniowania. Opinia Komisji nie będzie jednak miała
charakteru wiążącego – w tym przypadku Ministra Finansów obowiązywać będzie jednak
reguła tzw. comply or explain (art. 50 ust. 5 pkt 1 projektu ustawy).
Przepis art. 47 wprowadza definicję bufora ryzyka systemowego i dokonuje implementacji
art. 133 ust. 1 dyrektywy CRD IV. Przepis ten od strony podmiotowej może być adresowany
jedynie do instytucji stwarzającej niecykliczne ryzyko systemowe, lub na nie narażonej.
Wysokość bufora ryzyka systemowego wobec instytucji może być zróżnicowana w

15


zależności od stwarzanego niecyklicznego ryzyka systemowego lub narażenia na nie (art. 50
ust. 3).
Ponadto przepis art. 48 stanowi, że dodatkowa kwota kapitału podstawowego Tier I,
utrzymywana na potrzeby buforów instytucji o znaczeniu systemowym, nie może być
jednocześnie zaliczana na poczet spełniania przez instytucje innych wymogów nałożonych
rozporządzeniem 575/2013, wymogów na potrzeby utrzymywania bufora zabezpieczającego,
antycyklicznego i instytucji o znaczeniu systemowym oraz wymogów nałożonych przez
Komisję Nadzoru Finansowego (implementacja art. 133 ust. 4 CRD IV). Przepis art. 49
opisuje sytuacje, w których następuje odstępstwo od wspomnianej w art. 43 zasady, że
podmioty, na które nałożono bufor instytucji o znaczeniu systemowym oraz bufor ryzyka
systemowego, zobowiązane są do utrzymywania jedynie wyższego z tych buforów, dokonuje
implementacji: (1) w zakresie ust. 1 – implementacja art. 133 ust. 5, a 2) w zakresie ust. 2 –
art. 133 ust. 7, dyrektywy CRD IV). Przepis art. 50 dokonuje implementacji: 1) w zakresie
ust. 1 – art. 133 ust. 3, 2) w zakresie ust. 2 – art. 133 ust. 9, 3) w zakresie ust. 3 – art. 133 ust.
9, 4) w zakresie ust. 4 – art. 133 ust. 18, 5) w zakresie ust. 5 – art. 133 ust. 14, 6) w zakresie
ust. 6 – art. 133 ust. 13, 7) w zakresie ust. 7 – art. 133 ust. 10, 8) w zakresie ust. 8 – art. 133
ust. 2 oraz art. 133 ust. 8, 9) w zakresie ust. 9 – art. 133 ust. 2 oraz art. 133 ust. 10 pkt 1,
dyrektywy CRD IV.
Artykuł 50 ust. 1 stanowi, iż bufor ryzyka systemowego jest obliczany zgodnie z art. 92
rozporządzenia 575/2013 w odniesieniu do kwoty ekspozycji na ryzyko instytucji, wobec
których bufor ryzyka systemowego ma mieć zastosowanie zgodnie z ust. 8, na zasadzie
indywidualnej, o której mowa w art. 6–10 rozporządzenia 575/2013, skonsolidowanej lub
subskonsolidowanej. Zgodnie z ust. 2, bufor ryzyka systemowego jest określany jako co
najmniej 1% i może być zmieniony o 0,5 punktu procentowego lub wielokrotność 0,5 punktu
procentowego, z tym że w przypadku podwyższenia tego bufora o więcej niż 0,5 punktu
procentowego określa się harmonogram, zgodnie z którym instytucje powinny osiągnąć
podwyższony poziom tego bufora.
Ustawa dopuszcza możliwość różnicowania wysokości bufora ryzyka systemowego wobec
instytucji w zależności od stwarzanego przez te instytucje niecyklicznego ryzyka
systemowego lub narażenia na nie (ust. 3). Zgodnie z art. 50 ust. 4, gdy wskaźnik bufora
ryzyka systemowego przyjmuje wartość na poziomie do 3% i obejmuje ekspozycje
znajdujące się w państwach członkowskich innych niż Rzeczpospolita Polska, ten wskaźnik

16


powinien być określony w tej samej wysokości w odniesieniu do wszystkich ekspozycji
znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej. Artykuł 50 ust. 5 stanowi o warunkach,
które muszą być wypełnione, aby można było ustanowić bufor ryzyka systemowego na
poziomie od 3% do 5%. Warunkiem takim jest, w szczególności, otrzymanie opinii Komisji
Europejskiej, wydanie przez Komisję Europejską i Europejską Radę ds. Ryzyka
Systemowego zalecenia dotyczącego ustalenia bufora – jeżeli wymóg utrzymania bufora
ryzyka systemowego obejmuje jednostkę zależną jednostki dominującej, która ma siedzibę w
innym państwie członkowskim. W art. 50 ust. 6 wskazano, pod jakimi warunkami, możliwe
jest określenie wskaźnika bufora ryzyka systemowego na poziomie przekraczającym 5%. W
takim przypadku potrzebna jest zgoda Komisji Europejskiej na: 1) przyjęcie proponowanego
poziomu wskaźnika bufora ryzyka systemowego, oraz 2) objęcie wymogiem utrzymania
bufora ryzyka systemowego określonego rodzaju ekspozycji znajdujących się w państwach
członkowskich innych niż Rzeczpospolita Polska.
Zgodnie z art. 50 ust. 7 minister właściwy do spraw instytucji finansowych co najmniej raz
na dwa lata ocenia adekwatność wysokości wskaźnika bufora ryzyka systemowego oraz
rodzaje ekspozycji, do których ma on zastosowanie.
Na podstawie art. 50 ust. 8 minister właściwy do spraw instytucji finansowych może
określić, w drodze rozporządzenia, między innymi: wskaźnik bufora ryzyka systemowego,
rodzaje ekspozycji, do których ma zastosowanie bufor ryzyka systemowego, oraz państwa, w
których one się znajdują, kategorie instytucji, do których ma zastosowanie bufor ryzyka
systemowego. W art. 50 ust. 9 ustawa określa wytyczne, które minister właściwy do spraw
instytucji finansowych bierze pod uwagę, wydając rozporządzenie określające wskaźnik
bufora ryzyka systemowego.
Przepis art. 51 dokonuje implementacji: 1) w zakresie ust.: 1, 3 oraz 5 – art. 133 ust. 11, 2) w
zakresie ust.: 2 i 5 – art. 133 ust. 12, dyrektywy CRD IV. Norma wyrażona w art. 51 ust. 1
nakłada na ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, działającego za
pośrednictwem Komitetu, pewne obowiązki informacyjne – pozostające w związku z
zamiarem nałożenia bufora ryzyka systemowego w wysokości do 3% – w stosunku do
podmiotów, o których mowa w tym ustępie – Komisji Europejskiej, Europejskiej Radzie ds.
Ryzyka Systemowego, Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego oraz organów
właściwych w sprawach nadzoru makroostrożnościowego z zainteresowanych państw
członkowskich innych niż Rzeczpospolita Polska. Obowiązki te, zgodnie z brzmieniem

17