Rządowy projekt ustawy o administracji podatkowej

– 40 –

się, lub uwzględnia odpowiednie jednostki podziału terytorialnego kraju ustanowione przez
ustawę z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału
terytorialnego państwa (Dz. U. Nr 96, poz. 603, z późn. zm.). Zgodnie z tą ustawą, w Polsce
funkcjonuje podział terytorialny kraju na województwa, powiaty i gminy. Ustawa tworzy
16 województw i określa siedziby wojewodów i sejmików wojewódzkich. Urzędowy wykaz
gmin i powiatów oraz ich siedzib stanowi natomiast załącznik do obwieszczenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 29 czerwca 2010 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład
województw (M.P. Nr 48, poz. 654, z późn. zm.), wydane na podstawie art. 2 ust. 3 ww. ustawy.
W oparciu o powyższe założenia, rozporządzenie z dnia 19 listopada 2003 r. przewiduje, że
zasięg terytorialnego działania dyrektorów izb skarbowych obejmuje teren całego województwa.
Aktualnie funkcjonuje 16 dyrektorów izb skarbowych, którzy wykonują swoje zadania przy
pomocy kierowanej przez siebie izby skarbowej.
Analogiczną zasadę przyjęto przy określaniu siedzib i terytorialnego zasięgu działania
naczelników urzędów skarbowych. W tym przypadku, podstawową jednostką obsługiwaną przez
naczelnika urzędu skarbowego, który wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu skarbowego
jest powiat, w ramach którego wylicza się wchodzące w jego skład miasta i gminy.
Wyjątkami od tej zasady są duże ośrodki miejskie, w których funkcjonuje większa liczba
urzędów skarbowych, a także pewna liczba powiatów, w siedzibie których nie utworzono urzędu
skarbowego. W przypadku miast obsługiwanych przez więcej niż jeden urząd skarbowy stosuje
się podział miasta na jego części (dzielnice), któremu towarzyszy opis rozgraniczenia zasięgu
terytorialnego poszczególnych naczelników.
Wśród ogólnej liczby 400 urzędów skarbowych, szczególny status organizacyjny oraz
właściwość rzeczową i miejscową posiada 20 wyspecjalizowanych urzędów skarbowych
(WUS), obsługujących szczególne kategorie podatników. W tym przypadku przyjęto zasadę, iż
zasięg terytorialny wyspecjalizowanego urzędu skarbowego obejmuje teren całego
województwa. Z uwagi na liczbę obsługiwanych podmiotów wyjątek od tej zasady stanowią
województwa, w których funkcjonuje większa liczba tych jednostek:
− województwo mazowieckie – 3 WUS,
− województwo wielkopolskie – 2 WUS,
− województwo śląskie – 2 WUS.

– 41 –

2. Cel projektowanego rozporządzenia
Okres 19 lat, jaki upłynął od uchwalenia ustawy o urzędach i izbach skarbowych, a także zmiany
społeczno–gospodarcze, jakie zaszły w tym czasie tworzą potrzebę wprowadzenia aktu
prawnego, który będzie zawierał regulacje w zakresie usprawnienia i poprawy funkcjonowania
obecnej administracji podatkowej, stworzenia najlepszych warunków do realizacji
podstawowego celu, jakim jest pobór należności publicznoprawnych i zapewnienie
prawidłowego wykonywania przez podatników obowiązków podatkowych.
Administracja podatkowa w Polsce przechodzi proces zmian, których celem jest usprawnienie
funkcjonowania organów podatkowych, wzmocnienie struktury obsługujących te organy
jednostek oraz wdrożenie formy interakcji z podatnikami, akcentującej funkcje usługowe,
ukierunkowane na ułatwienie podatnikowi rzetelnego i prawidłowego wypełniania obowiązków
przewidzianych w przepisach prawa podatkowego. Konieczność usprawnienia i wzmocnienia
struktury organizacyjnej administracji podatkowej, oprócz rekomendacji Rady Unii Europejskiej
dla Polski (tzw. CSR – Country specific recommendation) wprowadzonych także do
Wieloletniego Planu Finansowego Państwa na lata 2014–2017, wynika także z realizowanego
w resorcie finansów Programu e-Podatki, w ramach którego opracowywany jest nowoczesny
system informatyczny i nowe formy komunikacji z podatnikami.
W pierwszym etapie usprawnienia i poprawy funkcjonowania administracji podatkowej
Ministerstwo Finansów podjęło działania mające na celu wzmocnienie organizacyjne izb
i urzędów poprzez przygotowanie tych jednostek do wdrożenia konsolidacji procesów
pomocniczych. W tym celu wdrożono z dniem 1 kwietnia 2014 r. zarządzenie nr 5 Ministra
Finansów z dnia 27 stycznia 2014 r. w sprawie organizacji urzędów i izb skarbowych oraz
nadania im statutów.
Drugim etapem działań było stworzenie prawnych warunków wzmocnienia organizacyjnego
administracji podatkowej poprzez zmianę ustawy o urzędach i izbach skarbowych zmienionej
przez ustawę z dnia 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy o Służbie Celnej, ustawie o urzędach
i izbach skarbowych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja, która wejdzie w życie z dniem
1 kwietnia 2015 r. przewiduje m.in.: skonsolidowanie na poziomie województwa procesów
pomocniczych realizowanych w izbach i urzędach skarbowych, przekształcenie izby
i podległych urzędów skarbowych w jedną jednostkę budżetową stanowiącą także urząd
w rozumieniu ustawy o służbie cywilnej oraz zapewnienie większej elastyczności wykorzystania
zasobów kadrowych urzędów skarbowych i izb skarbowych oraz wzmocnienie systemu obsługi
– 42 –

i wsparcia podatników i wzmocnienie funkcji analizy ryzyka.
Trzecim etapem podejmowanych działań nad usprawnieniem i poprawą funkcjonowania
administracji podatkowej są prace nad projektem ustawy o administracji podatkowej (planowane
wejście w życie – wrzesień 2015 r.). Projekt ustawy o administracji podatkowej przewiduje
wprowadzenie regulacji prawnych w zakresie:
1) określenia zadań oraz organizacji administracji podatkowej,
2) wprowadzenia systemu obsługi i wsparcia podatnika,
3) regulacji dotyczących pracowników administracji podatkowej,
4) zasad naboru na niektóre stanowiska urzędnicze w administracji podatkowej.
Wdrożenie rozwiązań przewidzianych w ustawie pozwoli na maksymalizację stopnia orientacji
na podatnika poprzez stworzenie systemu obsługi i wsparcia podatnika, co w konsekwencji
wpłynie na poprawę jakości świadczonych usług przez administrację podatkową oraz wzmocni
jej rolę usługową.
Organizację administracji podatkowej określa rozdział 2 ustawy, który przewiduje m.in., że
Minister Finansów będzie kierował administracją podatkową przy pomocy Szefa Administracji
Podatkowej – podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów
Katalog organów administracji podatkowej określa art. 7 projektu, zgodnie z którym organami
administracji podatkowej są:
1)
minister właściwy ds. finansów publicznych,
2)
dyrektor izby skarbowej,
3)
dyrektor Biura Krajowej Informacji Podatkowej oraz
4)
naczelnik urzędu skarbowego.
Organy, o których mowa powyżej wykonują swoje zadania odpowiednio przy pomocy:
1) izby skarbowej,
2) Biura Krajowej Informacji Podatkowej (BKIP),
3) urzędu skarbowego.
Jednocześnie, w art. 11 ust. 1 dookreślono, że w sprawach organizacyjno- finansowych, izba
skarbowa wraz z podległymi urzędami skarbowymi stanowi jednostkę organizacyjną, której
kierownikiem jest dyrektor izby skarbowej.
– 43 –

Proponowane w ustawie o administracji podatkowej organy i jednostki administracji podatkowej
stanowią kontynuację obecnej struktury organizacyjnej określonej w ustawie o urzędach i izbach
skarbowych, z wyjątkiem dotyczącym Dyrektora Biura Krajowej Informacji Podatkowej, który
będzie nowym organem administracji podatkowej.
Dyrektor BKIP będzie organem podatkowym właściwym w sprawach dotyczących wydawania
interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego, działającym na mocy
nowelizowanych przez ustawę o administracji podatkowej przepisów ustawy Ordynacja
podatkowa. Biuro Krajowej Informacji Podatkowa stanowić będzie jednostkę organizacyjną
administracji podatkowej realizującą zadania Dyrektora BKIP w zakresie udzielania informacji
podatkowej powinna mieć strukturę organizacyjną przystosowaną do pełnienia funkcji głównego
źródła wiedzy na temat stosowania przepisów prawa podatkowego, wskazującego pozostałym
jednostkom organizacyjnym administracji podatkowej prawidłową wykładnię przepisów prawa
podatkowego. Spójny system informacji podatkowej dla całej administracji podatkowej może
powstać pod patronatem Krajowej Informacji Podatkowej tylko wtedy, kiedy będzie ona
funkcjonować jako scentralizowana, niezależna instytucja, skutecznie i efektywnie zarządzająca
swoimi zasobami. Stąd też wyodrębnienie w strukturze administracji podatkowej dyrektora
Biura Krajowej Informacji Podatkowej pozwoli na wprowadzenie jednolitych zasad zarządzania
i skutecznego nadzoru nad realizacją zadań Biura Krajowej Informacji Podatkowej.
Ustanowienie zaś go dodatkowo organem podatkowym w ww. zakresie wpłynie na poprawę
jakości i jednolitości wydawanych interpretacji podatkowych. Z powyższych względów
niezbędne jest utworzenie w ramach administracji podatkowej Biura Krajowej Informacji
Podatkowej.
Przepis art. 13 ust. 1 ustawy przewiduje delegację ustawową dla Ministra Finansów do
określenia, w drodze rozporządzenia, wydanego w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw administracji publicznej, terytorialnego zasięgu działania oraz siedzib dyrektora izby
skarbowej i naczelników urzędów skarbowych, a także siedziby Dyrektora Biura Krajowej
Informacji Podatkowej, z uwzględnieniem potrzeby właściwego zorganizowania wykonywanych
zadań.
Z kolei ust. 3 przewiduje, że niektóre zadania dyrektora izby skarbowej albo naczelnika urzędu
skarbowego mogą być wykonywane przez innego niż odpowiednio właściwego miejscowo
dyrektora izby skarbowej albo naczelnika urzędu skarbowego.
– 44 –

Wypełnienie obu ww. delegacji pozwala Ministrowi Finansów na elastyczne zarządzanie
podległymi mu organami administracji podatkowej i niezwłoczne reagowanie na pojawiające się
nowe potrzeby w zakresie usprawnienia i podniesienia efektywności wykonywanych zadań
przez administrację podatkową, jak również sprawną obsługę poszczególnych kategorii
podatników i płatników.
3. Rozwiązania szczegółowe
Zakres projektowanego rozporządzenia, dla którego podstawę stanowią przepisy art. 13 ust. 1 i 3
ustawy o administracji podatkowej ogranicza się do określenia siedzib i terytorialnego zasięgu
działania dyrektorów izb skarbowych i naczelników urzędów skarbowych oraz siedziby
Dyrektora Biura Krajowej Informacji Podatkowej.
A zatem, projektowane rozporządzenie ustala:
− siedziby oraz terytorialny zasięg działania dyrektorów izb skarbowych, w wykazie
stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia,
− siedziby i terytorialny zasięg działania naczelników urzędów skarbowych, w wykazie
stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia, z wyłączeniem naczelników urzędów
skarbowych, których siedziby i terytorialny zasięg działania ustalony zostanie odrębnie
na podstawie art. 11 ust. 4 ustawy (wyspecjalizowane urzędy skarbowe).
− siedzibę Dyrektora Biura Krajowej Informacji Podatkowej.
Wykazy siedzib oraz terytorialnego zasięgu działania dyrektorów izb skarbowych oraz
naczelników urzędów skarbowych zostały przeniesione w niezmienionym kształcie
z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 listopada 2003 r. w sprawie terytorialnego zasięgu
działania oraz siedzib naczelników urzędów skarbowych i dyrektorów izb skarbowych,
z wyjątkiem załącznika nr 3, który zawierał wykaz siedzib i terytorialnego zasięgu działania
naczelników urzędów skarbowych, których zakres zadań nie obejmuje wykonywania egzekucji
administracyjnej należności pieniężnych. W tym zakresie nowe rozporządzenie przyjęło
rozwiązanie polegające na włączeniu tych organów do ogólnego wykazu naczelników urzędów
skarbowych ze wskazaniem, że są to naczelnicy, którzy nie wykonują egzekucji administracyjnej
należności pieniężnych, a zadanie to jest wykonywane przez innego niż właściwy miejscowo
naczelnika urzędu skarbowego.
W projekcie uwzględniono także zmiany, jakie w zakresie tworzenia, łączenia, dzielenia lub
znoszenia gminy; nadawania gminie lub miejscowości statusu miasta oraz ustalania ich granic,