Poselski projekt ustawy o nadzorze publicznym nad stosowaniem cen transakcyjnych

kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość 20.000 euro
(art. 12 ust. 2).
Nowością w stosunku do obecnego stanu prawnego będą przepisy, na mocy których
dokumentacja musi być sporządzona zgodnie ze stanem rzeczywistym oraz zgodnie z
przepisami prawa. Powoduje to, że jej wymaganymi cechami ogólnymi są rzetelność i
niewadliwość (art. 13 ust. 1). Dodatkowo w przypadku, gdy dokumentacja będzie prowadzona
niezgodnie ze stanem rzeczywistym (nierzetelna) uznawać się będzie, że podatnik nie posiada
takiej dokumentacji (art. 13 ust. 2). Zaś w przypadku, gdy dokumentacja będzie prowadzona
niezgodnie z przepisami prawa (wadliwa), podatnik będzie miał możliwość usunięcia takiej
wadliwości w terminie 7 dni. W przypadku gdy tego nie dokona, uznawać się będzie, że nie
posiada on dokumentacji (art. 13 ust. 3). Celem wprowadzenia tych zmian jest zwrócenie uwagi
na doniosłość poprawnego sporządzania tej dokumentacji, co ma ograniczyć błędy w jej
sporządzaniu.
Również nowym rozwiązaniem na gruncie prawa polskiego jest zawarta w projekcie
ustawy instytucja „zbiorczej informacji o cenach transakcyjnych” (art. 14). Istotą jej jest
przekazywanie zbiorczej informacji o dokumentacji cen transakcyjnych prowadzonych przez
podatnika do odpowiedniego dyrektora urzędu kontroli skarbowej właściwego do kontroli
stosowania cen transakcyjnych. Zbiorcza informacja przekazywana jest drogą elektroniczną do
25 dnia miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego podatnika. Celem
sporządzania i przekazywania zbiorczej informacji cen transakcyjnych ma być lepsza kontrola
ich stosowania oraz ewentualne bardziej efektywne wykrywanie oszustw podatkowych na tym
tle. Wymóg przekazania informacji zbiorczej drogą elektroniczną jest przejawem świadomości
potrzeby zmodernizowania i usprawnienia dokumentacji podatkowej. Właściwy organ może
jednak zażądać dokumentacji od podatnika – w takim przypadku stosowana jest forma pisemna
(dla celów dowodowych).
Obowiązki w zakresie dokumentacji cen transakcyjnych oraz przekazywania zbiorczej
informacji o cenach transakcyjnych dotyczyłyby również podatników podatku dochodowego
podlegających ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, prowadzących działalność poprzez
położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład (art. 16).
W myśl art. 17 Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z
ministrem do spraw informatyzacji określi w ramach rozporządzenia kwestie dotyczące zakresu
danych zawartych w zbiorczej informacji o cenach transakcyjnych, formatu elektronicznego
zbiorczej informacji o cenach transakcyjnych oraz układu informacji i powiązań między nimi,

20
sposób przesyłania zbiorczej informacji o cenach transakcyjnych za pomocą środków
komunikacji elektronicznej, a także kwestię rodzaju podpisu elektronicznego, którym powinny
być opatrzone zbiorcze informacje o cenach transakcyjnych.
Przepisy projektowanej ustawy dotyczące zasad określania dochodu podmiotu
powiązanego (art. 19 – 22) są rozwinięciem przepisów zawartych dotychczas w rozporządzeniu
Ministra Finansów z dnia 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów
osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego
opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych.
Wskazać należy, że Minister Finansów zawarł tego samego typu regulacje w rozporządzeniu
dotyczącym sposobu i trybu określania dochodów osób fizycznych. W przywołanym akcie
wykonawczym określono również sposób, w jaki właściwe organy podatkowe ustalają dochód
podmiotu powiązanego oraz informacje w oparciu, o które tego dokonują. Projektowana ustawa
zawiera regulacje tej problematyki, gdyż wymaga tego konstytucyjna zasada tzw. materii
ustawowej oraz zasady techniki prawodawczej. Jednocześnie zapewni to przejrzystość regulacji
oraz ułatwi stosowanie przepisów o tzw. cenach transferowych (w ustawie zwanych
konsekwentnie cenami transakcyjnymi). Przeniesienie powyższej regulacji z aktu
wykonawczego do ustawy ma również na celu zapewnienie zgodności z art. 217 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 23 zawiera stawki, które można określić mianem stawek sankcyjnych. W
szczególności należy wskazać na stawkę określoną w ust. 2 art. 23. Jest to stawka przewidziana
dla podstawy opodatkowania stanowiącą stratę, jaką generują podatnicy podatku dochodowego
niebędący osobami fizycznymi nielegalnie transferując zyski poza terytorium Polski.
Przepis zawarty w art. 24 określa, jakie wytyczne ma w szczególności uwzględnić
Minister właściwy do spraw finansów publicznych wydając rozporządzenie, w którym określi
sposób i tryb określenia dochodów w drodze oszacowania oraz sposób i tryb eliminowania
podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych.
Organami właściwymi w sprawach nadzoru nad stosowaniem cen transakcyjnych będą
organy podatkowe właściwe w sprawie podatku dochodowego od osób prawnych i podatku
dochodowego od osób fizycznych oraz organy kontroli skarbowej. Dlatego też konieczne jest
rozszerzenie zakresu kontroli skarbowej (art. 26).
                                                           
5 Dz. U. Nr 160, poz. 1268.

21
Dodatkowo, uchyla się regulacje dotyczące cen transakcyjnych zawarte dotychczas w
ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie z
dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 25 i 27).
Ustawa zawiera również przepis przejściowy mający uregulować sytuacje postępowań
wszczętych w czasie obowiązywania dotychczasowych przepisów regulujących materię cen
transakcyjnych. W takiej sytuacji do postępowań dotyczących określania dochodów podmiotów
powiązanych wszczętych przed wejściem dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się
przepisy dotychczasowe (art. 28).
Projektowana ustawa porządkuje i unowocześnia przepisy dotyczące cen transakcyjnych
już istniejące w polskim systemie prawnym. Wprowadza ona również nowe rozwiązania
przeciwdziałające stosowaniu w obrocie gospodarczym cen transakcyjnych mających na celu
uniknięcie opodatkowania. W związku z czym zaleca się jej jak najszybsze uchwalenie.
Wskazać jednak należy, że z uwagi na dużą ilość podmiotów, których będzie ona dotyczyć, jak
również nowe obowiązki dokumentacyjne, ustawa zawiera 60 dniowe vacatio legis (art. 29).

22

5. Ocena skutków regulacji

A. Wskazanie podmiotów, na które oddziałuje akt normatywny
Projekt zawiera regulacje mające wpływ na podatników podatku dochodowego od
osób fizycznych, podatników podatku dochodowego od osób prawnych oraz
administrację podatkową. Administracja podatkowa jest przygotowana do wprowadzenia
w życie regulacji wynikających z nowej ustawy. Projektowane regulacje różnią się w
aspekcie techniki legislacyjnej od dotychczasowych rozwiązań, oraz modyfikują
podstawowe mechanizmy dotyczące materii przepisów antytransferowych. Dlatego w
początkowym okresie obowiązywania ustawy mogą występować trudności z jej
stosowaniem, jednak w dłuższej perspektywie projektowane przepisy zminimalizują
wywóz kapitału i nadwyżek finansowych za granicę w celu ucieczki od opodatkowania.

B. Konsultacje społeczne.
W celu wypracowania rozwiązań efektywnych, a jednocześnie uwzględniających w
największym możliwym zakresie oczekiwania partnerów społecznych, przed
przekazaniem Marszałkowi Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przedmiotowy projekt
ustawy został zaopiniowany przez .....................................................

C. Wpływ aktu normatywnego na dochody i wydatki sektora finansów publicznych.
Projekt ustawy będzie miał pośredni wpływ na dochody i nie będzie miał
bezpośredniego wpływu na wydatki sektora finansów publicznych. Przedstawione
regulacje zwiększą efektywność systemu fiskalnego jako całości, zwłaszcza podatków
dochodowych.
Proponowana nowelizacja powinna prowadzić do zwiększenia dochodów
budżetowych z tytułu podatków dochodowych, zarówno od osób fizycznych jak i
prawnych. Nowe przepisy przyczynią się do uszczelnienia polskiego systemu
podatkowego w zakresie przeciwdziałania stosowaniu w obrocie gospodarczym cen
transakcyjnych stających się w istocie cenami transferowymi. Z uwagi na brak rzetelnych

23
danych dotyczących cen transferowych nie jest możliwe dokładne oszacowanie skutków
fiskalnych projektowanej ustawy.
Analizując wpływ proponowanej ustawy na dochody sektora finansów publicznych
należy brać także pod uwagę, że jest ona częścią większego pakietu ściśle powiązanych
regulacji, mających na celu racjonalizację i zwiększenie efektywności polskiego systemu
podatkowego. Zatem skutki budżetowe przedmiotowego projektu należy rozpatrywać
również z uwzględnieniem efektu synergii, jaki powstanie w wyniku równoległego
wprowadzenia do polskiego systemu prawnego rozwiązań dotyczących opodatkowania
transferu dochodów do kontrolowanych jednostek zagranicznych, instytucji Rejestru
Operacji Gospodarczych, postępowania ujawnieniowego w zakresie podstaw
opodatkowania oraz tzw. „podatku wyjścia”. Przedmiotowy pakiet ustaw – jako całość –
z jednej strony pozwoli utrzymać bazę podatkową na dotychczasowym poziomie, a
zapewne także ją zwiększy, z drugiej strony, podnosząc efektywność całego systemu
fiskalnego, zapewni dodatkowe wpływy do budżetu. Jednocześnie zauważyć należy, że
pozytywne oddziaływanie fiskalne rozwiązań nie nakładających wprost nowych obciążeń
podatkowych będzie miało charakter pośredni, jednakże działania zmierzające do
zwiększenia sprawności i skuteczności funkcjonowania aparatu skarbowego są równie
istotnym elementem systemu redystrybucji dochodów, co bezpośrednie obciążenia
podatkowe. Uwzględniając kompleksowość i wzajemny synergiczny skutek
oddziaływania proponowanych w ramach pakietu narzędzi i instytucji prawnych, szacuje
się, że wejście w życie ustaw składających się na przedmiotowy pakiet pozwoli uzyskać
dodatkowe dochody budżetowe rzędu 65 – 73 mld zł rocznie. Projektodawca przewiduje,
że proponowane akty prawne doprowadzą do zwiększenia wartości dochodów
budżetowych z tytułu obydwu podatków dochodowych średnio o 10 – 12% w pierwszych
latach obowiązywania tych regulacji. Jednocześnie w tym okresie powinny się zwiększyć
dochody z tytułu podatków pośrednich (podatku od towarów i usług oraz podatku
akcyzowego) o około 5 – 6%. Na to nałożą się dodatkowe wpływy z tytułu zmian w
podatkach dochodowych od osób fizycznych i prawnych (opodatkowaniem objęte
zostaną dochody kontrolowanych jednostek zagranicznych) oraz wprowadzenia tzw.
„podatku wyjścia”. Skutki całego pakietu ustaw w skład, którego wchodzi projektowany
akt prawny będą więc jednoznacznie pozytywne dla sektora finansów publicznych ze
względu na wzrost dochodów budżetowych zarówno na szczeblu centralnym jak i

24