Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

sytuacji uwaga Rządu opiera się na stwierdzeniu, że rozwiązania proponowane
w
komisyjnym projekcie wymagają oszacowania kosztów regulacji po stornie gmin,
w związku z dostosowaniem opracowań planistycznych do wymogów wynikających z
projektu ustawy. Oznacza to, iż kompleksowa ocena przedłożonej regulacji będzie możliwa
dopiero po zbadaniu jej skutków finansowych w sferze władztwa planistycznego gminy.
Główne kierunki Polityki energetycznej Polski do 2030 r., wynikające między innymi
z rosnącego zapotrzebowania na energię elektryczną, wzrostu cen surowców energetycznych
oraz zanieczyszczenia środowiska, warunkują zmianę podejścia do prowadzenia polityki
energetycznej, między innymi poprzez zmianę struktury wykorzystania źródeł energii.
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii stanowi jeden z podstawowych kierunków
polskiej polityki energetycznej, dla którego określono pięć głównych celów polityki
energetycznej w tym obszarze:
 wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej
do
poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach
następnych,
 osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych, oraz
zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji,
 ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy
oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym
biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i
rolnictwem oraz zachować różnorodność biologiczną,
 wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących
stanowiących własność Skarbu Państwa,
 zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych
warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych
surowcach.
W ocenie Rządu idea stworzenia rozwiązań legislacyjnych pozwalających na zwiększenie
znaczenia gospodarki energetycznej w planowaniu przestrzennym jest słuszna. Zmiany
polegające na obligatoryjnym uwzględnieniu w dokumentach planistycznych sporządzanych
na szczeblu lokalnym (plan i studium), zagadnień gospodarki energetycznej, przyczynią się
do zwiększenia skuteczności tych aktów jako narzędzi do realizacji polityki energetycznej
państwa. Należy jednak zwrócić uwagę na szczegółowe propozycje zapisów projektu. Przede
wszystkim wskazać należy, że komisyjny projekt ustawy posługuje się niejasnym pojęciem
„lokalnych zasobów źródeł energii,” które proponuje wprowadzić do ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym. Rada Ministrów zauważa jednakże, iż rządowy projekt
5

ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych
innych ustaw, w art. 13 wprowadza przedmiotowe pojęcie w kontekście rozwoju energetyki
rozproszonej („lokalnych zasobów”) do art. 19 ust. 3 pkt 4 obowiązującego brzmienia ustawy
Prawo energetyczne. Zdaniem Rządu należy rozważyć zasadność definiowania tego pojęcia w
ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, co w jego ocenie nie wydaje się
właściwym rozwiązaniem. W powyższej sytuacji zachodzi konieczność zdefiniowania pojęcia
„lokalnych zasobów źródeł energii” w ustawie Prawo energetyczne. Rada Ministrów zaleca
również aby w
słowniczku ustawy o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
wprowadzić odwołanie do ustawy Prawo energetyczne, gdzie w ocenie Rządu powinna zostać
umiejscowiona definicja pojęcia „lokalne zasoby źródeł energii.
Ponadto zdaniem Rady Ministrów, w celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych,
należałoby określić, jakie źródła energii stanowią lokalne zasoby źródeł energii (wszystkie
czy jedynie odnawialne). Należy podkreślić, że obecny zakres treści studium obejmuje
uwarunkowania wynikające z występowania nieodnawialnych źródeł energii (art. 10 ust. 1 pkt
11).
Zdaniem Rządu szczególne wątpliwości dotyczą znaczenia terminu "zasoby lokalne".
Wprawdzie wydaje się, że "lokalność" nie powinna być inaczej odczytywana jak w aspekcie
terytorialnego zakresu obowiązywania studium i planu miejscowego, jednak nie jest to takie
oczywiste, ponieważ nie wiadomo, co oznacza pojęcie "zasób". Na tle brzmienia pojęcia
"lokalny zasób energii" powstaje wątpliwość, czy dotyczy ono występowania na danym
obszarze (w gminie) naturalnych źródeł energii, np. gorących źródeł, czy też oznacza ono
zlokalizowanie urządzeń przeznaczonych do wytwarzania energii na lokalne potrzeby, takich
jak np. kotłownia, czy też obejmuje jedno i drugie.
Ponadto przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie przewidują
możliwości wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, na obszarze
dla którego uchwalono plan miejscowy. Zgodnie bowiem z treścią art. 4 ust. 1 ustawy
o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustalenie przeznaczenia terenu,
rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania
i
warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego. Jedynie w przypadku braku planu miejscowego określenie sposobów
zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu. Tym samym zakładany przez projektodawców
przyspieszony rozwój inwestycji sektora energii elektrycznej, będzie możliwy jedynie dla
obszarów dla których nie ma sporządzonych miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego. Natomiast w przypadku gmin, które mają uchwalone miejscowe plany
zagospodarowania przestrzennego, dla umożliwienia realizacji inwestycji sektora
energetycznego, konieczna będzie zmiana tych planów.
6

Z prowadzonego przez Ministra Infrastruktury8 monitoringu9 stanu planowania
przestrzennego w gminach, wynika, że w końcu 2007 roku w Polsce plany miejscowe
posiadały 2192 gminy, w których obowiązywało ponad 37 tysięcy planów miejscowych, co
stanowi 24,2% pokrycia kraju planami miejscowymi. W końcu 2007 roku w trakcie
sporządzania było ponad 7,2 tysiąca planów miejscowych, co stanowi 6,3% powierzchni
kraju.
Odnosząc powyższe dane, dotyczące pokrycia kraju planami miejscowymi, do
zaproponowanych zmian, należy zauważyć, że oczekiwane przez projektodawców skrócenie
uzyskania decyzji lokalizacyjnej z 12-18 miesięcy do ok. 3 miesięcy10 nie będzie dotyczyło
jednej czwartej terytorium Polski. Dla tych bowiem terenów konieczne będzie
przeprowadzenie procedury zmiany planu miejscowego, co z pewnością nie spowoduje
przyspieszenia realizacji tego rodzaju inwestycji.
Dodatkowo istniejące zróżnicowanie pokrycia planistycznego w poszczególnych gminach,
będzie wprost przekładać się na rozwój inwestycji sektora energetycznego, tworząc tym
samym niepożądane różnicowanie sytuacji samorządów gminnych. Należy bowiem mieć na
uwadze, że województwo:
• Dolnośląskie posiada plany dla 44,6 % powierzchni województwa,
• Lubelskie posiada plany dla 59,3 % powierzchni województwa,
• Małopolskie posiada plany dla 60,1 % powierzchni województwa,
• Śląskie posiada plany dla 53,7 % powierzchni województwa.
Zatem proponowane rozwiązania nie przyczynią się do szybkiego rozwoju sektora
energetycznego w powyższych województwach. Jednocześnie gminy położone w tych
województwach będą musiały wprowadzić kosztowne zmiany planów miejscowych.
Z identyczną sytuacją będziemy mieli do czynienia w stosunku do 41,8% powierzchni
wszystkich gmin miejskich oraz w stosunku do 31,7% powierzchni miast powiatowych, czyli
terenów o największej presji inwestycyjnej.

Zaliczenie budowy i utrzymania urządzeń oraz obiektów budowlanych służących do
wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej do inwestycji celu publicznego może
w
pewnym stopniu przyczynić się do przyspieszenia realizacji tego typu inwestycji
w gminach o niskim wskaźniku pokrycia planami miejscowymi11.

8 Zadanie realizowane w ramach działu administracji rządowej - budownictwo, gospodarka przestrzenna
i mieszkaniowa.
9 Na podstawie danych GUS opracowanych i poddanych analizie, na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury, przez
Polską Akademię Nauk Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyńskiego – Raport o
stanie i uwarunkowaniach prac planistycznych w gminach na koniec 2007 roku.
10 Według uzasadnienia projektu ustawy.
11 Np. w województwach Kujawsko-Pomorskim (2,4%), Lubuskim (3,0%), Podkarpackim (6,8%).
7

Niemniej wprowadzenie proponowanych zmian może spowodować niekontrolowany wzrost
ilości źródeł wytwarzania, co w konsekwencji może doprowadzić do sytuacji, w której
doszłoby do braku koordynacji działań w szczególności z planami rozwoju infrastruktury
przesyłowej i dystrybucyjnej energii elektrycznej lub infrastruktury związanej z dostawami
nośników energii (gaz, węgiel). Pojedyncze źródła wytwórcze (lokalizowane w drodze
decyzji administracyjnej), bez dostosowanej do nich właściwej infrastruktury sieciowej, nie
będą realizować celu publicznego, lecz wyłącznie indywidualny cel inwestora dążącego do
maksymalizacji zysku z prowadzonej działalności gospodarczej. Dopiero, źródła wytwórcze
wspólnie z innymi źródłami i elementami infrastruktury, jako większa zbiorowość, mogą
realizować określony cel publiczny taki jak bezpieczeństwo dostaw energii, stabilizacja pracy
krajowego systemu elektroenergetycznego lub realizacja określonych celów ilościowych
w zakresie produkcji energii elektrycznej.
Reasumując, Rada Ministrów rozumiejąc potrzebę inwestycji w OZE oraz inwestycji
o znaczeniu szczególnym dla bezpieczeństwa państwa, popiera ideę rozszerzenia formuły celu
publicznego dla dystrybucji energii elektrycznej. Wskazuje również, iż uzyskanie tego celu
może zostać osiągnięte poprzez uzupełnienie obecnego brzmienie art. 6 pkt 2 ustawy o
gospodarce nieruchomościami, tak aby cel publiczny stanowić mogły przesył energii i jej
dystrybucja. Nie może jednakże zaakceptować przedmiotowego projektu w części dotyczącej
szczególnej formuły celu publicznego, który nie dopuszcza możliwości wywłaszczenia.
Swoją opinię Rząd opiera na fundamentalnych zasadach systemu, podkreślając że
kwalifikacja określonego rodzaju działalności jako celu publicznego, związana jest zawsze
z możliwością ograniczenia prawa własności, w tym również wywłaszczenia nieruchomości,
natomiast ustalenie lokalizacji inwestycji następuje na podstawie odrębnych przepisów.
Zważyć należy również, iż ustalenie lokalizacji inwestycji co do zasady nie ma na celu
ograniczenie prawa własności. Oznacza to, iż nie do zaakceptowania jest rozwiązanie art.1
projektu.
Ponadto w ocenie Rządu kierunki zmian dla racjonalizacja realizacji inwestycji w OZE oraz
inwestycji o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa objąć powinny ustawę
z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 roku Nr 261,
poz. 2603 z późn. zm.) oraz ustawę z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym
(Dz.U. 2007 Nr 89 poz. 590 z późn. zm.), i dotyczyć przeanalizowania ich pod kątem
możliwości przyśpieszenia odtwarzania mocy wytwórczych, tworzenia nowych źródeł w tym
źródeł odnawialnych oraz rozbudowy systemu przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej,
jako podstawowych elementów bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Równocześnie Rząd w odniesieniu do lokalnych zasobów źródeł energii proponuje do zmian
postulowanych w komisyjnym projekcie zastosować formułę polegającą na powiązaniu
założeń do planu zaopatrzenia w energię z planowaniem przestrzennym w gminie. Formuła
8

miałaby na celu uporządkowanie procesów planistycznych, związanych z budową
infrastruktury energetycznej, w tym ułatwienie powiązania planowania tego typu inwestycji z
planami inwestycji liniowych w elektroenergetyce.
Mechanizm ten wymagałby wprowadzenia zmian w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 roku
Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 roku Nr 89 poz. 625 z późn. zm.) i ustawie z dnia
27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 roku
Nr 80, poz. 717 z późn. zm).
Jednocześnie odnosząc się pozytywnie do zaproponowanych zmian w ustawie o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym, polegających na uzupełnieniu katalogu ustaleń studium
o występowanie lokalnych zasobów źródeł energii i kierunków ich wykorzystania oraz
planów miejscowych o zasady wykorzystywania tych zasobów w celach dywersyfikacji
źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej
opartej na lokalnie dostępnych surowcach, Rząd warunkuje rekomendację do dalszych prac
parlamentarnych zmian do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym od
wprowadzenia odpowiednich zmian merytorycznych i
redakcyjnych do treści art. 2
przedmiotowego projektu.

9