Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009

bieżącym będzie dodatni (0,9 pkt. proc.), co zostanie odzwierciedlone w ograniczeniu deficytu
na rachunku obrotów bieżących do ok. 3,2% PKB.
Domykająca się luka produktowa, pogorszenie sytuacji na rynku pracy i niższa presja na
wzrost wynagrodzeń będą oddziaływać w kierunku obniżenia inflacji, co stworzy warunki
sprzyjające łagodzeniu polityki pieniężnej. Na koniec 2009 r. oczekiwany jest spadek stopy
referencyjnej NBP do poziomu 3,0%. Roczne tempo wzrostu cen towarów i usług
konsumpcyjnych obniży się w 2009 r. do 3,0%, z 4,2% w roku 2008.
2. Dochody budżetu państwa
2.1. Dochody budżetu państwa w okresie I-V 2009 r.
Dochody budżetu państwa w okresie I-V 2009 r. wyniosły 111,1 mld zł, co stanowiło
36,7% dochodów zaplanowanych w ustawie budżetowej na 2009 r. W omawianym okresie
dochody były o 2,3 mld zł (tj. o 2,1%) wyższe niż w analogicznym okresie 2008 r.
Spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego oraz skutki wprowadzonych zmian
systemowych w obszarze podatków spowodowały, że w omawianym okresie zanotowano
spadek, w stosunku do ubiegłego roku, dochodów z podatków VAT, CIT oraz PIT. Dochody
z podatku akcyzowego, podatku od gier, pozostałych dochodów niepodatkowych, dochodów
jednostek budżetowych oraz dochodów z Unii Europejskiej były wyższe niż w analogicznym
okresie 2008 r.
W pierwszych pięciu miesiącach 2009 r. dochody budżetu państwa z podatku VAT
wyniosły ok. 40,7 mld zł i były o ok. 4,4 mld zł, tj. o 9,7% niższe w porównaniu z dochodami
osiągniętymi w analogicznym okresie 2008 r. Na taką realizację dochodów z VAT wpłynęły:
1) czynniki o charakterze makroekonomicznym
− znaczne spowolnienie tempa wzrostu spożycia indywidualnego (do 3,3% r/r w I kw.
2009 r. w porównaniu z 5,6% r/r w I kw. 2008 r.), które stanowi główną część bazy
podatkowej podatku od towarów i usług,
− znacznie mniejsze tempo spadku eksportu niż importu,
− znaczne obniżenie się w I kw. br. wartości transakcji opodatkowanych stawką 22%
(o ok. 16% r/r).
2) zmiany o charakterze systemowym
− wprowadzone jeszcze w 2008 r. zmiany dotyczące skrócenia terminu zwrotów VAT
z maksymalnie 180 do 60 dni,
− umożliwienie przedsiębiorcom dokonującym importu towarów w niektórych
procedurach uproszczonych rozliczania podatku należnego na deklaracji podatkowej.

8
W okresie I-V br. dochody z podatku akcyzowego wyniosły ok. 21,3 mld zł, co stanowi
36,7% dochodów zaplanowanych w ustawie budżetowej na 2009 r. W porównaniu
z analogicznym okresem 2008 r. dochody te były wyższe o ok. 1,4 mld zł, tj. o 7,2%.
Stosunkowo wysoka dynamika wpływów z akcyzy w omawianym okresie była głównie
wynikiem wysokich dochodów z akcyzy od wyrobów tytoniowych (wzrost o 28,0% r/r),
alkoholu etylowego (wzrost o 13,1% r/r) oraz samochodów osobowych (wzrost o 8,7% r/r).
Pogorszenie się koniunktury gospodarczej spowodowało spadek dochodów budżetowych
z akcyzy od paliw silnikowych oraz energii elektrycznej. Dochody od pozostałych grup
wyrobów akcyzowych ukształtowały się nieco poniżej poziomu z 2008 r.
W omawianym okresie największy spadek odnotowywano w dochodach z tytułu podatku
dochodowego od osób prawnych – CIT (o 10,6% r/r). Spadku wpływów z podatku CIT nie
zrównoważyły większe niż oczekiwano wpłaty podatku z tytułu rozliczenia rocznego osób
prawnych za 2008 r. W porównaniu do rozliczenia za 2007 r. (dokonanego w 2008 r.) saldo
rozliczenia rocznego CIT (tj. różnica pomiędzy kwotami do zapłaty a nadpłatami) było w br.,
zgodnie ze wstępnym szacunkiem, niższe o ok. 1,2 mld zł.
Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za spadek wpływów z CIT było spowolnienie
tempa wzrostu gospodarczego, które skutkowało pogorszeniem kondycji finansowej firm.
Produkcja sprzedana przemysłu w okresie I-V 2009 r. obniżyła się o 9,3% r/r, a w produkcji
budowlano-montażowej odnotowano poziom zbliżony do uzyskanego w analogicznym okresie
roku poprzedniego.
Największe zmiany o charakterze systemowym w 2009 r. dotyczą podatku dochodowego
od osób fizycznych. Zmiana skali podatkowej polegająca na redukcji zarówno ilości progów
podatkowych, jak i stawek obowiązujących w przedziałach dochodowych jest, obok efektu
rozliczenia rocznego podatników, najistotniejszym czynnikiem o charakterze systemowym
determinującym w 2009 r. wpływy z podatku pobieranego na zasadach ogólnych, tj. według
skali podatkowej. W okresie I-V br. wpływy z podatku pobieranego na ww. zasadach były
wyższe niż w analogicznym okresie roku poprzedniego o 3,3%. W tym samym okresie wzrost
funduszu wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw wyniósł 5,2% r/r, a emerytur i rent 11,3%
r/r. Wpływy z podatku PIT od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej
opodatkowanych stawką 19% były w okresie I-V 2009 r. niższe o 6,0% r/r, a z ryczałtu od
przychodów ewidencjonowanych o 22,8% r/r. Było to m.in. efektem spadku rentowności
działalności gospodarczej, ale z pewnością także zmiany przez część podatników formy
opodatkowania z jednolitej 19% stawki lub ryczałtu ewidencjonowanego na zasady ogólne.
Opodatkowanie według skali podatkowej dla niektórych podatników może, w porównaniu
z rokiem poprzednim, okazać się korzystniejsze dzięki ww. redukcji stawek podatkowych oraz
możliwości skorzystania z ulg podatkowych, w tym ulgi na wychowywanie dzieci.

9
Wpływy z podatku PIT od zbycia papierów wartościowych w okresie I-V br. również
okazały się niższe od wpłaconego w analogicznym okresie roku poprzedniego i wyniosły
1.155,2 mln zł (w 2008 r. 2.070,2 mln zł, co oznacza spadek o 44,2%). Wpływy z podatku od
przychodów z odsetek lub innych środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika
oraz od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych wyniosły natomiast 990,1 mln zł,
a więc były o 14,1% wyższe niż w analogicznym okresie 2008 r., co wynika głównie
z realizacji wysokich dochodów odsetkowych z lokat bankowych.
2.2 Dochody budżetu państwa w 2009 r.
Prognozowany ubytek dochodów budżetu państwa w 2009 r. w stosunku do kwoty
zaplanowanej w ustawie budżetowej na 2009 r. wyniesie ok. 30,1 mld zł.
Spodziewane w 2009 r. spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego w największym
stopniu wpłynie negatywnie na dochody podatkowe. Największe różnice w przewidywanym
poziomie dochodów w 2009 r. w stosunku do ustawy budżetowej na 2009 r. wystąpią
w podatku VAT oraz CIT. Nieco mniejsze różnice w stosunku do ustawy budżetowej
spodziewane są w podatku PIT oraz podatku akcyzowym.
Dochody niepodatkowe są przewidywane na poziomie wyższym niż zapisano w ustawie
budżetowej. Jest to między innymi spowodowane dodatkowymi wpływami z tytułu dodatnich
różnic kursowych (związanych z realizacją Wspólnej Polityki Rolnej) oraz większych niż
planowano w ustawie budżetowej wpływach z tytułu dywidend wypłacanych przez spółki
z udziałem Skarbu Państwa.
Wyższych, niż zakładano w ustawie budżetowej, można także spodziewać się dochodów
jednostek budżetowych. Informacje z bieżącej realizacji dochodów w tym tytule (wykonanie
w okresie I-V br. wyniosło ponad 54% kwoty całorocznej prognozy) oraz szczegółowe
informacje od dysponentów pozwalają prognozować dochody jednostek budżetowych
w 2009 r. na kwotę 9.568,1 mln zł.
W latach 2007 – 2009 napłynęło do Polski ponad 6 mld euro z tytułu zaliczek i refundacji
wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na lata 2007 – 2013. Środki
te częściowo zostały przewalutowane i przekazane na dochody budżetu państwa. Pozostała
cześć pozostaje na rachunkach Ministerstwa Finansów. W obecnej sytuacji gospodarczej nie
jest racjonalne ani ekonomicznie uzasadnione utrzymywanie wysokiego stanu rachunków
i jednoczesne zadłużanie się budżetu poprzez emisję papierów wartościowych na rynkach
zagranicznych. Ze względu na racjonalne zarządzanie finansami państwa, chęć uniknięcia strat
kursowych, przewidując tendencję aprecjacyjną kursu złotego w stosunku do euro
i zmniejszanie kosztów obsługi długu publicznego, podwyższono prognozę dochodów
w ramach środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

10
Szczegółowe zestawienie planowanych dochodów budżetu państwa w 2009 r. na tle
ustawy budżetowej 2009 r. prezentuje poniższa tablica.

Nowelizacja
Ustawa
ustawy
Różnica
budżetowa
Wyszczególnienie
budżetowej
3-2
2009
2009
w tys. zł
1
2
3
4
DOCHODY OGÓŁEM
303 034 805
272 911 254 -30 123 551
1. Dochody podatkowe i niepodatkowe
269 433 341
231 147 776 -38 285 565
1.1. Dochody podatkowe
251 434 200
205 812 306 -45 621 894
1.1.1. Podatki pośrednie
178 064 000
147 462 000 -30 602 000
a) podatek od towarów i usług
118 590 000
94 000 000 -24 590 000
b) podatek akcyzowy
58 110 000
51 900 000
-6 210 000
c) podatek od gier
1 364 000
1 562 000
198 000
1.1.2. Podatek dochodowy od osób prawnych
33 120 000
24 000 300
-9 119 700
1.1.3. Podatek dochodowy od osób fizycznych
40 250 000
34 350 000
-5 900 000
1.1.4. Podatek tonażowy
200
6
-194
1.2. Dochody niepodatkowe
17 999 141
25 335 470
7 336 329
1.2.1. Dywidendy
3 351 100
7 651 566
4 300 466
1.2.2. Cło
2 032 000
1 917 000
-115 000
1.2.3. Dochody jednostek budżetowych
9 022 517
9 568 073
545 556
1.2.4. Pozostałe dochody niepodatkowe
785 000
3 296 794
2 511 794
1.2.5. Wpłaty jednostek samorządu terytorialnego
2 702 037
2 702 037
1.2.6. Dochody zagraniczne
106 487
200 000
93 513
2. Środki z UE i z innych źródeł niepodlegających
zwrotowi
33 601 464
41 763 478
8 162 014
3. Finansowanie deficytu budżetu państwa
Przewiduje się, że w 2009 r.:
− deficyt budżetu państwa wyniesie 27.186,3 mln zł, wobec planowanego w ustawie na
poziomie 18.186,3 mln zł,
− ujemne saldo przychodów z prywatyzacji i ich rozdysponowania wyniesie 19.517,2 mln zł,
wobec planowanego w ustawie ujemnego salda na poziomie 15.901,4 mln zł,
− ujemne saldo prefinansowania zadań realizowanych z udziałem środków pochodzących
z budżetu Unii Europejskiej wyniesie 1.846,2 mln zł, wobec planowanego w ustawie
ujemnego salda na poziomie 3.746,8 mln zł.

11
Planuje się, że przedstawione pozycje w łącznej kwocie 48.549,7 mln zł (wobec pierwotnej
kwoty 37.834,6 mln zł, co oznacza wzrost o 10.715,1 mln zł) zostaną sfinansowane
następująco:
− finansowanie krajowe jest szacowane w wysokości 39.928,6 mln zł (w ustawie
32.260,2 mln zł),
− finansowanie zagraniczne jest szacowane na poziomie 8.621,1 mln zł (w ustawie
5.574,4 mln zł).
Najważniejsze zmiany w przedstawionych założeniach dotyczą następujących wielkości:
− zwiększenia deficytu o 9.000 mln zł,
− spadku salda przychodów z prywatyzacji i ich rozdysponowania o 3.615,8 mln zł w wyniku
rozchodów na fundusze celowe (Fundusz Rezerwy Demograficznej),
− wzrostu salda prefinansowania zadań realizowanych z udziałem środków pochodzących
z budżetu Unii Europejskiej o 1.900,7 mln zł,
− wzrostu finansowania krajowego o 7.668,5 mln zł,
− wzrostu finansowania zagranicznego o 3.046,7 mln zł.
4. Wydatki budżetu państwa
W wyniku kryzysu finansowego na świecie mającego także duży wpływ na sytuację
makroekonomiczną Polski w roku bieżącym na posiedzeniu Rady Ministrów w dniu
27 stycznia 2009 r. jednym z punktów obrad była Informacja o aktualnej sytuacji gospodarczej
w Polsce oraz Europie. W wyniku dyskusji podjęta została decyzja o konieczności redukcji
wydatków budżetu państwa na rok 2009 a członkowie Rady Ministrów zobowiązani zostali do
przygotowania propozycji redukcji wydatków w kierowanych i podległych im urzędach.
Jednocześnie podjęto decyzję o dokonaniu przeglądu proponowanych ograniczeń wydatków
budżetu państwa w połowie 2009 roku po zapoznaniu się z bieżącą sytuacją
makroekonomiczną i stanem budżetu państwa. Efektem tych prac są prezentowane niżej
projektowane ograniczenia w poszczególnych częściach budżetu państwa. Łączna kwota
postulowanych ograniczeń wynosi 21.123,6 mln zł, w tym 10.585,4 mln zł w rezerwach
celowych. W ramach ograniczeń kwota 9.700 mln zł związana jest z przeniesieniem obowiązku
sfinansowania wydatków na infrastrukturę drogową z budżetu państwa na rzecz Krajowego
Funduszu Drogowego. Nowelizacja ustawy o Krajowym Funduszu Drogowym pozwoli na
realizację wydatków na budowę dróg poprzez zaciągnięcie kredytów przez Bank Gospodarstwa
Krajowego w międzynarodowych instytucjach finansowych, np. w Europejskim Banku
Inwestycyjnym (EBI), a także z emisję obligacji. Kredyty byłyby spłacone po zakończeniu
inwestycji ze środków pozyskanych z Unii Europejskiej.


12