Przedwstępna umowa o pracę: zobowiązania stron

Przeczytaj także: Przedwstępna umowa o pracę: co warto wiedzieć?

4. Za uchylenie się od zawarcia umowy o pracę - odszkodowanie

Jeżeli pracodawca lub pracownik uchyla się od zawarcia umowy o pracę, w związku z wcześniejszym zawarciem umowy przedwstępnej, to druga strona może żądać odszkodowania. Ta strona, która poniosła szkodę przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej, może bowiem żądać jej naprawienia. Nie ma przepisów wskazujących na wysokość tego odszkodowania. Przyjmuje się jednak, iż jest to kwota, która nie powinna przekraczać 3-miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego na stanowisku, które miał objąć pracownik w ramach umowy o pracę. Strony mogą oczywiście w umowie przedwstępnej określić wyższą wysokość odszkodowania. W tej kwestii także wypowiedział się Sąd Najwyższy.

Zdaniem SN: Za niezawarcie umowy o pracę z winy pracodawcy - 3-miesięczne odszkodowanie dla pracownika

W razie odmowy przez zakład pracy zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę na czas nieokreślony poszkodowanemu przysługuje na podstawie art. 390 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy roszczenie o odszkodowanie, którego wysokość z reguły nie powinna przekraczać kwoty 3-miesięcznego wynagrodzenia za pracę na stanowisku objętym umową przedwstępną. Dochodzenie tego odszkodowania nie jest uzależnione od żądania zawarcia umowy przyrzeczonej.
(Uchwała Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 1977 r., I PZP 5/77, OSNCP 1977/10 poz. 180).

5. Pracownik może żądać przed sądem zawarcia umowy o pracę

Jeżeli umowa przedwstępna została zawarta w formie pisemnej, pracownik może domagać się przed sądem zawarcia umowy o pracę. Zatem nawet jeśli pracodawca nie będzie chciał zatrudnić pracownika, ten ostatni może się o to przed sądem ubiegać. Warto zwrócić uwagę, iż pracodawcy nie przysługuje już takie uprawnienie, jak pracownikowi. Oznacza to, że jeśli pracownik uchyla się od zawarcia umowy o pracę, pracodawca nie może zmusić go do zawarcia tej umowy, a jedynie może domagać się wypłaty odszkodowania.

To, że wyłącznie pracownika ma prawo do żądania zawarcia umowy o pracę, nawet wbrew woli pracodawcy, wynika z potrzeby ochrony interesu pracownika, jako słabszej strony stosunku prawnego. Pracownik, żeby podjąć zatrudnienie u nowego pracodawcy, najczęściej rezygnuje z poprzedniej pracy. Niezawarcie z nim umowy o pracę mimo obowiązywania umowy przedwstępnej powoduje, że pracownik pozostaje bez zatrudnienia i wynagrodzenia.

Należy pamiętać, iż roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, kiedy miała być zawarta umowa o pracę. Jeżeli sąd oddali żądanie pracownika dotyczące zawarcia umowy o pracę, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie to stało się prawomocne.

Podstawa prawna:

• art. 29 § 1, art. 300 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94),
• art. 389, art. 390 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93).

Portal Kadrowy - odpowiedzi ekspertów prawa pracy. Porady wraz z podstawą prawną otrzymasz na skrzynkę. Dajemy gwarancję profesjonalnej odpowiedzi. W portalu do pobrania m.in. wzory, wskaźniki, kalkulatory, akty prawne.