Urlop na żądanie a linia orzecznicza

Przeczytaj także: Urlop na żądanie- gdy wniosek bez odpowiedzi

Czy należy czekać na decyzję szefa?

W zakresie objętym regulacją art. 167 K.p. nie wynika konieczność uzyskania zgody na wykorzystanie urlopu na żądanie. Co więcej, pracownik nie jest również zobligowany do uzasadnienia wysuniętego żądania. Jak wskazuje SN (por. uzasadnienie do wyroku z 26 stycznia 2005 r., II PK 197/04, OSNAPiUS 2005, Nr 17, poz. 271), celem tego przepisu jest umożliwienie pracownikowi załatwienia spraw osobistych w terminie dla niego dogodnym bez konieczności informowania o nich pracodawcy.

W powołanym wyroku SN stwierdził również, że brak wyraźnego sprzeciwu ze strony pracodawcy sprawia, że pracownik po zgłoszeniu żądania może wykorzystywać urlop w rozmiarze przez niego wskazanym bez konieczności dopełnienia jakichkolwiek innych formalności. Poinformowanie pracodawcy o zamiarze skorzystania z urlopu na żądanie (w terminie, na który wskazuje art. 167 K.p.) upoważnia zatrudnionego do rozpoczęcia urlopu i jego nieobecność w pracy z tego powodu nie może być uznana za nieusprawiedliwioną.

Z powyższego wynika zatem, że- co do zasady- zgoda pracodawcy na skorzystanie z urlopu na żądanie nie jest wymagana. Praktyka pokazuje jednak, że wnioski o taki urlop bywają odrzucane. Jakie przesłanki mogą zadecydować o tym, że pracownik zostanie powstrzymany od udania się na żądany urlop?

Kiedy pracodawca może nie przychylić się do żądania?

Odpowiedzi na wyżej postawione pytania SN udzielił w powołanym już wyroku z 26 stycznia 2005 r. (II PK 197/04, OSNP 2005, Nr 17, poz. 271). Zdaniem sądu, pracodawca może nie wyrazić zgody na wykorzystanie urlopu w trybie art. 167² K.p. i żądać stawienia się pracownika w zakładzie pracy jedynie w razie wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności.
Skoro bowiem na podstawie art. 167 § 1 K.p. szef ma prawo odwołać podwładnego z urlopu z powodu:

• wystąpienia w zakładzie pracy nieprzewidzianych okoliczności,
• perspektywy poważnych zakłóceń w procesie pracy, do których może doprowadzić nieobecność pracownika,

to może także w razie zaistnienia takich zdarzeń sprzeciwić się wykorzystaniu urlopu w trybie art. 167 K.p. i zażądać obecności pracownika w firmie.

W podobnym tonie SN wypowiedział się w wyroku z 28 października 2009 r. (II PK 123/09), w którym stwierdzono m.in., że obowiązek udzielenia urlopu na żądanie nie jest bezwzględną powinnością pracodawcy, ponieważ jest on uprawniony nie zaakceptować żądania pracownika ze względu na szczególne okoliczności, które sprawiają, iż zasługujący na ochronę interes firmy wymaga obecności pracownika w pracy

Należy przy tym podkreślić, że odwołanie pracownika z urlopu (odrzucenie żądania o urlop na żądanie)- gdy nie zaistniały niezbędne warunki dopuszczalności takiego odwołania (sprzeciwu), a rzeczywisty cel działania pracodawcy był inny, kwalifikuje się do uznania za niezgodne z zasadami współżycia społecznego (por. wyrok SN z 9 lutego 1967 r., III PZP 22/66; OSNCP 1967, Nr 6, poz.11).