Zakaz konkurencji: odszkodowanie to nie wynagrodzenie

Przeczytaj także: Bezprzedmiotowa umowa o zakazie konkurencji obowiązuje?

Kodeks pracy określa wyczerpujący katalog przypadków, w których pracodawca ma prawo dokonać potrącenia z wynagrodzenia bez wiedzy i zgody pracownika. Zgodnie z art. 87 § 1 K.p. należą do nich:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
• kary pieniężne stosowane w ramach odpowiedzialności porządkowej pracownika (por. art. 108 K.p.).

Wynagrodzenie za pracę podlega szczególnej ochronie, dlatego też potrącanie z niego jakichkolwiek innych kwot z tytułu jakichkolwiek innych należności jest niedopuszczalne. Jedyny wyjątek od tej generalnej zasady statuuje art. 91 K.p. W myśl tego przepisu należności inne niż wypunktowane powyżej mogą być potrącane z pracowniczej pensji, pod warunkiem że zainteresowany pracownik wyrazi na to zgodę.

Przepisy o ochronie wynagrodzenia za pracę znajdują zastosowanie także w stosunku do innych świadczeń. Chodzi tu m.in. o ekwiwalent pieniężny za urlop (por. wyrok SN z 11 czerwca 1980 r., I PR 43/80, OSNCP 1980, Nr 12, poz. 248), odprawę emerytalną i rentową (por. wyrok SA w Gdańsku z wyroku z 29 sierpnia 1994 r., III APr 44/94, OSA 1994, Nr 10, poz. 79) czy nagrodę jubileuszową. Odszkodowanie z tytułu niepodejmowania działalności konkurencyjnej po zakończeniu zatrudnienia takiej ochronie jednak nie podlega.

Zgodnie bowiem z opinią SN, wyrażoną w wyroku z 29 czerwca 2005 r. (II PK 345/04), odszkodowanie wynikające z umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie jest wynagrodzeniem za pracę (art. 78 K.p.) i nie podlega ochronie przewidzianej dla tego wynagrodzenia. W uzasadnieniu do powołanego orzeczenia podkreślono, iż za taką właśnie kwalifikacją tego świadczenia przemawia przede wszystkim to, że odszkodowanie, o jakim mówi art. 101 K.p., przysługuje byłemu pracownikowi od byłego pracodawcy i to nie za świadczenie pracy, lecz za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej.

Biorąc pod uwagę powyższe, zasadne wydaje się uznać, że wspomniany we wstępie pracodawca miał pełne prawo dokonać potrącenia z należnego pracownikowi odszkodowania wynikającego z umowy o zakazie konkurencji.