Ochrona stosunku pracy związkowców bywa ograniczona

Przeczytaj także: Ochrona związkowa- lista chronionych pracowników

Rozstanie z pracownikiem reprezentującym działającą na terenie firmy organizację związkową jest nieco bardziej skomplikowane niż pożegnanie szeregowego pracownika. Otóż, zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2003 r., pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może:

• wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,
• zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika,
  o którym mowa powyżej

- z wyjątkiem przypadków, w których jest to dopuszczalne na mocy odrębnych przepisów.

Przed 1 lipca 2003 r. ochroną objęci byli wszyscy członkowie zarządu i członkowie komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu. Dlatego też możliwe było wówczas przyjęcie, że dla czasowego zakresu ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy kluczowe znaczenie ma data wyboru członka związku zawodowego do organów związku. Potwierdził to SN w wyroku z 16 czerwca 1999 r., (I PKN 120/99, OSNAPiUS 2000, Nr 17, poz. 648), w którym stwierdzono m.in., że ochrona trwałości stosunku pracy działaczy związków zawodowych przysługuje z mocy samego prawa i nie należy uzależniać jej od przekazania pracodawcy informacji dotyczącej jej podmiotowego zakresu.

Obecnie sytuacja wygląda inaczej. Brzmienie art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych wskazuje na doniosłe znaczenie imiennego wskazania pracodawcy pracowników podlegających ochronie. Z tego właśnie względu zasadne jest przyjąć, że ochrona trwałości stosunku pracy uzależniona jest od poinformowania szefa o związkowcach, których ma ona objąć. Pogląd ten podziela SN, który w wyroku z 23 lutego 2005 r. (III PK 77/04, OSNP 2005, Nr 21, poz. 331) uznał, iż ochrona przewidziana w omawianym przepisie przysługuje od chwili zawiadomienia pracodawcy o uchwale zarządu zakładowej organizacji związkowej wskazującej osoby podlegające ochronie.

Za przyjęciem powyższej wykładni przemawia również treść rozporządzenia MGPiPS z 16 czerwca 2003 r. w sprawie powiadamiania przez pracodawcę zarządu zakładowej organizacji związkowej o liczbie osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie pracy oraz wskazywania przez zarząd oraz komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej pracowników, których stosunek pracy podlega ochronie, a także dokonywania zmian w takim wskazaniu (Dz. U. Nr 108, poz. 1013), z którego wynika m.in., że zarząd oraz komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej imiennie wskazują pracodawcy na piśmie pracowników, których stosunek pracy podlega ochronie, o której mowa w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (§ 2 ust. 1).

Wspomniane rozporządzenie stanowi również, że zmiany we wskazaniu zarząd oraz komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej dokonują na piśmie w terminie siedmiu dni od dnia zaistnienia zmiany (§ 2 ust. 2). Z powołanych przepisów jednoznacznie więc wynika, iż na zakładowej organizacji związkowej spoczywa obowiązek imiennego i pisemnego wskazania pracodawcy pracowników objętych ochroną.

A zatem, wzmiankowany we wstępie pracodawca miał słuszność- nie został powiadomiony o wyborze pracownika na reprezentanta organizacji związkowej, tym samym nie był też zobligowany do występowania do zarządu związków o wyrażenie zgody na rozwiązanie jego stosunku pracy.