Sprzedaż lawinowa a piramidy finansowe

Przeczytaj także: Piramida finansowa SkyBiz.com oddaje pieniądze

Zakazane piramidy finansowe – system konsorcyjny

Nie należy mylić sprzedaży lawinowej – dozwolonej po spełnieniu warunków ustawowych – z tzw. piramidami finansowymi, których prawo polskie stanowczo zabrania. Piramida to system promocyjny, w ramach którego konsument wykonuje świadczenie w zamian za możliwość otrzymania korzyści materialnych, które są uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia do systemu innych osób, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów. Zgodnie z art. 7 ust. 14 Ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, zakładanie, prowadzenie lub propagowanie piramid stanowi nieuczciwą praktykę rynkową. Tym samym działalność ta może być podstawą do roszczeń konsumentów, obejmujących m.in. zapłatę odszkodowania lub przekazanie sumy pieniężnej na określony cel społeczny.

Klasycznym przykładem piramidy finansowej jest system konsorcyjny – zwany również „systemem argentyńskim” lub „schematem Ponziego”. Polega on na samofinansowaniu się konsumentów w ramach utworzonej grupy. W ramach tego systemu pewna liczba osób przystępuje do konsorcjum i wpłaca na jego rzecz pewną kwotę pieniędzy. Część sumy otrzymuje organizator systemu – na pokrycie kosztów i realizację zysku – a pozostała część powinna być przeznaczana na przyznawanie towarów członkom systemu konsorcyjnego bądź udzielanie im pożyczek. Zgodnie z art. 16 Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, organizowanie i prowadzenie działalności w formie systemu konsorcyjnego stanowi nieuczciwą praktykę rynkową i jest zagrożone karą pozbawienia wolności do 5 lat, a nawet do 8 lat – jeśli zgromadzono tą drogą mienie wielkiej wartości.

Reasumując, prawo polskie zezwala na działalność w systemie sprzedaży lawinowej – po spełnieniu określonych warunków ustawowych – oraz bezwzględnie zakazuje działalności w systemie konsorcyjnym.

Ustawowy zakaz systemów konsorcyjnych ma na celu niedopuszczenie do tworzenia piramid finansowych, o których głośno było w latach 90-tych. Zakaz ten chroni interesy osób, które – zachęcone sloganami o wysokich i łatwych zarobkach – dopiero z czasem przekonywały się, że podjęły decyzję pochopną i dla siebie niekorzystną.

Autor: Mateusz Buzuk, prawnik, Kancelaria Prawna Chajec, Don-Siemion & Żyto