Zwolnienie lekarskie: szef sprawdzi czy należy się L4

Przeczytaj także: Kontrola zwolnień lekarskich bez podania przyczyny

W razie gdy kontrola dotyczy podwładnego sprawującego opiekę nad chorym członkiem rodziny, sprawdza się dodatkowo, czy poza ubezpieczonym nie ma we wspólnym gospodarstwie domowym innej osoby, która mogłaby doglądać chorego (§ 6 rozporządzenia). Przy czym trzeba zaznaczyć, że regulacja ta nie dotyczy sprawowania opieki nad chorym dzieckiem, które nie przekroczyło 2 lat.

Pracodawca ma prawo wejść nie tylko do mieszkania pracownika, ale także do miejsca, w którym on przebywa. Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie, aby na czas choroby czy sprawowania opieki nad chorym pracownik zmienił miejsce pobytu, przy czym powinien o tym fakcie zawiadomić przełożonego.

Stosownie do § 7 rozporządzenia, taką kontrolę należy przeprowadzać w miarę potrzeby, bez ustalania z góry stałych jej terminów. Jej częstotliwość może być nasilana szczególnie w okresach, w których występuje zwiększona absencja z powodu choroby lub sprawowania opieki nad chorym domownikiem.

Protokół i utrata zasiłku

W razie stwierdzenia, że ubezpieczony wykorzystuje zwolnienie chorobowe niezgodnie z jego przeznaczeniem (np. wykonuje pracę zarobkową czy uprawia jogging w trakcie ostrego zapalenia oskrzeli), osoba kontrolująca sporządza protokół, w którym podaje, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego od pracy. Pracownik może nie zgodzić się z opinią kontrolującego i wnieść do protokołu uwagi i zastrzeżenia (§ 9 rozporządzenia).

Następstwem ustalenia, że w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracownik wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z jego przeznaczeniem jest utrata prawa do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia (art. 17 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

”Chory może chodzić”

W powyższym tekście omówione zostały ogólne zasady, którymi rządzi się kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich przez pracowników. W praktyce zagadnienie to przysparza jednak wielu kontrowersji.

I tak np. nie ma jasności, czym w istocie jest widniejące na zaświadczeniu lekarskim stwierdzenie, że „chory może chodzić”. Co do zasady, ani pracodawca ani ZUS nie powinien kwestionować możliwości wykonywania przez pracownika codziennych czynności (np. udania się do apteki czy na rehabilitację). Jednak im dalej w las, tym pojawia się więcej wątpliwości.

Wprawdzie w wyroku z 26 września 2001 r. (I PKN 638/00, Pr. Pracy 2002, Nr 1, poz. 35) SN uznał, że jednorazowe udanie się do sklepu spożywczego po zakupy żywnościowe, spacer odbyty zgodnie z zaleceniami lekarza czy nawet udział we własnym ślubie nie przesądzają o tym, ze ubezpieczony wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z celem, ale jak np. zakwalifikować sytuację, w której pracownik czasowo niezdolny do pracy z powodu złamania ręki spędza godziny na ławce w parku? De facto przecież nie jest chory lecz jedynie nie może wykonywać obowiązków zawodowych. To najlepszy dowód na to, że każdy z przypadków powinien być rozpatrywany indywidualnie, z uwzględnieniem wszelkich towarzyszących mu okoliczności.