Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

że istnieją duże rezerwy poprawy efektywności zatrudnieniowej – ale nie jest to
możliwe bez nakładów finansowych.
Spośród różnych form wspierania zatrudnienia, finansowanych ze środków
Funduszu Pracy, największe efekty przynosiło w przeszłości finansowanie
podejmowania działalności gospodarczej przez bezrobotnych.
W
2011r.
gwałtownie zmniejszono wydatki z Funduszu Pracy, proces ten
kontynuowano także w 2012r. W efekcie na koniec 2012r. zgromadzone rezerwy
Funduszu Pracy wyniosą ok. 7,2 mld. zł. A fundusz ten jest finansowany obecnie
prawie wyłącznie ze składek pracodawców.
Powodem takiego stanu jest fakt, że minister właściwy do spraw finansów
publicznych ma faktyczną władzę nad Funduszem Pracy – to on bowiem decyduje,
jakie kwoty w danym roku mają być przekazane dysponentowi Funduszu. Dysponent
Funduszu (minister właściwy do spraw pracy) ma bardzo ograniczone możliwości
decyzyjne – de facto musi bowiem prosić Ministra Finansów o środki Funduszu. W
warunkach rosnącego bezrobocia taką sytuację należy uznać za nienormalną.
Przywrócenie równowagi w relacjach obu ministrów i stworzenie sytuacji, w której o
Funduszu Pracy będzie faktycznie decydował minister właściwy do spraw pracy, to
podstawowy warunek zwiększenia efektywności działań państwa na rynku pracy.
Jak pokazały doświadczenia z przeszłości, największą efektywność
uzyskiwało dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej przez osoby
bezrobotne. Wnioskodawcy uważają, że wprawdzie obecne przepisy ustawy są
wystarczające aby ten kierunek działań mógł zostać potraktowany priorytetowo, to
jednak musi nastąpić znaczące zwiększenie nakładów finansowych i temu właśnie
ma służyć "wyzwolenie" środków Funduszu Pracy z rąk Ministra Finansów.
Celem uchwalenia ustawy jest także rozszerzenie obecnego katalogu
instrumentów rynku pracy o nowy instrument - refundowanie kosztów poniesionych z
tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, w związku z zatrudnieniem
pierwszego lub drugiego pracownika przez osobę fizyczną prowadzącą pozarolniczą
działalność gospodarczą. Dla osób fizycznych prowadzących działalność
gospodarczą decyzja o zatrudnieniu pierwszego lub drugiego pracownika to skok
jakościowy w prowadzonym biznesie. Wnioskodawcy chcą, aby państwo ułatwiało
ten skok – podobnie jak to czyniło w przeszłości (za rządów SLD), ułatwiając
„pierwszy krok” osobom podejmującym działalność gospodarczą, poprzez stworzenie
możliwości płacenia w początkowym okresie działalności znacznie obniżonych
składek na ubezpieczenie społeczne.

Istota projektowanych regulacji
Projektowana ustawa wprowadza zmiany w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004r.
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Celem pierwszej zmiany, zawartej w art. 1 pkt 1-3, jest uzupełnienie katalogu
instrumentów rynku pracy o nowy instrument, jakim ma być „refundowanie kosztów
poniesionych z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, w związku z
zatrudnieniem pierwszego lub drugiego pracownika przez osobę fizyczną
prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą”. Poprzez zmianę zawartą w art.
1 pkt 1 (dodanie w art. 44 zmienianej ustawy nowego pkt. 4a) instrument ten zostaje
wprowadzony do katalogu instrumentów rynku pracy. Zmiana zawarta w art. 1 pkt 2
(dodanie nowego art. 47a w zmienianej ustawie) zawiera szczegółowy opis
warunków, na jakich ten instrument będzie mógł być stosowany przez starostów.
Najważniejsze elementy projektowanego rozwiązania to:
 warunek, że pracodawca otrzymujący refundację prowadzi działalność
gospodarczą od co najmniej 12 miesięcy oraz, że w okresie 12 miesięcy
poprzedzających datę złożenia wniosku do starosty nie zatrudniał żadnego
pracownika lub zatrudniał najwyżej jedną osobę (proponowany art. 47a ust. 1
zmienianej ustawy),
 wykluczenia z prawa do refundacji przypadków, gdy zatrudniani są członkowie
najbliższej rodziny (proponowany art. 47a ust. 2 zmienianej ustawy),
 prawo ubiegania się refundację tylko w przypadku, gdy pracownik jest
zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy (proponowany art. 47a ust. 3
zmienianej ustawy),
 ustalenie, że w ciągu kolejnych 60 miesięcy można otrzymać raz refundację z
tytułu zatrudnienia pierwszego pracownika i raz z tytułu zatrudnienia drugiego
pracownika (proponowany art. 47a ust. 4 zmienianej ustawy),
 wprowadzenie limitu, zgodnie z którym miesięczna, maksymalna kwota
refundowanych składek nie może przekroczyć kwoty składek ustalonych od
podstawy wymiaru równej 80% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia
miesięcznego (proponowany art. 47a ust. 5 zmienianej ustawy),
 wprowadzenie kolejnego ograniczenia, zgodnie z którym składek będą
refundowane przez okres zatrudnienia pracownika, ale nie dłuższy niż kolejne
18 miesięcy (proponowany art. 47a ust. 6 zmienianej ustawy),
 określenie, że składki powinny być przekazywane pracodawcy co miesiąc, po
ich opłaceniu przez pracodawcę (proponowany art. 47a ust. 7 zmienianej
ustawy).
Porównując proponowany instrument z instrumentem zawartym obecnie w art.
44 pkt 4 widać, że jest to rozwiązanie odmienne – z jednej strony szersze, bo
obejmuje wszystkich pracowników, a nie tylko skierowanych bezrobotnych, a z
drugiej strony węższe – bo obejmuje nie wszystkich pracodawców, lecz tylko takich,
którzy dotychczas nie mają wcale lub mają bardzo małe doświadczenie w
zatrudnianiu pracowników a sami są osobami fizycznymi prowadzącymi działalność
gospodarczą.
Celem drugiej zmiany (art. 2 pkt 4) jest wyeliminowanie sytuacji, z jaką mamy
do czynienia obecnie, gdy Minister Finansów de facto blokuje możliwość
wykorzystania
środków zgromadzonych w Funduszu Pracy. Zgodnie z
proponowanym do dodania w zmienianej ustawie art. 109e łączna kwota środków
Funduszu Pracy, udostępnionych przez Ministra Finansów Ministrowi Pracy i Polityki
Społecznej oraz przekazanych w danym roku przez Ministra Pracy i Polityki
Społecznej na realizację zadań ustawowych, nie może być niższa niż suma kwoty
równej 90% przychodów Funduszu Pracy w danym roku kalendarzowym i kwoty
równej 80% stanu środków Funduszu na koniec roku poprzedniego. Niższe
wskaźniki zostały przewidziane w sytuacji niskiego bezrobocia w sierpniu roku
poprzedniego. Ponadto, w art. 2 określono niższe wskaźniki dla lat 2013 i 2014 – co
wynika z chęci rozłożenia w czasie procesu wydatkowania rezerwy, jaka została
zgromadzona w Funduszu Pracy w latach 2011-2012.

Przewidywane skutki projektowanej ustawy

Projektowana ustawa zakłada znaczny wzrost faktycznego wykorzystania
środków Funduszu Pracy na działania, mające na celu zmniejszenie skali bezrobocia
w Polsce – w porównaniu z wykorzystaniem tych środków w 2011 i 2012r. Zgodnie z
projektem wydatki Funduszu powinny wynieść w 2013r. ok. 8,7 mld zł, pochodzących
z bieżących składek oraz ok. 2,9 mld. zł z rezerw zgromadzonych w Funudszu na
koniec 2012r. Oznacza to razem ok. 11,6 mld. zł. oraz 12,1 mld. zł w 2014r. O
sposobie wydatkowania tych środków decydować winien dysponent Funduszu,
chociaż zdaniem wnioskodawców jako priorytetowe należy potraktować:
 dofinansowanie składek pracowników, zatrudnionych przez osoby fizyczne
prowadzące działalność gospodarczą (zgodnie z proponowanym nowym
instrumentem rynku pracy, zawartym w projekcie), gdyż podjęcie przez nich
decyzji o zatrudnieniu pracownika to skok jakościowy w prowadzonym
biznesie; sektor ten jest zdolny do wygenerowania w krótkim okresie
znaczącej liczby miejsc pracy; kwota 1,6 mld. zł wystarczyłaby na refundację
składek co najmniej dla 150 tys. pracowników w 2013r. a kwota 2,4 mld. na
kontynuowanie dofinansowania składek opłacanych w związku z
zatrudnieniem tych pracowników w 2014 oraz zatrudnienie w tym roku co
najmniej kolejnych 150 tys. osób - i to przy założeniu, że ich wynagrodzenie
wynosiłoby 80% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia,
 dofinansowanie kosztów podjęcia działalności gospodarczej, bo jest to
instrument bardzo skuteczny, a na skutek ograniczenia wydatków Funduszu
Pracy w ostatnich latach został poważnie ograniczony; wnioskodawcy
uważają, że kwota ok. 2,8 mld. zł powinna umożliwić podjęcie działalności
gospodarczej corocznie przez ok. 100 tys. osób.
Projektowana ustawa, na skutek stworzenia możliwości zwiększenia wydatków
z Funduszu Pracy na aktywną politykę rynku pracy, spowoduje nie tylko
zahamowanie prognozowanego przez rząd wzrostu bezrobocia w 2013r. ale jego
coroczny, stopniowy spadek.

Skutki budżetowe i źródła finansowania
Projektowana
zakłada utrzymanie wpływów Funduszu Pracy na
dotychczasowym poziomie. Oznacza to także, że dotychczasowe obciążenia
finansowe pracodawców nie będą zmieniane.
Ustawa
zakłada jedynie, że przychody Funduszu Pracy nie będą gromadzone
przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, lecz wydatkowane
zgodnie z ustawowym celem tego funduszu.

Projektowana ustawa będzie miała pozytywny efekt dla finansów publicznych.
Wzrost liczby osób zatrudnionych oraz osób prowadzących działalność gospodarczą
oznacza wzrost wpływów podatkowych Państwa, wzrost przychodów FUZ i NFZ oraz
spadek wydatków na finansowanie świadczeń społecznych. Pośrednio pobudza to
popyt wewnętrzny, ożywia gospodarkę i kreuje kolejne miejsca pracy.
Szczegółowe skutki dla sektora finansów publicznych zależą od rodzaju
wydatków, jakie zostaną sfinansowane z tych „uwolnionych” środków Funduszu
Pracy. Skumulowane pozytywne efekty dla finansów publicznych można szacować
na co najmniej 1 mld. zł. w 2013r. i co najmniej 3 mld. zł. w 2014r..

Akty wykonawcze związane z projektowaną ustawą

Uchwalenie projektowanej ustawy nie spowoduje konieczności wydawania
nowych, jak również zmiany istniejących aktów prawnych.

Zgodność projektowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.