Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw

publicznego transportu zbiorowego, lub negatywny wpływ na funkcjonowanie sieci
infrastruktury technicznej, lub gdy będzie negatywnie oddziaływała na walory ekonomiczne
przestrzeni. Jednocześnie podkreślono, że w ramach wyłożenia publicznego
przeprowadzonego w ramach procedury uchylania planów miejscowych wykładany będzie
ujednolicony projekt planu miejscowego (roboczy dokument pokazujący wynikające z
uchylenia zmiany), natomiast w okresie 3 miesięcy po uchyleniu planu wójt, burmistrz albo
prezydent miasta będzie miał obowiązek opracowania tekstu jednolitego planu miejscowego,
a następnie będzie on ogłoszony przez radę gminy.
Jednocześnie, ze względu na wprowadzane zmiany w przepisach dotyczących ustanawiania
stref ochronnych terenów zamkniętych oraz występowania istniejących stref związanych z
potrzebami obronności i bezpieczeństwa państwa tworzonych w innych trybach,
zaproponowano w ramach przepisów przejściowych uregulowanie kwestii sposobu znoszenia
stref istniejących przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy na mocy rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów lub właściwych ministrów. Rozwiązanie to umożliwi zniesienie tych
stref lub zmianę ich granic i ograniczeń w nich wskazanych, które zostały utworzone lub
ustalone mocą decyzji niewystępujących obecnie w systemie prawnym, a tym samym
dostosowanie zarówno obszaru stref, jak i ograniczeń do potrzeb wynikających z charakteru
terenu zamkniętego, co obecnie jest niemożliwe. Podkreślić należy, iż zniesienie strefy
ochronnej lub strefy związanej z potrzebami obronności i bezpieczeństwa państwa korzystnie
wpłynie na wartość nieruchomości i może się przyczynić do zwiększenia uprawnień
właściciela.
Przedmiotowy projekt nie zakłada konieczności powołania nowego organu lub instytucji.
Jednakże, z uwagi na fakt, iż przepisy ustawy zakładają zmiany w zakresie składu komisji
urbanistyczno-architektonicznych, wprowadza się przepisy dostosowujące wskazujące, iż
minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania
przestrzennego oraz mieszkalnictwa dostosuje skład Głównej Komisji Urbanistyczno-
-Architektonicznej do nowych wymagań w ciągu 18 miesięcy od dnia wejścia w życie
ustawy, marszałkowie województw dostosują skład wojewódzkich komisji urbanistyczno-
-architektonicznej do nowych wymagań w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie
projektu ustawy, natomiast starostowie, wójtowie, burmistrzowie oraz prezydenci miast będą
obowiązani dostosować skład odpowiednio powiatowych i gminnych komisji urbanistyczno-
-architektonicznych do nowych wymagań w ciągu 6 miesięcy od dnia wejścia w życie
projektu ustawy.
54

IV. Zmiany przepisów wykonawczych
Wprowadzenie zmian w ustawie spowoduje konieczność wydania następujących
rozporządzeń:
1) w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i
zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego;
2) w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy;
3) w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego.
Zakłada się, iż dotychczasowe rozporządzenia zostaną utrzymane w mocy do czasu wejścia w
życie nowych aktów wykonawczych, przy czym w przypadku rozporządzenia w sprawie
sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w
przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – przez czas nie
dłuższy niż 18 miesięcy od dnia wejścia w życie projektu ustawy.
V. Pozostałe informacje
Z dniem przesłania projektu ustawy do konsultacji publicznych został on zamieszczony na
stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji, w zakładce „Rządowy Proces
Legislacyjny”.
Do dnia 2 czerwca 2015 r. wpłynęło jedno zgłoszenie zainteresowania pracami nad projektem
ustawy, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia
prawa – zainteresowanie zgłosił podmiot – Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A.,
składając uwagi do projektu ustawy dotyczące: lokalizacji inwestycji celu publicznego i
odpowiedzialności odszkodowawczej inwestora, zmian w procedurze sporządzania aktów
planowania oraz ograniczeń dotyczących wydawania decyzji o warunkach zabudowy.
Projektowane regulacje nie są sprzeczne z prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy nie będzie podlegał notyfikacji, zgodnie z przepisami dotyczącymi
funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych.
Celem projektu ustawy nie jest wdrożenie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia
18 grudnia 2014 r., sygn. akt K 50/13, oraz odzwierciedlenie postanowienia sygnalizacyjnego
z dnia 3 lutego 2015 r., sygn. akt S 1/15 podjętego w związku z przedmiotowym wyrokiem.
Niemniej, proponowany przepis art. 36 ust. 1c ustawy, zgodnie z którym w sytuacji, gdy
uchwalony plan miejscowy przeznacza tereny pod lokalizację inwestycji celu publicznego,
55

właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może żądać od inwestora wykupu
nieruchomości lub jej części albo ustanowienia odpowiedniej służebności, jest w pełni zgodny
w przedmiotowym wyrokiem Trybunału. Trybunał bowiem stwierdził, iż niezgodny z
Konstytucją RP jest art. 36 ust. 1 ustawy w zakresie, w jakim wyłącza roszczenia właścicieli
lub użytkowników wieczystych, których nieruchomości zostały przeznaczone na cel
publiczny w planie miejscowym obowiązującym 31 grudnia 1994 r., jeśli takie przeznaczenie
zostało utrzymane w planie miejscowym uchwalonym pod rządami obecnie obowiązującej
ustawy. Proponowane brzmienie przepisu skutkuje zniwelowaniem niekonstytucyjności
obecnie obowiązującego przepisu, tj. zniesieniem obowiązku wykazywania związku
ograniczenia korzystania z nieruchomości z treścią planu miejscowego. W projekcie ustawy
nie odniesiono się natomiast do treści postanowienia sygnalizacyjnego, zgodnie z którym
regulacja dotycząca sytuacji właścicieli lub użytkowników nieruchomości, które zostały
przeznaczone na cel publiczny w planie miejscowym obowiązującym 31 grudnia 1994 r. i to
przeznaczenie zostało utrzymane w obowiązującym planie miejscowym, ma przewidywać
odszkodowania wyłącznie w przypadkach, gdy w planie ustanowiono „zakaz inwestycji”, i
jednocześnie dotyczyć wyłącznie właścicieli, którzy wystąpili o warunki zabudowy bądź
pozwolenie na budowę i ich nie otrzymali z uwagi na niezgodność z treścią planu
miejscowego, przy czym jednocześnie należy wyłączyć z kręgu uprawnionych osoby, które
nabyły nieruchomości po 31 grudnia 1994 r. po zaniżonej cenie, wynikającej z zamrożenia,
jak również wskazać, iż adresatem roszczeń, w przypadku zamrożeń dokonanych przed
powstaniem gmin oraz w przypadku, gdy gminy nie miały wpływu na ustanowienie
zamrożenia, powinien być również Skarb Państwa. Realizacja treści wyrażonych w
przedmiotowym postanowieniu wymaga opracowania bardzo precyzyjnych przepisów
dotyczących kręgu podmiotów uprawnionych i sposobów dochodzenia roszczeń, a także
określenia adresatów roszczeń, co wymaga uprzedniego przeprowadzenia analiz, w tym badań
dotyczących skali zjawiska – obecnie trwają prace w przedmiotowym zakresie, jednakże z
uwagi na brak danych i konieczność dokonania kwerendy planów miejscowych
obowiązujących 31 grudnia 1994 r., zakłada się, iż realizacja postanowienia sygnalizacyjnego,
a tym samym pełne wdrożenie wyroku Trybunału, zostanie objęta odrębną inicjatywą
legislacyjną. Na marginesie należy także zauważyć, iż przeprowadzenie przedmiotowych
analiz oraz kwerendy jest niezbędne do przygotowania oceny skutków regulacji.
Należy zaznaczyć, że dotychczasowe prace legislacyjne związane ze zmianą ustawy o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym toczyły się w ramach procedury związanej z
56

opracowaniem założeń do projektu ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
oraz niektórych innych ustaw.
Z uwagi na decyzję Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu z dnia 18 lutego 2015 r.,
podjętą w trybie obiegowym, zgodnie z którą dokonano reasumpcji decyzji Zespołu z dnia
2 lipca 2014 r. dotyczącej projektu założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw, wycofaniu z Wykazu prac
Rady Ministrów projektu założeń i włączeniu do Wykazu prac Rady Ministrów projektu
ustawy, odstąpiono od dalszych prac nad założeniami, rozpoczynając równocześnie prace nad
projektem ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz
niektórych innych ustaw.

57

Nazwa projektu
Data sporządzenia
Projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu 29 lipca 2015 r.
przestrzennym oraz niektórych innych ustaw

Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Źródło:

Art. 47a ustawy z dnia 27 marca 2003 r.
Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju
o planowaniu i zagospodarowaniu
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza przestrzennym (Dz. U. z 2012 r. poz. 647, z
Stanu lub Podsekretarza Stanu
późn. zm.)
Paweł Orłowski – Podsekretarz Stanu w MIR

Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Nr w wykazie prac UD 205
Rajmund Ryś Dyrektor Departamentu Polityki Przestrzennej

rajmund.rys@mir.gov.pl

lad.przestrzenny@mir.gov.pl tel. 22-273-76-51
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?
Problemy zarządzania przestrzenią dotyczące w szczególności następujących zagadnień:
1) niedostateczne uwzględnianie w zagospodarowaniu przestrzennym zasad ładu przestrzennego, co generuje chaos przestrzenny
zwłaszcza na terenach podmiejskich;
2) brak podstaw prawnych do odmowy przez gminy lokalizowania inwestycji z dala od istniejącej zabudowy, suburbanizacja
żywiołowa (ang.: urban sprawl), ekspansja zabudowy na tereny niezurbanizowane, może ona generować wysokie koszty
funkcjonowania transportu publicznego, destrukcję systemów przyrodniczych, niedostateczne wyposażenie w podstawowe
usługi i infrastrukturę techniczną oraz negatywne procesy rozwojowe w obszarze miast (np. wyludnianie się miast);
3) przeznaczanie terenów pod zabudowę w aktach planistycznych bez analiz: potrzeb rozwojowych gminy, sytuacji demograficznej
i możliwości finansowych realizacji infrastruktury technicznej i społecznej;
4) brak wymogu spójności sposobu zagospodarowania terenu na obszarach bez miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego (planu miejscowego, MPZP) z polityką przestrzenną gminy określoną w studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy (studium);
5) wysokie koszty odszkodowań wynikających z uchwalenia bądź zmiany planu miejscowego, niezależnie od źródeł rozstrzygnięć
przestrzennych zawartych w planie miejscowym;
6) wysokie koszty realizacji infrastruktury technicznej (będące konsekwencją zapewniania infrastruktury do „rozproszonych”
budynków);
7) konflikty przestrzenne i społeczne związane z lokalizowaniem niektórych rodzajów inwestycji (np. farm wiatrowych) oraz
lokalizowaniem inwestycji na niektórych rodzajach przestrzeni (np. obszary przestrzeni publicznej) na podstawie decyzji o
warunkach zabudowy (decyzji o wz);
8) zbyt wąski zakres partycypacji społecznej w procedurze sporządzania aktów planistycznych oraz pojawienie się partycypacji
dopiero na jednym z ostatnich etapów prac planistycznych;
9) brak jednoznaczności niektórych przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (ustawy, upzp) i związane
z tym rozbieżności wykładni tych przepisów w orzecznictwie sądowym i w procesie stosowania prawa przez organy
administracji publicznej, w tym związane z wyrokiem TK (Dz. U. z 2008 r. Nr 123, poz. 803) – dotyczy
wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.

Proponowane rozwiązania wynikają z potrzeby dokonania szybkich zmian. Nie są to zmiany systemowe, lecz zmiany
zidentyfikowane jako najpilniejsze ze względu na niekorzystne skutki przestrzenne (np. rozproszenie zabudowy), gospodarcze
(np. wysokie koszty budowy infrastruktury) i społeczne (tj. brak infrastruktury społecznej, konflikty związane z brakiem akceptacji
dla ustaleń aktów planistycznych) obecnie obowiązujących przepisów ustawy. Jednocześnie wprowadzane zmiany nie powodują po
stronie gminy dodatkowych obciążeń.

Celem regulacji jest przywrócenie kontroli publicznej nad planowaniem przestrzennym poprzez wprowadzenie mechanizmów
zachęcających gminy do uchwalania planów miejscowych, narzędzi mających na celu ukierunkowanie strumienia inwestycji na
tereny zurbanizowane i wyposażone w niezbędną infrastrukturę (techniczną i społeczną) oraz zabezpieczenie interesów inwestorów i
zwiększenie bezpieczeństwa inwestycyjnego.

W celu rozwiązania problemów wymienionych w pkt 1–10, w projekcie ustawy przyjęto następujące cele regulacji:
− poszerzenie zasad obowiązujących w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, np. wprowadzenie wymagań dotyczących
ładu przestrzennego oraz lokalizowania nowej zabudowy;
− ograniczenie konfliktów społecznych związanych z lokalizacją niektórych inwestycji, np. farm wiatrowych i
wielkopowierzchniowych obiektów handlowych;
− wprowadzenie wymogu przeprowadzania analiz potrzeb rozwojowych gminy oraz możliwości realizacji infrastruktury
technicznej w dokumentach planistycznych;
− zapewnienie zgodności zagospodarowania na obszarach pozbawionych planu miejscowego z polityką przestrzenną gminy
określoną w studium oraz aktualizacji tej polityki;
− wprowadzenie nowych warunków w postępowaniu o ustalenie warunków zabudowy;
− wprowadzenie nowych zasad dotyczących odszkodowań oraz zmian w opłacie planistycznej;
58