Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, sporządzonego w Brukseli dnia 21 marca 2014 r. oraz dnia 27 czerwca 2014 r.

znaczenie dla rozdziałów dotyczących współpracy sektorowej ma wszechstronny zakres 
zbliżania  przepisów,  określony  w  załącznikach  do  Układu  o  stowarzyszeniu. 
Szczegółowe harmonogramy transpozycji i wdrożenia przez Ukrainę wybranych części 
dorobku prawnego Unii Europejskiej pomogą nadać kierunek bieżącej współpracy oraz 
będą  zasadniczym  elementem  krajowych  reform  oraz  programu  modernizacji  na 
Ukrainie. 
Układ  o  stowarzyszeniu  określa  aktualne  ramy  instytucjonalne  obejmujące  fora 
współpracy  i  dialogu,  poczynając  od  szczebla  podkomitetów  technicznych  aż  po 
spotkania  na  szczycie.  Przewiduje  się  konkretne  zadania  w  dziedzinie  podejmowania 
decyzji dla Rady Stowarzyszenia oraz w drodze oddelegowania dla Komitetu 
Stowarzyszenia,  które  mogą  spotykać  się  w  specjalnym  składzie,  aby  zająć  się 
kwestiami  handlowymi.  Przewiduje  się  także  fora  poświęcone  społeczeństwu 
obywatelskiemu,  zwłaszcza  organizacjom  reprezentującym  interesy  partnerów 
społecznych,  związków  zawodowych  oraz  pracodawców,  a  także  współpracę 
parlamentarną.  Układ  zawiera  również  postanowienia  dotyczące  monitoringu, 
wypełniania  zobowiązań  oraz  rozstrzygania  sporów  (w  tym  odrębne  postanowienia 
związane z kwestiami handlowymi). 
Bliższa  integracja  gospodarcza  za  sprawą  DCFTA  będzie  skutecznym czynnikiem 
stymulującym wzrost gospodarczy. Implementacja będzie polegać przede wszystkim na 
ustanowieniu  strefy  wolnego  handlu  między  UE  a  Ukrainą  oraz  zbliżaniu 
ustawodawstwa Ukrainy do przepisów, norm i standardów Unii Europejskiej. DCFTA, 
stanowiąca  integralną  część  Układu  o  stowarzyszeniu,  nie  tylko  stworzy  nowe 
możliwości dla przedsiębiorstw w Unii Europejskiej i na Ukrainie, ale będzie również 
promować  rzeczywistą  modernizację  i  integrację  gospodarczą  Kijowa  z  Unią 
Europejską. Rezultatem tego procesu powinny być produkty spełniające wyższe normy, 
lepsze  usługi  dla  obywateli,  a  przede  wszystkim  gotowość  Ukrainy  do  konkurowania 
w skuteczny sposób na rynkach międzynarodowych. 
3.  Skutki zawarcia Układu o stowarzyszeniu 
1)  Skutki prawne 
Rzeczpospolita Polska  stanie  się  stroną  Układu  o  stowarzyszeniu  między  Unią 
Europejską  i  Europejską  Wspólnotą  Energii  Atomowej  oraz  ich  państwami 
9 
członkowskimi,  z  jednej  strony,  a  Ukrainą,  z  drugiej  strony.  Zawarcie  Układu 
o stowarzyszeniu nie spowoduje konieczności zmiany polskiego prawodawstwa. 
2)  Skutki polityczne 
Wejście  w  życie  Układu  o  stowarzyszeniu  będzie  potwierdzeniem  proeuropejskiego 
kursu  polityki  zagranicznej  Ukrainy,  skutkującego  znaczącym  zbliżeniem  Ukrainy  do 
Unii Europejskiej i  umocnieniem pozycji tego kraju  na  arenie  międzynarodowej. 
W zakresie  integracji  gospodarczej  Układ  o  stowarzyszeniu  jest  najbardziej  ambitnym 
porozumieniem  wynegocjowanym  i  podpisanym  przez  Unię  Europejską  z  krajem 
trzecim, po Europejskiej Strefie Wolnego Handlu (EFTA) i Europejskim Obszarze 
Gospodarczym (EEA). Długofalowo Układ o stowarzyszeniu przyczyni się do wzrostu 
stabilności polityczno-gospodarczej Ukrainy, jak i całego regionu Europy Wschodniej, 
co leży w szczególnym interesie Rzeczypospolitej Polskiej.  
Poprzez stowarzyszenie się  z  Unią  Europejską  Ukraina  zobowiązuje  się  do 
poszanowania wartości europejskich i zaangażowania na rzecz umacniania demokracji 
i przestrzegania  zasad  demokratycznego  państwa  prawa,  praw  człowieka  i  swobód 
obywatelskich. Układ o stowarzyszeniu ustanawia także warunki dialogu politycznego 
z Ukrainą,  w  tym  w  obszarach  objętych  kompetencją  Wspólnej Polityki Zagranicznej 
i Bezpieczeństwa  Unii  Europejskiej,  co  służyć  będzie  postępującemu  ujednoliceniu 
stanowisk  Stron  w  kwestiach  międzynarodowych  i  wspólnemu  postrzeganiu kwestii 
bezpieczeństwa i stabilności w Europie.  
Skuteczna  implementacja  przez  Ukrainę  postanowień  Układu  o  stowarzyszeniu,  jak 
również rosnąca konkurencja ze strony podmiotów gospodarczych z Unii Europejskiej, 
może  okazać  się  efektywnym  bodźcem  do przyspieszenia reform i modernizacji 
ukraińskiej  gospodarki  i  wielu  obszarów  zarządzania  państwem  oraz  poprawy 
funkcjonowania ukraińskiego systemu prawnego. Może także przynieść dywersyfikację 
źródeł wzrostu gospodarczego na Ukrainie poprzez transfer nowych technologii i metod 
zarządzania oraz polepszenie warunków gospodarczych i inwestycyjnych, jak również 
sprzyjać  ograniczeniu  korupcji,  wzrostowi  poziomu  życia  obywateli  Ukrainy  oraz 
zintensyfikowaniu  współpracy  polityczno-gospodarczo-społecznej  pomiędzy  Unią 
Europejską  a  Ukrainą.  Dla  Rzeczypospolitej  Polskiej  oznaczać  to  będzie  bardziej 
stabilne  i  przewidywalne  sąsiedztwo  –  istotne tak w układzie  geopolitycznym,  jak 
i w kontekście polsko-ukraińskich relacji dwustronnych. 
10 
Wejście  w  życie  Układu  o  stowarzyszeniu  będzie  także  potwierdzeniem  skuteczności 
zapoczątkowanej  przez  Rzeczpospolitą  Polską  i  Królestwo  Szwecji  w  2008  r. 
inicjatywy  Partnerstwa  Wschodniego  (stanowiącej  zasadniczy  element  wschodniego 
wymiaru  Europejskiej  Polityki  Sąsiedztwa),  której  głównym  celem  jest  dążenie  do 
ustanowienia politycznego stowarzyszenia i gospodarczej integracji z Unią Europejską 
krajów Partnerstwa Wschodniego. Wejście w życie Układu będzie ważnym impulsem 
dla pozostałych krajów obszaru wschodniego sąsiedztwa Unii Europejskiej chcących iść 
europejską  ścieżką  rozwoju,  w  szczególności  dla  Republiki  Mołdawii  i  Gruzji,  do 
kontynuowania  wysiłków  zmierzających  do  osiągnięcia  w  niedalekiej  przyszłości 
podobnych celów.  
3)  Skutki gospodarcze 
Wejście  w  życie  Układu  o  stowarzyszeniu,  zwłaszcza  jej  części  handlowej,  będzie 
korzystne dla interesów gospodarczo-handlowych Rzeczypospolitej Polskiej. Uzyskanie 
preferencyjnych warunków w handlu  z  Ukrainą  będzie  istotne,  zważywszy  na  fakt,  iż 
udział Rzeczypospolitej Polskiej w całościowym eksporcie państw członkowskich Unii 
Europejskiej na Ukrainę w 2012 r. wyniósł 17,5%). 
Efekt kreacji handlu będzie większy dla Rzeczypospolitej Polskiej niż dla Ukrainy, ze 
względu  na  większy  poziom  obecnie  istniejących  barier  w  dostępie  do  rynku 
ukraińskiego.  Najprawdopodobniej  DCFTA  w  krótkoterminowej  perspektywie 
doprowadzi  do  większego  wzrostu  importu  towarów  unijnych  na  ukraiński  rynek 
(Ukraina utrzymuje większe bariery w dostępie do swojego rynku niż Unia Europejska, 
ponadto wiele towarów ukraińskich ma już obecnie ułatwiony dostęp do rynków Unii 
Europejskiej  ze  względu  na  korzystanie  z  preferencji  taryfowych  w  ramach 
Generalnego Systemu Preferencji GSP). W dłuższej perspektywie wdrożenie DCFTA 
będzie korzystne dla Ukrainy, gdyż implementacja norm i standardów Unii Europejskiej 
może przyczynić się do zwiększenia napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych 
i w  efekcie  modernizacji  społeczno-gospodarczej kraju. Poprzez  implementację  części 
unijnego  acquis  DCFTA  powinna  przyczynić  się  do  poprawy  warunków  prowadzenia 
biznesu na Ukrainie przez przedsiębiorców z państw członkowskich Unii Europejskiej. 
Po  wprowadzeniu  w  życie  zapisów  DCFTA  należy  spodziewać  się  wzrostu  obrotów 
handlowych  między  Polską  a  Ukrainą,  jak  też  zwiększenia  dostępu  do  rynku 
                                                          
1)  Wg danych Eurostat 
11 
ukraińskiego dla polskich przedsiębiorstw, niższych kosztów prowadzenia działalności 
handlowej,  większej  stabilności  prowadzenia  biznesu,  czyli  bardziej  przyjaznych 
warunków do inwestowania, skutkujących wzrostem napływu bezpośrednich inwestycji 
zagranicznych  na  Ukrainę.  Można  także  spodziewać  się  pewnego  ograniczenia  barier 
w wymianie usługowej.  
Ryzyka wynikające z utworzenia DCFTA z Ukrainą to w pierwszej kolejności wzrost 
importu  niektórych  wrażliwych  z  punktu  widzenia  Rzeczypospolitej  Polskiej towarów 
oraz  częściowa  utrata  konkurencyjności  w  eksporcie  analogicznych  produktów  do 
innych  krajów  Unii  Europejskiej  (efekt  przesunięcia).  Pomimo  otwarcia  ukraińskiego 
rynku  może  nastąpić  zaostrzenie  konkurencji,  które  skutkować  będzie  w  niektórych 
przypadkach  (szczególnie  mniejszych  firm)  zwiększeniem  kosztów  obecności  na  tym 
rynku. 
Na wprowadzeniu Pogłębionej i Kompleksowej Strefy Wolnego Handlu między Unią 
Europejską a Ukrainą skorzystać mogą zarówno polscy eksporterzy, dla których jednym 
z istotnych problemów w dostępie do rynku ukraińskiego jest poziom ceł w niektórych 
grupach  towarowych,  jak  też  eksporterzy  ukraińscy.  Większe  znaczenie  niż  redukcja 
stawek celnych będzie miało zniesienie lub ograniczenie barier pozataryfowych. W tym 
kontekście  można  wskazać  na  np.  zapisy  Rozdziału  dot.  środków  sanitarnych 
i fitosanitarnych (SPS) w sprawie stosowania prelistingu w eksporcie na Ukrainę, który 
wobec Polski nie jest dotychczas stosowany, czy zapisy Rozdziału dot. kwestii celnych 
i  ułatwień  w  handlu,  podkreślające  konieczność  stosowania  przepisów  Światowej 
Organizacji Handlu (WTO) w sprawie określania wartości celnej. 
Układ o stowarzyszeniu w części handlowej przewiduje znaczącą liberalizację handlu 
rolno-spożywczego,  przy  czym  strony  zabezpieczyły  swoje  interesy  poprzez 
ograniczenie  liberalizacji  do  ustanowienia  bezcłowych kontyngentów taryfowych 
w imporcie  najbardziej  wrażliwych  produktów  (w  imporcie  wieprzowiny, drobiu 
i cukru  w  przypadku  Ukrainy,  imporcie  niektórych  zbóż,  mleka,  mięsa  wieprzowego, 
drobiowego,  wołowego,  jaj,  miodu,  cukru  i  wyrobów  o  jego  wysokiej  zawartości, 
etanoli, papierosów i in. w przypadku Unii Europejskiej). Ponadto przewidywana jest w 
przypadku Ukrainy  częściowa  i/lub  stopniowa  liberalizacja  importu  z  UE niektórych 
towarów w okresach przejściowych.  
12 
Zniesienie  barier  taryfowych  w  przypadku  produktów  przemysłowych  stworzy  duże 
możliwości  na  utrzymanie  bądź  umocnienie  pozycji  przez  polskie  towary  na  rynku 
ukraińskim.  Dotyczy  to  przede  wszystkim  dóbr  konsumpcyjnych  tzw.  szybko 
zbywalnych:  wybranych  artykułów  higienicznych,  kosmetyków,  lekarstw,  środków 
piorących itp.  
Utworzenie  strefy  wolnego  handlu  z  Ukrainą  będzie  wywierać  pozytywny  wpływ  na 
konkurencyjność tych polskich eksporterów, którzy wykorzystują towary importowane 
z Ukrainy w celu ich przetworzenia na inne produkty będące przedmiotem wywozu do 
Unii Europejskiej. W efekcie redukcji lub całkowitego zniesienia ceł na import towarów 
z Ukrainy koszty  materiałowe  polskich  producentów  ulegną  obniżeniu,  a  w  efekcie 
eksport  na  rynek  europejski  stanie  się  bardziej  konkurencyjny.  Taka  sytuacja  będzie 
miała  miejsce  głównie  w  przetwórstwie  surowców,  metali  żelaznych  i  nieżelaznych 
oraz wyrobów chemicznych, drewna i wielu innych importowanych z Ukrainy.  
Ukraina  otrzyma  możliwość  wprowadzania  środków  ochronnych  w  przypadku 
nadmiernego  importu  samochodów  osobowych  (ponowne  nałożenie  10-procentowego 
cła).  Decyzja  ta  może  w  pewnym  stopniu  ograniczyć  zyski  polskich producentów 
motoryzacyjnych z otwarcia rynku ukraińskiego.  
W  części  handlowej  Układu  o  stowarzyszeniu  zarezerwowano  możliwość  stosowania 
przez  strony  postępowań  antydumpingowych  (w  zgodzie  z  regułami  Światowej 
Organizacji Handlu), co oznacza, iż Unia Europejska będzie mogła – tak jak robiła to 
do tej pory – skutecznie bronić się przed nadmiernym napływem niektórych produktów 
z Ukrainy (np. produktów metalurgicznych czy nawozów sztucznych), których 
nadmierny import stanowi także dużą konkurencję dla polskich producentów. 
Harmonizacja  standardów  ukraińskich  z  obowiązującymi  w  Unii  Europejskiej  jest 
jednym  z  kluczowych  elementów  części  handlowej  Układu  o  stowarzyszeniu.  Choć 
DCFTA  będzie  wdrażana  stopniowo  (w  niektórych  sytuacjach  okresy  przejściowe 
nawet do  2020  r.),  to  zmniejszy  koszty  działań  oraz  barier  handlowych  dla  polskich 
eksporterów i producentów na rynku ukraińskim.  
Polskie firmy, które są w korzystnej sytuacji ze względu na bliskość geograficzną, jak 
również  znajomość  rynku  ukraińskiego,  powinny  skorzystać  na  procesie  liberalizacji 
m.in. dzięki dostępowi do dużego rynku zbytu oraz pośrednio ułatwionemu dostępowi 
do rynków innych krajów Wspólnoty Niepodległych Państw.  
13