Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz niektórych innych ustaw

Warszawa, 16 lutego 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-154(5)/10

Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
senackiego projektu ustawy


- o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza
do rad gmin, rad powiatów i sejmików
województw oraz niektórych innych ustaw
(druk nr 3601).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku
prac parlamentarnych.



(-) Donald Tusk























Stanowisko Rządu do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja
wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz niektórych innych
ustaw (druk nr 3601)


Przedmiotowy projekt zakłada nowelizację ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja
wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2010 r. Nr 176,
poz. 1190), ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142,
poz. 1591, z późn. zm.), ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U.
z 2001 r. Nr 142, poz. 1590, z późn. zm.), ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie
powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 20 czerwca
2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz. U. z 2010 r.
Nr 176, poz. 1191).
W art. 190 ust. 2 ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików
województw, wnioskodawcy proponują skrócenie okresu przysługującego radzie gminy
na stwierdzenie, w drodze uchwały, wygaśnięcia mandatu radnego w przypadkach
określonych w ust. 1. Termin ten wynosiłby miesiąc (obecnie 3 miesiące) od wystąpienia
przyczyny wygaśnięcia mandatu. Dodatkowo byłby on jednolity z terminem przewidzianym
na wygaszenie mandatu wójta, określonym w art. 26 ust. 2 ustawy o bezpośrednim wyborze
wójta, burmistrza i prezydenta miasta.
Przechodząc do analizy przygotowanych rozwiązań w obrębie samorządowych ustaw
ustrojowych, w zakresie wyznaczenia wojewodzie terminu 30 dni - od dnia „powzięcia
wiadomości” o niepodjęciu przez zobowiązany do tego podmiot aktu w sprawie wygaśnięcia
mandatu radnego, wójta, odwołania ze stanowiska albo rozwiązania umowy o pracę – na
wezwanie organu gminy do podjęcia odpowiedniego aktu prawnego w terminie 30 dni, trzeba
zwrócić uwagę na następujące kwestie.
Wątpliwości może budzić określenie początku biegu terminu, w szczególności w
odniesieniu do sytuacji naruszenia tzw. przepisów antykorupcyjnych (vide art. 190 ust. 1 pkt
2a Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz art. 26 ust.
1 pkt 4 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta). W przypadku
bowiem powzięcia informacji przez wojewodę o naruszeniu wspomnianych regulacji, sygnał
taki musi zostać zweryfikowany, co wiąże się z przeprowadzeniem postępowania
wyjaśniającego. Ma ono na celu ustalenie, czy obiektywnie zaistniały okoliczności skutkujące
np. wygaśnięciem mandatu i sprawdzenie może trwać dłużej niż 30 dni od dnia powzięcia
wiadomości, która może mieć formę donosu. W tej sytuacji pojawiają się uzasadnione
wątpliwości, czy termin należy liczyć od dnia powzięcia wiadomości o naruszeniu prawa (tj.
od daty wpływu pisma), czy też od obiektywnego stwierdzenia, że dana okoliczność miała
miejsce.
Przy czym warto podkreślić fakt, iż wojewoda wykonuje przyznane na mocy ustawy
o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym i ustawy o samorządzie
województwa uprawnienia nadzorcze z urzędu, a nie na wniosek podmiotów
zainteresowanych podjęciem konkretnego rozstrzygnięcia. Co oznacza, że decyzję
o wszczęciu postępowania organ nadzoru podejmuje suwerennie i nie jest związany
kierowanymi do niego wnioskami lub skargami, zawierającymi prośby, czy też żądania
o zainicjowanie określonych działań nadzorczych. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu
Administracyjnego z dnia 3 października 2000 r. (sygn. akt III SA 1387/00) ewentualne
interwencje osób trzecich mogą być przez organ nadzoru traktowane jedynie jako sygnał
w sprawie. Tym samym np. donos nie może być traktowany jako wniosek o wszczęcie
postępowania, którego wniesienie z mocy prawa powoduje wszczęcie postępowania.

Dodatkowo korekcie legislacyjnej uległ art. 98a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, art.
86a ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym oraz art. 85a ust. 1 ustawy

o samorządzie województwa. W jej wyniku poszerzony został krąg podmiotów (osoby
wydające decyzje administracyjne w imieniu wójta, starosty i marszałka województwa)
wobec których wojewodowie będą mogli zastępczo orzekać o usunięciu ze stanowiska
do czego, na mocy obecnie obowiązujących przepisów, nie byli uprawnieni.
Z kolei przepisy projektowanego art. 2 pkt 1 i 2 (w zakresie, w jakim zmieniają brzmienie
art. 20 ust. 2b ustawy o samorządzie gminnym oraz dodają do jej treści art. 22a
ust. 2) formułują normy dotyczące osoby, którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył
do pełnienia funkcji organów gminy (zwoływanie pierwszej sesji rady w nowo utworzonej
gminie, wprowadzenie zasady, w myśl której osobę pełniącą funkcję rady gminy wyznacza
się dla każdej z gmin powstałych w wyniku zmian w podziale terytorialnym państwa). Trzeba
jednak odnotować, że żaden z przepisów obowiązującej ustawy o samorządzie gminnym, jak
i tych opracowanych przez projektodawców nie stanowi podstawy do wyznaczenia takiej
osoby. W konsekwencji przygotowane rozwiązania są przepisami niekompletnymi.
Ponadto zastrzeżenia budzi redakcja projektowanego art. 22a ust. 1, który mówi jedynie
o rozwiązaniu rady gminy, podczas gdy w przypadkach określonych w art. 197 ust. 1 pkt 4
Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw rozwiązaniu
podlegają wszystkie organy gminy (vide art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy o bezpośrednim wyborze
wójta, burmistrza i prezydenta miasta). Jedynie w sytuacji, o której mowa w art. 197 ust. 5
Ordynacji wyborczej rozwiązaniu ulega rada gminy. Konsekwencją wskazanej omyłki
w ust. 1 art. 22a jest adresowanie ustalonej w ust. 2 reguły wyznaczania osób przez Prezesa
Rady Ministrów jedynie do osób pełniących funkcje rady gminy.
W
pozostałych przepisach projektu, autorzy omawianej inicjatywy legislacyjnej proponują
korekty w art. 26 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta w
zakresie: ust. 2 (zmiana sformułowania „po upływie miesiąca” na „w terminie miesiąca”),
ust. 4 („w ciągu 3 miesięcy” na „w terminie 3 miesięcy”) oraz ust. 5 („najpóźniej po upływie
miesiąca” na „w terminie miesiąca”). Natomiast wydaje się, iż zbędna jest nowelizacja art.
24b ust. 6 (art. 2 pkt 3 projektu), ponieważ zawiera unormowania tożsame z aktualnie
obowiązującymi, stąd też godnym rozważenia byłoby zrezygnowanie z tej propozycji.
Na
zakończenie spostrzec należy, iż przedłożony dokument wymaga dopracowania
redakcyjnego, a mianowicie art. 2 pkt 4 projektu (w zakresie, w jakim zmienia brzmienie
art. 98a ust. 1 ustawy o samorządzie gminny) posługuje się pojęciem „odpowiedniego aktu”,
art. 3 projektu (w zakresie, w jakim zmienia brzmienie art. 86a ust. 1 ustawy o samorządzie
województwa) – „uchwały” oraz art. 4 projektu (w zakresie, w jakim nadaje nowe brzmienie
art. 85a ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym) – „odpowiedniego aktu”. Należałoby
zatem ujednolicić ww. sformułowania, tak by były one jednakowe w poszczególnych
zmienianych ustawach, przy czym wydaje się, iż z uwagi na szersze znaczenie właściwszym
byłoby pojęcie „aktu”.
Reasumując, Rada Ministrów ocenia pozytywnie przedmiotowy projekt, niemniej
jednak, ze względu na fakt, iż cześć z zaproponowanych przepisów stanowi niepełną
i niespójną z innymi unormowaniami regulację, koniecznym staje się jego ponowne
przeanalizowanie, w celu usunięcia zasygnalizowanych wątpliwości.

2